پیامدهای تعرفه‌های ۱۰۰ درصدی ترامپ بر چین

در تشدید جدید جنگ تجاری بین ایالات متحده و چین، دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، قصد خود را برای اعمال تعرفه‌های ۱۰۰ درصدی بر تمام واردات چین از ماه آینده، به همراه کنترل صادرات نرم‌افزارهای ضروری، اعلام کرد. اقدامی که شدیدترین نوع در سال‌های اخیر تلقی می‌شود. این تصمیمات در واکنش به اعلام پکن برای تشدید قوانین صادرات مواد معدنی کمیاب ضروری برای فناوری و صنایع نظامی حیاتی، اتخاذ شده است. این اقدام پکن، واشنگتن را خشمگین و چین را به تلاش برای «گروگان گرفتن اقتصادی جهان» متهم کرد.

به گزارش اقتصاددان به نقل از بازار  ،   از همین روی، ترامپ در شبکه‌های اجتماعی نوشت که چین «بسیار خصمانه» رفتار می کند. او تهدید کرد که دیدار آتی خود با شی جین پینگ، رئیس جمهور چین، را در نشست کره جنوبی لغو خواهد کرد، اما بعداً توضیح داد که از ترتیب این دیدار مطلع نبوده و این دیدار برگزار خواهد شد. براساس داده‌های اکون پدیا؛ اظهارات ترامپ بلافاصله باعث کاهش شدید بازارهای ایالات متحده شد، به طوری که شاخص استاندارداند پورز ۵۰۰ با ۲.۷ درصد کاهش بسته شد که بزرگترین کاهش از آوریل بود که ناشی از ترس سرمایه‌گذاران از یک جنگ تجاری تمام عیار بین دو اقتصاد بزرگ جهان است.

پیشینه تصمیم

چین بزرگترین تولیدکننده عناصر خاکی کمیاب در جهان است که در ساخت تلفن‌های هوشمند، خودروهای برقی و نیمه‌رساناها استفاده می‌شوند که این امر نفوذ قابل توجهی را در بازار جهانی به پکن می‌دهد. چین پیش از این در واکنش به تعرفه‌های جدید آمریکا بر فولاد و کالاهای چینی، تشدید کنترل صادرات را اعلام کرده بود که باعث شد برخی از شرکت‌های بزرگ آمریکایی مانند فورد به دلیل افزایش هزینه‌ها، تولید خود را موقتاً متوقف کنند. پکن همچنین تحقیقاتی را در مورد شیوه‌های شرکت آمریکایی کوالکام آغاز و ادعا کرد که این شرکت در بازار نیمه‌رساناها انحصار دارد. ناظران، این امر را به عنوان پاسخی اقتصادی به واشنگتن تلقی کردند.

در اقدام تلافی‌جویانه، چین هزینه‌های بندری بیشتری را بر کشتی‌های آمریکایی تحمیل کرد، به طوری که ترامپ نوشت: «چین تهاجمی‌تر می‌شود و ایالات متحده برای محافظت از اقتصاد خود در واکنش تردید نخواهد کرد.» این موضوع نشان می‌دهد که روابط تجاری دو کشور که در اواسط سال پس از توافق جزئی برای کاهش تعرفه‌ها شاهد بهبود موقت بود، دوباره به سطح تنش بازگشته است. پس از توافق برای حذف تعرفه‌های بیش از ۱۰۰ درصدی بر کالاهای تجاری، ترامپ تعرفه‌ها را ۳۰ درصد افزایش و پکن با تعرفه متقابل ۱۰ درصد پاسخ داد.

جنگ فلزات کمیاب

به باور کارشناسان، تصمیم اخیر چین برای اعمال محدودیت‌های سختگیرانه بر صادرات عناصر خاکی کمیاب و تجهیزات فرآوری، نشان‌دهنده «ضربه اقتصادی سیستماتیک» به ایالات متحده و شرکت‌های بزرگ آن است. این تصمیم میزان واقعی درگیری بین پکن و واشنگتن را آشکار می‌کند که جنگ دیگر صرفاً تجاری نیست، بلکه به مرحله کنترل منابع آینده تغییر یافته است. چین تقریباً ۹۰ درصد از بازار جهانی فلزات خاکی کمیاب را در اختیار دارد و بیش از ۹۵ درصد از فرآیندهای پالایش و جداسازی شیمیایی این فلزات را کنترل می‌کند. باید توجه داشت که مواد در صنایع پیشرفته‌ای مانند هوانوردی، ساخت موشک، خودروهای برقی، میکروچیپ‌ها، رباتیک و حتی تلفن‌های هوشمند ضروری هستند.

