طرح ملی فیبر نوری، بی‌تردید یکی از مهم‌ترین پروژه‌های زیربنایی کشور در حوزه ارتباطات است؛ طرحی‌که می‌تواند سرعت، پایداری و کیفیت شبکه را به سطحی برساند که پاسخگوی نیازهای اقتصادی، علمی و اجتماعی امروز و فردای ایران باشد. با این حال تاکید صرف بر توسعه فیزیکی شبکه و گسترش کابل‌های نوری، بدون توجه به سایر مولفه‌های حیاتی در اکوسیستم دیجیتال می‌تواند منجربه شکافی عمیق میان «زیرساخت فنی» و «کارکرد واقعی» این پروژه شود. در شرایطی که محدودیت‌های اینترنتی و فیلترینگ گسترده، دسترسی آزاد و موثر کاربران و کسب‌وکارها را با چالش‌های اساسی مواجه کرده است، سرمایه‌گذاری کلان در فیبر نوری ممکن است نتواند اثر واقعی خود را در بهبود کیفیت تجربه کاربری و رشد اقتصاد دیجیتال نشان دهد. سرعت بالا زمانی معنا دارد که مسیر ارتباطی نیز باز، امن و پایدار باشد. در غیر این صورت، فیبر نوری تنها به بزرگراهی تبدیل می‌شود که درِ ورودی‌اش قفل شده است. از سوی دیگر نبود توسعه همزمان در سایر زیرساخت‌های نرم‌افزاری و خدماتی- از جمله مراکز داده، سیاست‌های شفاف در حوزه دسترسی و برنامه‌ریزی برای تربیت نیروی انسانی متخصص- می‌تواند ظرفیت بالقوه این طرح را محدود کند. فناوری فیبر نوری به‌تنهایی نمی‌تواند آینده ارتباطات کشور را تضمین کند، مگر آنکه با نگاهی جامع، به توسعه متوازن شبکه، آزادی جریان اطلاعات و ارتقای مهارت‌های دیجیتال پیوند بخورد. آینده ارتباطات ایران نه‌فقط در گرو کابل‌های نوری بلکه در گرو اراده‌ای است که بخواهد «کیفیت ارتباط» را در معنای واقعی آن محقق کند. بدون این نگاه، فیبر نوری تنها یک پروژه عمرانی باقی خواهد ماند، نه یک تحول ارتباطی.
پروژه «سوآپ»؛ نقطه‌عطفی در تاریخ ارتباطات کشور
به گزارش اقتصاددان به نقل از جهان‌صنعت ، ستار هاشمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در کنفرانس ملی مخابرات که روز گذشته، یکشنبه ۴آبان‌ماه در هتل المپیک تهران برگزار شد، پروژه «گذار از کابل مسی به فیبر نوری» (سوآپ) را یک اقدام توسعه‌ای و «نقطه‌عطفی در تاریخ ارتباطات کشور» توصیف و بر لزوم حرکت جسورانه در این مسیر تاکید کرد. وزیر ارتباطات در سخنان خود که با اشاره به ۹۰ سال تلاش برای راه‌اندازی اولین مرکز مخابرات در کشور آغاز شد، گفت: «ما امروز دور هم جمع شده‌ایم تا این فناوری قدیمی را رفته‌رفته خاموش کنیم و یک زیرساخت نور را بنا نهیم. آنچه گذشت، ماحصل زحمات نزدیک به ۱۰۰ سال بود که قدردان آن هستیم لاجرم اما باید در مسیر ارتقای فناوری حرکت کنیم.» هاشمی با تاکید بر لزوم نگاه آینده‌نگرانه به این پروژه گفت: «اگر سیم مسی برای ۱۰۰سال بوده است، آیا فیبر نوری هم برای ۱۰۰سال خواهد بود؟ روندها نشان می‌دهد این زمان کوتاه‌تر شده و حتما در کنار کار توسعه‌ای، باید نگاه آینده‌نگر به بحث ارتباطات ماهواره‌ای و کوانتومی را که می‌توانند تغییرات جدی ایجاد کنند، مدنظر داشته باشیم.» وزیر ارتباطات، «وفاق» را محور اصلی حرکت دولت در حوزه ارتباطات دانست و تاکید کرد: «چند سالی فاصله‌ای بین اعضای خانواده ارتباطات کشور وجود داشت. در دولت چهاردهم محور را وفاق گذاشتیم، نه در شعار که در عمل.» او ادامه داد: «ما در وفاق، ابداع ضدرقابتی نخواهیم داشت و انحصار موضوعیت ندارد.
حمایت می‌کنیم ولی طبیعتا این حمایت صرفا شامل حال عزیزان‌مان در شرکت مخابرات ایران نخواهد بود. این رویکرد به معنای کنار گذاشتن اختلافات و حرکت در جهت هم‌افزایی برای ارائه خدمت با کیفیت به مردم است.» هاشمی کمک به کاهش مصرف انرژی را یکی از کارکردهای مهم این پروژه برشمرد و بیان کرد: «کشور با بحث ناترازی برق مواجه است.
