به گزارش اقتصاددان به نقل از جهان‌صنعت ، مساله اصلی نبود زیرساخت‌های پایه‌ای است. توسعه شبکه نسل‌پنجم بدون گسترش فیبرنوری، ارتقای تجهیزات انتقال و افزایش پهنای باند بین‌المللی عملا ممکن نیست. کارشناسان حوزه ارتباطات بارها هشدار داده‌اند که 5G نه با نصب چند دکل جدید بلکه با بازسازی کامل شبکه ارتباطی کشور محقق می‌شود؛ اقدامی که نیازمند سرمایه‌گذاری سنگین، اراده مدیریتی و سیاستگذاری شفاف است. با این حال هیچ نشانه‌ای از چنین تحول بنیادی دیده نمی‌شود. گزارش‌های جهانی از جمله آمارهای«اسپیدتست» نشان می‌دهد ایران همچنان در میان پایین‌ترین رتبه‌های سرعت اینترنت در جهان قرار دارد. سرعت دانلود کمتر از میانگین جهانی، تاخیر بالا و محدودیت در دسترسی به پلتفرم‌های پرکاربرد باعث شده اینترنت ایران عملا از مسیر توسعه جهانی عقب بماند. در چنین شرایطی وعده پوشش ۱۵درصدی5G نه‌تنها گرهی از مشکلات باز نکرده بلکه به شکاف دیجیتال میان مناطق برخوردار و محروم دامن می‌زند. مسوولان بارها وعده داده‌اند کیفیت و سرعت اینترنت افزایش می‌یابد اما تجربه کاربران خلاف آن را ثابت کرده است. هر بار که از طرحی جدید سخن گفته می‌شود نتیجه نهایی یا در سطح شعار باقی‌مانده یا در عمل بهبود محسوسی ایجاد نمی‌کند. واقعیت این است که اگر سیاستگذاری ارتباطی کشور بر پایه انحصار، محدودسازی و عدم شفافیت باقی بماند هر وعده‌ای درباره نسل‌پنجم تنها در حد خبر خواهد بود نه تحول.
پوشش ۱۵درصدی 5G حتی در صورت تحقق نیز پاسخگوی نیازهای واقعی کشور نیست. در اقتصاد امروز اینترنت پرسرعت نه یک خدمت لوکس بلکه زیرساخت حیاتی برای آموزش، تجارت، رسانه و نوآوری است. کشوری که هنوز برای ارائه اینترنت پایدار به کسب‌وکارهای کوچک، مدارس و شهروندان عادی با مشکل روبه‌رو است نمی‌تواند با چند نقطه آزمایشی 5G ادعای پیشرفت فناوری داشته باشد.
توسعه واقعی شبکه تنها زمانی ممکن است که تصمیم‌گیران حوزه ارتباطات به جای آمارسازی بر ایجاد زیرساخت پایدار، سرمایه‌گذاری بلندمدت و آزادسازی فضای رقابت تمرکز کنند. تازمانی که نگاه حاکم بر اینترنت بیشتر امنیتی و کنترلی باشد تا توسعه‌محور کیفیت شبکه تغییری نخواهد کرد. وعده‌های پرطمطراق درباره نسل‌پنجم بدون اصلاح ساختارها و شفاف‌سازی سیاست‌ها فقط تکرار همان چرخه وعده و فراموشی است.
زیرساخت فرسوده، شعار مدرن
در همین راستا کیوان نقره‌کار کارشناس فناوری اطلاعات و ارتباطات به «جهان‌صنعت» گفت: «به‌طور کلی گذار به نسل‌پنجم تلفن همراه (5G) رویدادی مثبت و گامی مهم در توسعه زیرساخت‌های ارتباطی کشور به شمار می‌آید. با این حال صرف دستیابی به این فناوری نمی‌تواند توجیه‌کننده تمامی اقدامات و هزینه‌های مرتبط با آن باشد. تحقق اثربخش این هدف مستلزم برنامه‌ریزی دقیق، زمان‌بندی مناسب و ایجاد بسترهای فنی و عملیاتی کامل است. در حال حاضر تبلیغات گسترده‌ای در خصوص امکان استفاده از خدمات نسل‌پنجم در حال انتشار بوده اما واقعیت آن است که بسیاری از مناطق کشور هنوز از پوشش مناسب این شبکه برخوردار نیستند. در چنین شرایطی کاربران ممکن است هزینه استفاده از خدمات 5G را پرداخت کنند در حالی که عملا از مزایای واقعی آن بهره‌مند نمی‌شوند. بنابراین ضروری است اپراتورها و نهادهای ارائه‌دهنده خدمات ارتباطی ابتدا پوشش سراسری و باکیفیت این فناوری را فراهم کرده و سپس اقدام به تشویق کاربران برای بهره‌گیری از آن نمایند.»