به باور کارشناسان، تصمیم اخیر چین برای اعمال محدودیت‌های سختگیرانه بر صادرات عناصر خاکی کمیاب و تجهیزات فرآوری، نشان‌دهنده «ضربه اقتصادی سیستماتیک» به ایالات متحده و شرکت‌های بزرگ آن است

براساس آخرین تصمیم چین؛ هر شرکتی که حتی درصد کمی از مواد معدنی چینی را در محصولات خود استفاده کند، اجازه صادرات نخواهد داشت، مگر اینکه مجوز رسمی از دولت چین دریافت کند، هزینه‌ای بپردازد و اطلاعات دقیقی در مورد مقصد و کاربرد محصول، چه غیرنظامی و چه نظامی، ارائه دهد. یعنی شرکت‌هایی مانند انویدیا، اپل، سامسونگ و حتی خودروسازانی مانند تسلا بدون طی کردن فرآیند تأیید چین قادر به عرضه محصولات خود در بازارهای جهانی نخواهند بود. واکنش واشنگتن سریع بود و دونالد ترامپ تمایل خود را برای افزایش تعرفه‌ها بر واردات چین به سطوح بی‌سابقه ابراز کرد. این امر نشان دهنده سردرگمی در دولت آمریکا در مورد اقدام چین بوده و معادل بمب اقتصادی است که پکن در مواجهه با بازار جهانی منفجر کرده است.

پیامدهای تشدید کنترل‌های پکن

جدی بودن بحران در این واقعیت نهفته است که درصد این مواد معدنی در هر محصول معین احتمالا از ۰.۵ درصد تجاوز نکند. باز همین مقدار هم برای اختلال در خطوط تولید سراسر جهان کافی است و به طور بالقوه منجر به رکود در صنایع فناوری و نظامی و افزایش قیمت‌های جهانی به دلیل اختلال در زنجیره‌های تأمین خواهد شد. چین با زمان‌بندی بسیار دقیقی، ضربه‌ای راهبردی وارد کرد. زیرا آن را به بزرگترین کنترل‌کننده صنایع مدرن تبدیل می‌کند. این تصمیم نه تنها با هدف اعمال فشار اقتصادی، بلکه با هدف ترسیم مجدد توازن قدرت جهانی بر پایه‌های جدید نیز گرفته شده است.

پیامدهای احتمالی این تعرفه‌ها بسیار گسترده و سایه سنگینی بر صنایع مختلف انداخته است. عوارض سنگین واردات سابقه‌ای طولانی در ایجاد اختلال در زنجیره‌های تأمین ضروری برای بخش‌های بی‌شماری دارد. شرکت‌های وابسته به واردات چین احتمالا شاهد افزایش شدید هزینه‌های عملیاتی خود باشند و اقتصاد شکننده آن را به تدریج در معرض خطر قرار دهند.

در حال حاضر، ایالات متحده مقداری ذخایر از این مواد معدنی را در ایالت‌هایی مانند کالیفرنیا دارد، اما مشکل نه در استخراج، بلکه در پالایش آن است. فناوری چینی برای جداسازی ناخالصی‌ها و تبدیل مواد خام به مواد خالص آماده برای استفاده صنعتی، از نظر کارایی و هزینه بی‌نظیر است.

پیامدهای احتمالی این تعرفه‌ها بسیار گسترده و سایه سنگینی بر صنایع مختلف انداخته است. عوارض سنگین واردات سابقه‌ای طولانی در ایجاد اختلال در زنجیره‌های تأمین ضروری برای بخش‌های بی‌شماری دارد. شرکت‌های وابسته به واردات چین احتمالا شاهد افزایش شدید هزینه‌های عملیاتی خود باشند و اقتصاد شکننده آن را به تدریج در معرض خطر قرار دهند. از لوازم الکترونیکی مصرفی گرفته تا خرده‌فروشی ایالات متحده، کل اقتصاد می‌تواند این فشار را احساس کند و موج‌هایی را در هر گوشه‌ای از بازار ایجاد کند. کارشناسان هشدار می‌دهند که این تعرفه‌های افراطی می‌تواند شکاف‌های اقتصادی از پیش موجود را تشدید کند و وزارت بازرگانی ایالات متحده را مجبور به تلاش برای کاهش آشفتگی احتمالی کند. بنابراین، چشم‌اندازی نامشخص با پیامدهای وخیم برای تداوم رشد اقتصادی ایالات متحده در پیش است.

