نوراله قربانی، عضو شورای سردبیری و فعال محیط‌زیست، در یادداشت اخیر خود با اظهار خرسندی از شنیدن خبر امیدبخش آغاز طرح ملی احیای تالاب‌های دشت قزوین، به رسانه اقتصاددان نوشت: تالاب‌ها، به‌عنوان ریه‌های تنفسی زمین، نقشی حیاتی در حفظ تعادل اکولوژیک، کنترل ریزگردها و پایداری منابع آبی دارند. در استان قزوین، دو تالاب مهم صالحیه و الله‌آباد، سال‌هاست بر اثر توسعه‌ی بی‌رویه، برداشت بی‌محابا از منابع زیرزمینی و تغییرات اقلیمی در معرض خشک‌شدن قرار گرفته‌اند. این دو تالاب که زمانی زیستگاه پرندگان مهاجر و سپر طبیعی در برابر گرد و غبار بودند، امروز به منبع بالقوه‌ی ریزگردهای خطرناک تبدیل شده‌اند که می‌تواند کیفیت هوای قزوین، البرز، تهران و حتی طالقان را به‌شدت تحت‌تأثیر قرار دهد (1).
رسانه‌ی اقتصاددان در تاریخ‌های ۳ و ۵ مهرماه ۱۴۰۴ با انتشار یادداشت‌هایی درباره‌ی وضعیت بحرانی این تالاب‌ها و تأثیر پروژه‌هایی مانند آزادراه الغدیر بر زیست‌بوم منطقه، کوشید تا افکار عمومی و تصمیم‌گیران را نسبت به این تهدید زیست‌محیطی حساس کند (2)(3). بازتاب گسترده‌ی این یادداشت‌ها در میان مردم و گروه‌های محیط‌زیستی، نمونه‌ای روشن از نقش آگاهی‌رسانی علمی و رسانه‌ای در شکل‌گیری مسئولیت اجتماعی بود.
اکنون، خبر رسمی آغاز طرح ملی احیای تالاب‌های قزوین و البرز در تاریخ ۹ آبان ۱۴۰۴، نشانه‌ای امیدبخش از اثرگذاری این پیگیری‌هاست (4). این اقدام نه‌تنها بیانگر درک مسئولان از اهمیت تالاب‌هاست، بلکه یادآور این واقعیت است که توسعه‌ی پایدار بدون حفظ زیست‌بوم، ممکن نیست.
با این حال، احیای تالاب‌ها نباید صرفاً در حد طرح باقی بماند. برگزاری نشست‌های تخصصی، تخصیص بودجه‌ی پایدار، استفاده از تجربه‌های موفق بین‌المللی در بازگرداندن اکوسیستم‌های تالابی، و آموزش جوامع محلی برای مدیریت منابع آب، از جمله اقداماتی است که باید با جدیت دنبال شود (5). خشک‌شدن هر تالاب، یعنی از دست رفتن بخشی از حیات سرزمین، و هزینه‌ی آن بر دوش همه‌ی استان‌های هم‌جوار سنگینی خواهد کرد.
در این میان، جای قدردانی دارد از مدیران و دستگاه‌هایی که با دقت و رویکردی علمی به هشدارهای مردمی پاسخ دادند و گام نخست را برای احیای تالاب‌ها برداشتند. امید آن‌که این اقدام، سرآغازی برای هم‌افزایی میان مردم، رسانه و مسئولان باشد؛ چرا که تنها با چنین همدلی‌ای، طبیعت دوباره می‌تواند نفس بکشد.
ویراستار: مهتاب خیاط فراهانی
منابع و مستندات
(1) سلیمانی، ن. (۱۴۰۲). بررسی اثرات خشک شدن تالاب صالحیه بر افزایش ریزگردها در منطقه قزوین. دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره).
(2) قربانی، ن. (۳ مهر ۱۴۰۴). تالاب‌های صالحیه و الله‌آباد؛ ریه‌های زندگی‌بخش دشت قزوین. رسانه اقتصاددان.
🔗 https://eqtesaddan.ir/?p=201156
(3) یاوری، ک. (۵ مهر ۱۴۰۴). آزادراه الغدیر؛ در مسیر توسعه یا تهدید محیط‌زیست؟ رسانه اقتصاددان.
🔗 https://eqtesaddan.ir/?p=201326
(4) طرح ملی احیای تالاب‌های قزوین و البرز کلید خورد. خبرگزاری صدا و سیما (۹ آبان ۱۴۰۴).
🔗 https://www.yjc.ir/fa/news/9020035
(5) UNEP (2023). Global Wetlands Outlook: Actions for a Sustainable Future. United Nations Environment Programme.
🌍 https://www.unep.org/resources/report/global-wetlands-outlook-2023
مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.
ع