ارتباطات بر بستر فیبرنوری به‌عنوان ارتباطات سبز شناسایی می‌شود و این اتفاق زیبایی است که هم کیفیت ارتباطات را ارتقا می‌دهد و هم به کاهش مصرف انرژی کمک می‌کند.» وزیر ارتباطات رضایت مردم را مهم‌ترین هدف تمامی این تلاش‌ها دانست و گفت: «همه این تلاش‌ها و مجاهدت‌ها حول محوری است که مبتنی‌بر وفاق و در راستای رضایت مردم باشد.» هاشمی در پایان از اپراتورها خواست تا زیرساخت‌های ارتباط با مردم، خدمات مشتری (CRM)، بیلینگ و سرویس‌دهی را به صورت ویژه تقویت کنند تا بازخورد دقیقی از کیفیت ارتباطات حاصل شود.
فیبر نوری بدون آزادی، نوری بی‌فروغ
فیبرنوری می‌تواند ستون فقرات ارتباطات مدرن کشور باشد اما این ستون زمانی استوار می‌ماند که بر بستری آزاد، باز و شفاف بنا شود. توسعه زیرساخت فنی، هرچند ضروری و ارزشمند است اما زمانی معنا پیدا می‌کند که در کنار آن، سیاستگذاری هوشمندانه در حوزه دسترسی، رفع محدودیت‌های غیرضروری و ارتقای کیفیت خدمات اینترنتی نیز صورت گیرد. اگر امروز میلیاردها تومان صرف کشیدن کابل‌های فیبر نوری می‌شود، باید به همان اندازه بر توسعه زیرساخت‌های نرم یعنی فرهنگ دیجیتال، قوانین شفاف و حمایت از نوآوری نیز سرمایه‌گذاری شود. آینده ارتباطات، تنها با افزایش پهنای باند تضمین نمی‌شود بلکه با اعتمادسازی، رفع موانع ارتباطی و فراهم‌کردن امکان تعامل آزاد شهروندان و کسب‌وکارها معنا می‌یابد. بی‌توجهی به این جنبه‌ها، فیبر نوری را به طرحی پرهزینه اما کم‌اثر تبدیل می‌کند؛ شبکه‌ای پرسرعت که مقصدی برای رسیدن ندارد. اگر قرار است این پروژه ملی به آینده‌ای روشن منتهی شود، باید «نور» آن نه‌فقط در تارهای شیشه‌ای بلکه در اندیشه تصمیم‌سازان و سیاستگذاران نیز جریان یابد. تنها در این صورت است که می‌توان از فیبر نوری به‌عنوان موتور تحول واقعی ارتباطات در ایران یاد کرد.
آغاز فصل جدید در ارتباطات کشور؟
کیوان نقره‌کار، مجری و راهبر این رویداد در خصوص رونمایی از این طرح به «جهان‌صنعت» گفت: «پروژه «گذار از شبکه‌های مسی به فیبر نوری» یکی از مهم‌ترین گام‌ها در مسیر توسعه زیرساخت‌های ارتباطی کشور به شمار می‌رود. این طرح ملی نه‌تنها در سطح فنی و زیرساختی اهمیت دارد بلکه نقشی کلیدی در تحقق اهداف کلان توسعه اقتصاد دیجیتال ایفا می‌کند. در سال‌های اخیر با گسترش خدمات مبتنی‌بر فناوری اطلاعات، ضرورت ایجاد بسترهای ارتباطی پرسرعت و پایدار بیش از پیش احساس شده است. این کارشناس افزود: «توسعه فیبر نوری درواقع زیربنای اصلی تحقق تحول دیجیتال در کشور است.
این تحول تنها به بخش اقتصادی محدود نمی‌شود بلکه آثار آن در حوزه‌های گوناگونی همچون آموزش، سلامت، خدمات شهری، دولت الکترونیک و حتی سبک زندگی شهروندان مشهود خواهد بود. بدون تردید دسترسی به اینترنت پرسرعت و باکیفیت یکی از پیش‌نیازهای اساسی برای رشد پایدار و افزایش بهره‌وری در تمامی این بخش‌هاست.» او گفت: از این رو اجرای پروژه فیبر نوری را می‌توان نقطه‌عطفی در به‌روزرسانی زیرساخت‌های ارتباطی دانست. شرکت مخابرات ایران با همکاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در تلاش است این طرح را براساس برنامه زمان‌بندی دقیق پیش ببرد و خدمات مبتنی‌بر آن را هرچه سریع‌تر در اختیار مردم قرار دهد.
انتظار می‌رود با اجرای کامل این پروژه، شاهد بهبود قابل‌توجهی در سرعت، کیفیت و پایداری اینترنت در سراسر کشور باشیم. نقره‌کار در پایان عنوان کرد: «گذار از کابل‌های مسی به فیبر نوری را باید نه‌صرفا یک پروژه فنی بلکه گامی راهبردی در مسیر تحول دیجیتال، توسعه اقتصادی و ارتقای سطح زندگی شهروندان دانست. موفقیت این طرح می‌تواند الگویی موثر برای سایر پروژه‌های ملی در حوزه فناوری و ارتباطات باشد.»
مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.
ع
