با توجه به پیش‌بینی افزایش چشمگیر مصرف انرژی سیستم‌های هوش‌مصنوعی، دسترسی کافی به برق به اولویت اصلی بسیاری از شرکت‌ها در حال و آینده دنیا تبدیل خواهد شد. در سال1903، مارک تواین نوشت: «اختراع تلگراف یا ماشین بخار یا فونوگراف یا عکاسی یا تلفن یا هر چیز مهم دیگری به هزاران نفر نیاز دارد.» این نظر هنوز به‌طور عمده صادق است. اختراع هوش‌مصنوعی به دهه‌ها تلاش هزاران دانشمند، مهندس و رهبران صنعتی نیاز داشت. برای توسعه این فناوری در سال‌های آینده، به تعداد بیشتری از مردان و زنان نیاز خواهد بود.
با تسریع پیشرفت هوش‌مصنوعی، نیازهای جدیدی نیز آشکار شده است: دستاوردهای بعدی مقادیر زیادی انرژی مصرف خواهند کرد. هوش‌مصنوعی برق زیادی مصرف می‌کند؛ یک جست‌وجوی ساده در چت‌جی‌پی‌تی به اندازه 10برابر یک جست‌وجوی معمولی در وب‌سایت‌ها برق می‌طلبد. با افزایش استفاده از هوش‌مصنوعی، نیاز آن به انرژی بیشتر خواهد شد و اگر تقاضا از عرضه پیشی بگیرد، توسعه این فناوری مختل خواهد شد.
به گزارش اقتصاددان به نقل از جهان صنعت ، مرکزهای داده که اساس توسعه هوش‌مصنوعی به مقیاس بزرگ را تشکیل می‌دهند- از جمله قدرت‌دهی به مدل‌های پیشرفته مانند GPT-4 و جمینی گوگل – به دسترسی 24ساعته به برق نیاز دارند. این مراکز در حال حاضر حدود 3درصد از مصرف سالانه برق آمریکا را به خود اختصاص داده‌اند و پیش‌بینی می‌شود که این سهم در 5 تا 10سال آینده بیش از دو برابر شود. به‌طور کلی، مصرف برق هوش‌مصنوعی آمریکا از چهار تراوات ساعت در سال2023 به 93تراوات ساعت در 2030 خواهد رسید که بیشتر از مصرف ایالت واشنگتن در سال2022 است. البته به گفته محققان، این تنها یک تخمین محافظه‌کارانه است؛ ممکن است هوش‌مصنوعی این مقدار برق را حتی در سال2025 مصرف کند.
اگرچه تاریخ‌های دقیق در فناوری ممکن است متفاوت باشد اما جهت‌گیری‌ها مشخص است: تقاضا برای انرژی به شدت افزایش خواهد یافت بنابراین دسترسی کافی به برق به یک اولویت اصلی برای شرکت‌های هوش‌مصنوعی تبدیل شده است. در حالی که آنها تلاش می‌کنند تا از این تغییرات پیشی بگیرند اما بدون کمک دولت‌ها موفق نخواهند شد. ساخت یک منبع انرژی پایدار برای پیشبرد انقلاب هوش‌مصنوعی به نفع منافع کشورهاست و همچنین کشورها از طریق بهبود‌های عظیم در بخش‌های حمل‌ونقل، بهداشت، آموزش، علم، امنیت ملی و دیگر بخش‌های حیاتی خود از این موهبت بهره‌مند خواهند شد.اجازه دادن به کاهش توسعه هوش‌مصنوعی به دلیل کمبود انرژی، به معنای خودآسیب‌زنی ملی است. با توجه به نیازهای آینده که هم‌اکنون آشکار است، ایران نیز باید از همین حالا برای مقابله با این چالش پیشقدم شود. زمانی که تقاضا برای انرژی مراکز داده دو برابر شود، تامین انرژی آنها نیز باید حداقل دو برابر شود. ایران در حال حاضر به‌دلیل تغییرات اقلیمی و عدم سرمایه‌گذاری‌های لازم، حدود 18هزار مگاوات انرژی برق در سال1403 کمبود دارد و با قطع برق کسب‌و‌‌کارها در تابستان و زمستان مواجه شده است و این کمبود با ادامه روند فعلی در سال‌های آتی به 24تا 25هزار مگاوات و بیشتر خواهد رسید. از طرف دیگر سیاست‌های دولت در قانون برنامه هفتم توسعه بر مبنای توسعه هوش‌مصنوعی شکل گرفته و این به مفهوم آن است که تقاضا برای انرژی برق از این منظور در صورت تحقق اهداف به شدت افزایش خواهد یافت بنابراین برای ایران دسترسی کافی به برق به یک اولویت اصلی به‌دلیل کمبود فعلی و توسعه شرکت‌های هوش‌مصنوعی تبدیل خواهد شد.