تاثیر بر بخش مالی

از پتانسیل مخرب تعرفه‌های پیشنهادی ترامپ، نمی‌توان غافل شد. تحلیلگران مالی پیش‌بینی می‌کنند که یک اثر دومینووار بالقوه بر احساسات بازار و رفتار سرمایه‌گذاران وجود خواهد داشت. تعرفه‌ها به طور فزاینده‌ای به عنوان تهدیدی برای ثبات اقتصادی تلقی می‌شوند و سرمایه‌گذاران را وادار می‌کنند تا راهبردهای خود را، به ویژه در حوزه پرخطر ارزهای دیجیتال مورد بازنگری قرار دهند.

از نظر تاریخی، درگیری‌های تجاری باعث شده که جریان‌های سرمایه به سمت سرمایه‌گذاری‌های امن‌تر عقب‌نشینی کنند و منجر به ارزیابی مجدد راهبردی توسط سرمایه‌گذاران شود. اگر تاریخ تکرار شود، احتمالا شاهد گرایش به سمت ارزهای دیجیتال به عنوان وسیله‌ای برای حفظ خود در برابر ترس‌های فزاینده در رقابت‌های تجاری بین‌المللی باشیم. تعرفه ۱۰۰ درصدی احتمالی ترامپ بر چین می‌تواند واکنشی زنجیره‌ای ایجاد کند که بر همه بازارها، از زنجیره‌های تأمین جهانی گرفته تا ارزش‌گذاری ارزهای دیجیتال، تأثیر می‌گذارد. با توجه به‌عدم قطعیتی در چشم‌انداز، ضروری است که سرمایه‌گذاران، کسب‌وکارها و فعالان مالی، این تحولات را از نزدیک زیر نظر داشته باشند. نتایج این تعرفه‌ها می‌تواند تأثیر موجی ایجاد کند که پویایی بازار را به شیوه‌های غیرقابل پیش‌بینی تغییر دهد.

در مجموع، جهان با چشم‌انداز اقتصادی جهانی جدید روبرو بوده که تمرکز آن بر کنترل منابع است، نه بازارها. بنابراین تصمیم چین، قدرت اقتصادی قرن بیست و یکم را بازتعریف و پکن را به عنوان هاب صنعت فناوری جهانی تبدیل می‌کند.

گزینه‌های واشنگتن

به باور کارشناسان، چین بازی بسیار هوشمندانه‌ای را انجام می‌دهد. این کشور قیمت‌ها را برای جلوگیری از تورم افزایش نمی‌دهد، بلکه برای جلوگیری و کنترل آن است، از همین روی این تصمیم بیشتر شبیه یک محاصره اقتصادی خاموش اما مؤثر است. در مقابل، واشنگتن دو گزینه دارد؛ یا وارد رقابت پرهزینه برای ایجاد ظرفیت پالایش و فرآوری محلی با همکاری کانادا، استرالیا و برزیل شود که می‌تواند حداقل دو تا سه سال طول بکشد، یا موقتاً شرایط چین را برای حفظ تداوم زنجیره‌های تأمین بپذیرد.

در مجموع، جهان با چشم‌انداز اقتصادی جهانی جدید روبرو بوده که تمرکز آن بر کنترل منابع است، نه بازارها. بنابراین تصمیم چین، قدرت اقتصادی قرن بیست و یکم از بازتعریف و پکن را به عنوان هاب صنعت فناوری جهانی تبدیل می‌کند. بنابراین، افزایش تعرفه‌های ایالات متحده راه حل نخواهد بود. بلکه بحران را تشدید کرده و قیمت‌ها را در سطح جهانی افزایش می‌دهد. آنچه اکنون از قدرت‌های اقتصادی بزرگ مورد نیاز است، اقدام منطقی و تغییر از سیاست واکنشی به ایجاد سیاست‌های صنعتی و سرمایه‌گذاری پایدار است که قادر به تداوم زنجیره‌های تأمین و محافظت از اقتصاد جهانی در برابر شوک‌های آینده باشد.