در سال‌های اخیر، رشد فناوری‌های هوش مصنوعی سرعتی بی‌سابقه پیدا کرده است؛ از مدل‌های زبانی و دستیارهای هوشمند گرفته تا سیستم‌های خودکار تصمیم‌گیری. برای بررسی آینده‌ی این حوزه و تأثیر آن بر زندگی مردم و صنعت، با مرتضی لطفی، کارشناس هوش مصنوعی و توسعه نرم‌افزار در شرکت آریان‌وب گفت‌وگویی داشتیم. او معتقد است که ما تنها در «شروع انقلاب هوش مصنوعی» هستیم و بخش مهم‌تری در راه است.
آیندهٔ نزدیک هوش مصنوعی چگونه خواهد بود؟
به باور لطفی، آنچه امروز مشاهده می‌کنیم تنها «نسخهٔ پیش‌نمایش» از آیندهٔ هوش مصنوعی است. او تأکید می‌کند که مدل‌های فعلی تا دو یا سه سال آینده کاملاً ابتدایی به نظر خواهند رسید.
تمرکز آینده روی سه محور اساسی است:
- درک عمیق‌تر زبان و زمینه
- توانایی تصمیم‌گیری خودکار در محیط‌های واقعی
- چندوجهی شدن کامل (تصویر، صوت، ویدئو، کد، حتی حسگرها)
لطفی معتقد است زمانی که این موارد در کنار هم قرار بگیرند، نسل جدیدی از دستیارهای هوشمند ظهور خواهند کرد که تنها اجراکننده وظایف نیستند، بلکه می‌توانند کار را طراحی و مدیریت کنند.
آیا هوش مصنوعی شغل‌ها را از بین می‌برد؟
او این نگرانی را واقعی می‌داند، اما تأکید می‌کند که مشاغل «حذف» نمی‌شوند، بلکه «تغییر» می‌کنند.
به گفته او، هوش مصنوعی مشاغل تکراری و پردردسر را حذف می‌کند، اما مشاغلی که ترکیبی از «تفکر انسانی + تحلیل هوشمند» هستند با سرعت بیشتری رشد خواهند کرد.
«کسی که بلد باشد با هوش مصنوعی کار کند، هرگز بیکار نمی‌شود؛ اما کسی که مقاومت کند، حتی اگر بهترین متخصص باشد، عقب می‌ماند.»
توصیه به کسب‌وکارهای ایرانی
لطفی بزرگ‌ترین اشتباه را منتظر ماندن برای «آماده شدن کامل» هوش مصنوعی می‌داند و معتقد است شرکت‌هایی که امروز وارد این مسیر شوند، رشد چندبرابری خواهند داشت.
پیشنهادهای او برای کسب‌وکارهای ایرانی:
- از پروژه‌های کوچک شروع کنید
- یک نیروی داخلی آموزش‌دیده در حوزه AI داشته باشید
- از مدل‌های موجود استفاده کنید، نه توسعه از صفر
- فرآیندهای تکراری را اتوماسیون کنید
- داده جمع‌آوری کنید؛ داده مهم‌ترین سرمایه است
او تأکید می‌کند که همین مسیر در آریان‌وب نیز در حال اجراست: «اول اتوماسیون هوشمند، سپس توسعه مدل‌های اختصاصی.»
آیا هوش مصنوعی جایگزین برنامه‌نویسان خواهد شد؟
به اعتقاد لطفی، هوش مصنوعی برنامه‌نویسان ضعیف را حذف می‌کند، اما برنامه‌نویسان قوی را چند برابر کارآمدتر می‌سازد.
او می‌گوید برنامه‌نویسی از «نوشتن کد» به «طراحی سیستم» تبدیل شده است و AI کدهای تکراری را خودکار تولید می‌کند تا تمرکز انسان بر معماری، خلاقیت و حل مسئله باشد.
مهارت‌های حیاتی برای برنامه‌نویسان آینده:
- طراحی معماری
- درک مدل‌های زبانی
- مهارت Prompt Engineering
- امنیت و Data Governance
- تجربه کاربری و تفکر محصولی
پنج سال آینده چه در انتظار ماست؟
به گفته لطفی، تا پنج سال آینده هوش مصنوعی:
- در تمام سیستم‌های نرم‌افزاری حضور دائمی خواهد داشت
- رابط‌های کاربری کلاسیک جای خود را به «گفت‌وگو» خواهند داد
- آموزش، درمان و تجارت به‌طور کامل شخصی‌سازی می‌شوند
- سازمان‌ها بدون هوش مصنوعی توان رقابت نخواهند داشت
او در پایان می‌گوید: «سال‌های آینده دوره‌ای است که هوش مصنوعی از یک ابزار ساده به یک همکار دائمی تبدیل می‌شود.»