از طرف دیگر به‌دلیل حفظ محیط‌زیست و کاهش آلودگی به‌ویژه کربن، ممکن است نیاز باشد ظرفیت سیستم انتقال برق کشور به شدت افزایش یابد و این یعنی برای راه‌اندازی و استمرار مراکز داده، زنجیره‌های تامین برای فناوری‌های انرژی نیز باید تامین شوند و برای نوسازی زیرساخت‌های انرژی خود سرمایه‌گذاری کنیم. برای این منظور، دولت می‌تواند با ساده‌سازی و تسریع فرآیندهای صدور مجوز، توسعه بخش‌خصوصی را در حوزه انرژی آزاد کند. فرآیندهای پیچیده و طولانی‌مدت تایید در کنار تحریم، مانعی برای گذار به انرژی پاک هستند و پیامدهای منفی برای توسعه هوش‌مصنوعی نیز دارند. ساخت یک خط انتقال جدید انرژی در ایران به‌دلایل تحریم و ساختار بوروکراتیک داخلی- از برنامه‌ریزی و صدور مجوز تا خرید زمین و ساخت- در حال حاضر زمان زیادی می‌طلبد و این باید تغییر کند. همه این نگرش‌ها این دغدغه را بازگو می‌کنند که روند فعلی تولید و عرضه انرژی برای ایجاد یک اقتصاد انرژی‌خور با اهداف توسعه هوش‌مصنوعی پایدار نیست بنابراین باید از هر منبع انرژی ایمن، پاک و قابل اعتماد که می‌شود استفاده و بهره‌برداری کرد. یک رژیم نظارتی چابک‌تر باید واقعیت مصرف انرژی را منعکس کند که همه طرح‌ها مشابه نیستند و همه فرآیندهای بررسی نباید یکسان باشند.
هوش‌مصنوعی پیشرفته در آینده برای همه کشورها و اقتصاد ایران هم هدف و هم بخشی از راه‌حل است. سیستم‌های هوش‌مصنوعی چیزهایی را می‌بینند که انسان‌ها نمی‌بینند بنابراین از راه‌حل‌های نو باید بهره‌برداری کرد. باید از هوش‌مصنوعی برای شناسایی و توسعه روش‌های جدید بهبود کارایی مراکز داده و تحقق پتانسیل انرژی استفاده کرد. مسیر هوش‌مصنوعی با دستاوردها و تغییرات پارادایم غیرمنتظره‌ای مشخص شده است. وظیفه اکنون در اقتصاد کشور این است که از همه نیروی مورد نیاز برای پیشبرد این عصر جدید از نوآوری برای توسعه کشور بهره‌برداری کرد بنابراین با فرض اینکه در اقتصاد ایران توسعه هوش‌مصنوعی با تلاش بخش‌خصوصی صورت پذیرد و محقق شود، بدون کمک قانونگذاران و دولت موفق نخواهد شد و کمبود‌های انرژی برق موجود و آتی، آسیب جدی به کشور را بیش از پیش نشان خواهند داد.
مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.
ع
