رسانه‌های خبری و ناشران در برابر موج جدید تولید محتوای هوش مصنوعی با چالشی جدی روبه‌رو شده‌اند؛ آیا مدل اقتصادی آنان در حال فروپاشی است یا می‌توان راهکاری برای همزیستی یافت؟
ظهور «خلاصه‌های هوش مصنوعی» (AI Overviews) در موتورهای جست‌وجو، به‌ویژه گوگل، بحثی تازه اما بسیار جدی را در صنعت رسانه و نشر برانگیخته است. رسانه‌ها سال‌ها برای جذب ترافیک به وب‌سایت‌های خود، بر جست‌وجو تکیه داشتند؛ اما اکنون کاربران بسیاری بدون آنکه روی لینک‌ها کلیک کنند، پاسخ مورد نظرشان را در همان نتایج خلاصه‌شده‌ی هوش مصنوعی دریافت می‌کنند. این تغییر به‌ظاهر ساده، درحال دگرگون کردن یکی از مهم‌ترین منابع درآمد رسانه‌ها یعنی «بازدید و تبلیغات» است. پرسش اصلی این است که آینده‌ی کسب‌وکار رسانه‌ای در چنین شرایطی چگونه رقم خواهد خورد؟
به گزارش اقتصاددان به نقل از پیام فوری ، خلاصه‌سازی هوش مصنوعی یکی از مهم‌ترین تحولات اخیر در صنعت رسانه است. گوگل و دیگر موتورهای جست‌وجو با استفاده از الگوریتم‌های یادگیری عمیق، محتواهای متنوع وب را تحلیل کرده و پاسخی کوتاه، یک‌جا و آماده به کاربر ارائه می‌دهند. به این ترتیب، نیاز به کلیک کردن روی لینک‌های خبری یا گزارش‌های بلند کمتر می‌شود. این روند شاید برای کاربران جذاب باشد، اما برای ناشران خبری، زنگ خطری جدی محسوب می‌شود.
چالش نخست: سقوط ترافیک وب‌سایت‌ها
رسانه‌های آنلاین سال‌ها با مدل کسب‌وکار مبتنی بر ترافیک و تبلیغات کار کرده‌اند. هر کلیک بر روی یک خبر یا گزارش، فرصتی برای نمایش تبلیغات و ایجاد درآمد بوده است. اما زمانی‌که کاربر به جای ورود به سایت، پاسخ خود را از خلاصه‌ی هوش مصنوعی دریافت می‌کند، عملاً چرخه‌ی اقتصادی رسانه دچار اختلال می‌شود. برخی گزارش‌ها نشان می‌دهند پس از اجرای آزمایشی این قابلیت در آمریکا، ترافیک برخی وب‌سایت‌های خبری تا ۳۰ درصد کاهش یافته است. چنین آماری برای رسانه‌هایی که حیاتشان به بازدید وابسته است، می‌تواند به معنای بحران بقا باشد.
چالش دوم: تضییع حقوق ناشران
رسانه‌ها هزینه‌ی قابل توجهی برای تولید محتوای اصیل می‌پردازند؛ خبرنگاران، ویراستاران و تحلیل‌گران روزها برای آماده‌سازی یک گزارش تلاش می‌کنند. حال، هوش مصنوعی همان محتوا را بدون اجازه یا پرداخت حق‌الزحمه خلاصه می‌کند و به نام خود به کاربر عرضه می‌کند. بسیاری از ناشران این اقدام را مصداق نقض حقوق مالکیت فکری می‌دانند. شکایت اخیر شرکت «پنسکی» (مالک نشریاتی چون Rolling Stone و Billboard) از گوگل، نمونه‌ای آشکار از این اعتراضات است. این پرونده می‌تواند سرآغاز نزاعی حقوقی میان رسانه‌ها و غول‌های فناوری باشد.
فرصت‌ها در دل تهدید
با وجود همه نگرانی‌ها، برخی تحلیل‌گران معتقدند خلاصه‌های هوش مصنوعی نه‌تنها تهدید نیستند بلکه می‌توانند فرصتی برای بازاندیشی در مدل کسب‌وکار رسانه باشند. همان‌گونه که ظهور شبکه‌های اجتماعی ابتدا رسانه‌های سنتی را نگران کرد، اما بعدها به ابزاری برای افزایش دیده‌شدن محتوا بدل شد، اکنون نیز رسانه‌ها می‌توانند به فکر سازگاری باشند.
برای نمونه، رسانه‌ها می‌توانند با طراحی نسخه‌های کوتاه، چندرسانه‌ای و تعاملی از محتوای خود، به الگوریتم‌ها خوراک دقیق و معتبر بدهند تا در خلاصه‌های هوش مصنوعی بازتاب یابند. در چنین حالتی، اعتبار برند رسانه و کیفیت تحلیل، همچنان عامل جذب مخاطب خواهد بود.
مسئولیت‌پذیری پلتفرم‌ها
با این همه، نقش پلتفرم‌های بزرگ در تعیین قواعد بازی غیرقابل انکار است. اگر گوگل و شرکت‌های مشابه، بخشی از درآمد تبلیغاتی حاصل از خلاصه‌های هوش مصنوعی را به تولیدکنندگان محتوا اختصاص دهند، می‌توان نوعی تعادل ایجاد کرد. این همان مدلی است که در برخی کشورها برای تقسیم درآمد میان رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی مطرح شده است. بدون چنین تدابیری، بعید است رسانه‌ها بتوانند در برابر فشار اقتصادی تاب بیاورند.
آینده‌ی اعتماد به رسانه‌ها
مسئله‌ی دیگری که کمتر به آن توجه شده، ارتباط میان خلاصه‌های هوش مصنوعی و اعتماد عمومی به رسانه‌هاست. در شرایطی که این خلاصه‌ها گاه دچار خطا یا سوگیری می‌شوند، اگر مخاطب نتواند منبع اصلی را ببیند، اعتمادش به کل جریان اطلاع‌رسانی آسیب خواهد دید. رسانه‌ها می‌توانند با تأکید بر شفافیت، ذکر منابع و تحلیل عمیق، جایگاهی متمایز نسبت به پاسخ‌های سریع و ساده‌ی هوش مصنوعی برای خود حفظ کنند.
جمع‌بندی
پدیده‌ی «خلاصه‌های هوش مصنوعی» به‌طور جدی درحال تغییر قواعد بازی رسانه‌هاست. ترافیک وب‌سایت‌ها کاهش یافته، درآمدهای تبلیغاتی تهدید می‌شود و حقوق ناشران در معرض خطر است. با این حال، این تحولات می‌توانند فرصتی برای نوآوری و بازاندیشی در مدل‌های رسانه‌ای باشند.
رسانه‌هایی که بر کیفیت، اصالت و تحلیل عمیق تمرکز کنند، همچنان می‌توانند جایگاه خود را حفظ کنند؛ اما شرط بقا، یافتن راهی برای تعامل سازنده با غول‌های فناوری و دفاع از حقوق تولیدکنندگان محتواست.
مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.
ع
