اقتصاددان : آیا معنی ائتلاف و اتحاد یکسان است؟
حتماً تا کنون اصطلاح ائتلاف را شنیدهاید. ائتلاف با بسیاری از واژهها ترکیب میشود و اصطلاحات تازه میسازد: دولت ائتلافی، نیروهای ائتلاف، شورای ائتلاف، ائتلاف دو شرکت، ائتلاف سیاسی، ائتلاف انتخاباتی، ائتلاف اپوزیسیونهای یک حکومت و دهها ترکیب دیگر از این دست.
آشنایی با مفهوم ائتلاف برای کسانی که در زمینهٔ مدیریت، سیاست و استراتژی کار میکنند، ضروری است.
در این درس از سلسله درسهای ظرافتهای کلامی میخواهیم بگوییم ائتلاف یعنی چه و بعد از آشنایی با معنی ائتلاف، آن را با واژهٔ «اتحاد» که نزدیک به آن به نظر میرسد، مقایسه کنیم. امیدواریم بعد از این درس، تفاوت ائتلاف و اتحاد را به خاطر بسپارید و دیگر این دو اصطلاح را به جای یکدیگر به کار نبرید.
ائتلاف یعنی چه؟ آیا ائتلاف همان اتحاد است؟
در ادبیات روزمره، ما معمولاً ائتلاف و اتحاد را مترادف یکدیگر میدانیم و این جنس از معانی را برایشان در نظر میگیریم:
همراه شدن
یکدسته شدن
قرار گرفتن در یک قالب
اما اگر در ادبیات سیاست، اقتصاد و مدیریت، این دو اصطلاح را با دو معنای متفاوت به کار میبرند. اجازه بدهید ابتدا از معنی کلمه ائتلاف شروع کنیم و پس از آشنایی با معنی لغوی ائتلاف به سراغ کاربرد اصطلاحی آن برویم.
معنی ائتلاف
کلمه ائتلاف ریشهٔ عربی دارد. بر خلاف بعضی کلمات عربی که معنایشان در فارسی کاملاً تغییر کرده، ائتلاف را در زبان فارسی تقریباً به همان معنایی میشناسند که اعراب میدانند و به کار میبرند. در زبان انگلیسی هم واژههای Coalition و Alliance – بسته به فضای بحث و موضوع – به عنوان معادل ائتلاف در نظر گرفته میشود.
ائتلاف از ریشهٔ «الف» است؛ به معنای نزدیک کردن و نزدیک شدن و کنار هم قرار گرفتن. مثل واژهٔ اُلفت که ما در فارسی به کار میبریم (اُنس و اُلفت). کلمهٔ تألیف هم از همین ریشه است. مولف، کسی است که موضوعات مختلف را کنار هم میگذارد و در قالب کتاب به خوانندگان خود ارائه میدهد.
با این توضیح، وقتی از «ائتلاف سیاسی چند کشور» یا «ائتلاف چند شرکت» و یا «ائتلاف احزاب» حرف میزنیم، منظورمان این است که کشورها، احزاب و شرکتها با یکدیگر توافق کردهاند که به هم نزدیکتر شوند و سیاستهای همسو اتخاذ کنند.
نکتهٔ مهم در ائتلاف این است که پس از ائتلاف، همهٔ اعضای ائتلاف، شخصیت و هویت مستقل خود را حفظ میکنند. آنها صرفاً در پارهای از موضوعات – که قبلاً با هم بر سر آنها توافق کردهاند – همسو و هماهنگ میشوند.
هر یک از انواع ائتلاف میتوانند انگیزهٔ متفاوتی داشته باشند. اما معمولاً یک یا چند مورد از موارد زیر را میشود از جمله انگیزههای تشکیل ائتلاف در نظر گرفت:
به اشتراک گذاشتن منابع، برای کاهش هزینههای دستیابی به خواستهها و اهداف مشترک
بررسی دقیقتر تصمیمهای هر یک از اعضای ائتلاف، با هدف کاهش هزینهها و تبعات منفی آن تصمیم برای سایر اعضاء
مقابله با تهدیدهای مشترک
دستیابی به هدفهای مشترکی که اهمیتشان از اختلافهای میان اعضا بیشتر است
معنی اتحاد
واضح است که اتحاد با واژههای واحد و وحدت همریشه است و آن را در زبان انگلیسی میتوان به مفاهیمی شبیه Union و Unity و Unification نزدیک دانست. بنابراین وقتی از اتحاد حرف میزنیم، منظورمان یکی شدن است. یعنی همه گذشتهٔ خود و هویت خود را فراموش کرده و با یکدیگر یکی شدهاند و در لباسی جدید و در قالب یک هویت واحد جدید فعالیت میکنند.
با توجه به این توضیح، میتوان گفت ائتلاف یک تصمیم تاکتیکی است: ما با هم فرق داریم و هویتهای متفاوتی داریم. اما فعلاً در راستای هدفی بزرگتر با یکدیگر همسو و هماهنگ میشویم.
اما اتحاد، یک تصمیم کلان و بلندمدت است: ما نمیخواهیم از هم جدا باشیم و قرار است یک هویت واحد بسازیم و زیر چتر آن به زندگی و فعالیت ادامه دهیم.
ائتلاف و اتحاد را میتوان دو سر یک طیف دانست
همکاریها را نمیتوان به شکل سیاه و سفید یا صفر و یک، از جنس ائتلاف مطلق یا اتحاد مطلق دانست. ائتلاف و اتحاد را در شکل حدی آن، میتوان دو سر یک طیف در نظر گرفت:
ائتلاف چیست
به این مثالها توجه کنید:
اتحادیهٔ اروپا یا European Union
کشورهای اتحادیه، هنوز هویت مستقل خود را حفظ کردهاند. بنابراین نمیتوان گفت که «اتحاد» به قویترین شکل آن اتفاق افتاده است. اما به هر حال، هویت جدیدی هم شکل گرفته که به اسم اتحادیهٔ اروپا شناخته میشود. با همین عنوان در برخی سازمانهای بینالمللی حضور دارد و بسیاری از تعاملات میان کشورهای اتحادیهٔ اروپا، امروزه تعاملات داخلی محسوب میشوند. بنابراین، میشود گفت آنچه در اروپا اتفاق افتاده، هر چند اتحاد کامل نیست، اما به اتحاد نزدیکتر است تا ائتلاف. به همین علت آن را اتحادیهٔ اروپا مینامیم و نه ائتلاف اروپا.
مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.
ع