او در ادامه افزود: «از سوی دیگر اگر هدف‌گذاری فعلی برای دستیابی به تنها ۱۵درصد پیشرفت تا پایان سال در نظر گرفته شود باید بررسی شود که دلیل این سرعت پایین در توسعه چیست؟ آیا محدودیت‌های سخت‌افزاری و فنی مانع تحقق اهداف شده‌اند یا مشکلات دیگری در زمینه سیاستگذاری، سرمایه‌گذاری و مدیریت پروژه وجود دارد؟ در هر حال زمانی می‌توان از کاربران انتظار داشت که به‌صورت گسترده به سمت استفاده از خدمات 5G حرکت کنند که این خدمات به‌صورت پایدار و در تمامی نقاط کشور در دسترس باشد. او همچنین گفت: «نکته مهم دیگر آن است که افزایش تعرفه‌ها یا دریافت هزینه‌های بالاتر بدون ارائه خدمات متناسب و باکیفیت قابل پذیرش نیست. کاربران زمانی رضایت خواهند داشت که تفاوت ملموسی در کیفیت ارتباط، سرعت داده و پایداری شبکه احساس کنند.» این کارشناس در پایان تاکید کرد: «درنهایت مسوولان و متولیان حوزه ارتباطات باید در قبال کندی توسعه شبکه نسل‌پنجم پاسخگو باشند و با شفاف‌سازی دلایل این روند مسیر بهبود و شتاب‌دهی به اجرای آن را فراهم آورند.»
سرعت وعده‌ها بیشتر از سرعت اینترنت
واقعیت تلخ این است که مساله اینترنت در ایران دیگر در سطح «سرعت پایین» یا «پوشش ناکافی» خلاصه نمی‌شود بلکه این مساله به بحرانی ساختاری در مدیریت، سیاستگذاری و اولویت‌گذاری حوزه ارتباطات تبدیل شده است. وعده پوشش ۱۵درصدی نسل‌پنجم حتی اگر به‌صورت محدود عملی شود نمی‌تواند نشانه پیشرفت باشد زیرا زیرساخت‌های فنی و مدیریتی کشور هنوز برای ورود واقعی به عصر 5Gآماده نیست. مشکل از آنجا آغاز می‌شود که توسعه فناوری در ایران غالبا بدون نقشه‌راه و بدون توجه به الزامات واقعی انجام می‌شود.
مسوولان اغلب به‌جای اصلاح بنیان‌های شبکه به دنبال اعلام شاخص‌هایی هستند که در ظاهر «پیشرفت» به نظر برسند. نتیجه شکل‌گیری جزایر پراکنده‌ای از فناوری است که هیچ ارتباط موثری با نیاز جامعه ندارد. تجربه شبکه 4G نیز گواه این رویکرد است؛ پوششی که روی کاغذ گسترده اعلام شد اما در عمل بسیاری از کاربران تنها نام آن را می‌شنوند و نه کیفیتش را تجربه می‌کنند. از منظر اقتصادی نیز این سیاست‌ها آسیب‌زا هستند.
اینترنت ناکارآمد مستقیما به کاهش بهره‌وری در کسب‌وکارهای آنلاین، افت کیفیت آموزش دیجیتال، محدود شدن تولید محتوا و خروج سرمایه انسانی از کشور منجر می‌شود. در چنین وضعیتی حتی اگر چند نقطه از پایتخت یا مراکز استان‌ها به‌صورت آزمایشی به 5G متصل شوند تاثیر آن در مقیاس ملی تقریبا صفر است. پیشرفت واقعی در حوزه ارتباطات نیازمند شفافیت، رقابت و اعتماد است؛ سه مولفه‌ای که در سال‌های اخیر به حاشیه رفته‌اند.
اگر دولت و نهادهای تنظیم‌گر به جای کنترل به سمت تسهیل حرکت کرده و اپراتورها به‌جای عددسازی بر کیفیت خدمات تمرکز کنند آنگاه می‌توان از تحول سخن گفت. تا زمانی که سیاستگذاری اینترنت در کشور به‌جای رویکرد توسعه‌محور در مدار مدیریت محدودیت و انحصار باقی بماند وعده‌هایی از جنس «پوشش ۱۵درصدی نسل‌پنجم» تنها برای تزئین گزارش‌های رسمی کاربرد خواهد داشت نه برای بهبود واقعی زندگی دیجیتال مردم.
مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.
ع
