آبان‌ماه کم‌کم از نیمه می‌گذرد و زمزمه‌های افزایش قیمت بنزین رساتر از قبل به گوش می‌رسد. هرچه باشد نیمه‌آذرماه هر سال، موعد تقدیم لایحه بودجه سال بعد به مجلس است و آبان‌ماه، قاعدتا آخرین روزهای تصمیم‌گیری درباره افزایش قیمت بنزین! آن هم در حالی که آخرین تجربه ایرانیان از افزایش قیمت بنزین نیز به تلخ‌ترین شکل ممکن به این روزهای پاییزی و مشخصا «آبان‌ماه ۹۸» گره خورده است؛ زمانی که با تصمیم شورای‌عالی سران سه قوه، قیمت بنزین ناگهان تا ۲۰۰درصد گران شد و این تصمیم نابهنگام، در ادامه زمینه‌ساز شکل‌گیری یکی از گسترده‌ترین و البته خسارت‌بارترین اعتراضات مدنی شد.
به گزارش اقتصاددان به نقل از جهان‌صنعت ، حال اما در شرایطی که چند روزی بیشتر تا سالگرد آن اعتراضات باقی نمانده، بار دیگر شاهد اظهارات گاه و بی‌گاه مقام‌های دولتی درباره قیمت بنزین هستیم. آن هم در حالی که در ماه‌های گذشته نیز به دفعات اخباری درخصوص عزم جزم دولت برای افزایش قیمت بنزین منتشر شده و اگرچه هربار با تکذیب دولت مواجه شده اما این تکذیبیه‌ها نتوانسته این اطمینان را به جامعه بدهد که این اتفاق هرگز نخواهد افتاد! آنچه اما در این یکی، دو روز گذشته بار دیگر بحث افزایش قیمت بنزین و تصمیم دولت در این رابطه را به سوژه داغ رسانه‌ها تبدیل کرده، لزوما انتشار اخبار غیررسمی و شنیده‌های رسانه‌ای نیست بلکه این خبرگزاری‌های دولتی و رسمی هستند که با پوشش سخنان مقام‌های دولتی، از احتمال گرانی بنزین خبر می‌دهند. چنان که نیمروز گذشته خبرگزاری‌های دولتی و رسانه‌های خبری رسمی آنچه را که محمدجعفر قائم‌پناه، معاون اجرایی رییس‌جمهور در حاشیه نشست روز گذشته هیات‌دولت در جمع خبرنگاران مطرح کرده بود، بازنشر کرده و بر این اساس از طرحی خبر داد که ظاهرا دولت قصد دارد با استفاده از آن، قیمت حامل‌های سوخت را افزایش دهد؛ طرحی که در روزها و هفته‌های گذشته نیز از آن با عنوان «یارانه بنزین» شنیده‌ایم.
انتقاد قائم‌پناه از نرخ نامعقول سوخت در ایران
محمدجعفر قائم‌پناه که به پرسشی درباره میزان یارانه پرداختی دولت برای بنزین پاسخ می‌داد، در این رابطه گفته: «اگر بخواهیم چیزی را گران کنیم، اول برای خود دولت و خودروهای دولتی گران می‌کنیم.» معاون اجرایی دولت البته تاکید کرد که «در زمینه بنزین هنوز تصمیم قطعی گرفته نشده» اما در عین حال تاکید کرد که «اگر تصمیم‌گیری شود، اول برای خودروهای دولتی است.» سخنانی که به هر حال نشان می‌دهد احتمال افزایش قیمت بنزین به‌طور کامل منتفی نیست و این احتمال کماکان متصور است. احتمالی که به‌ویژه آنگاه جدی‌تر می‌شود که به ادامه سخنان این عضو کابینه دقت کنیم. قائم‌پناه در حالی گفته «نرخ بنزین سهمیه‌ای ۶۰ و ۱۰۰لیتری به هیچ‌وجه تغییر نخواهد کرد» که در ادامه تاکید کرده که «نرخ هر لیتر بنزین برای دولت ۳۴هزار تومان تمام می‌شود که ما آن را به قیمت‌هزار و ۵۰۰ تومان و ۳هزار تومان به مردم می‌فروشیم. بنزین سوپر وارد کشور خواهد شد و با قیمت آزاد عرضه می‌شود.»
آنچه اما در این بخش از سخنان دیروز قائم‌پناه، محل‌تامل و عجیب بود، تفاوت آن با سخنان مشابهی بود که او تنها ساعاتی پیش از آن، در جریان نخستین نشست «بررسی بهینه‌سازی مصرف آب و انرژی در دستگاه‌های اجرایی» مطرح کرد و با تاکید بر ضرورت واقعی‌سازی قیمت انرژی مدعی شد: «در حالی که هزینه تمام‌شده هر لیتر بنزین حدود ۳۹هزار تومان است، بنزین با نرخ ۳هزار تومان و گازوئیل با لیتری ۳۰۰تومان عرضه می‌شود؛ یعنی دولت بابت هر لیتر بنزین حدود ۳۶هزار تومان یارانه پرداخت می‌کند.» تفاوت ۵هزار تومانی هزینه تمام شده هر لیتر بنزین در کمتر از ۲۴ ساعت، آن‌طور که از این دو موضع‌گیری یک مقام دولتی برداشت می‌شود، ممکن است یک اشتباه لپی باشد اما واقعیت این است که این برداشت، بیش از حد خوش‌بینانه است!
تلاش دولت برای اصلاح الگوی مصرف
فارغ از آن اما نفس برگزاری نخستین نشست «بررسی بهینه‌سازی مصرف آب و انرژی در دستگاه‌های اجرایی» که عصر سه‌شنبه برگزار شد نیز به‌نحوی دیگر نشان از این دارد که دولت به‌جد به دنبال راهکاری برای مشکل قیمت به‌واقع ناچیز سوخت در ایران است. این در حالی است که قائم‌پناه تاکید دارد که مهم‌ترین اقدام در این راستا، «اصلاح الگوی مصرف» است و در عین حال معتقد است که این رویه اصلاحی باید از دولت آغاز شود. او گفته است: «سال‌هاست از صرفه‌جویی در مصرف انرژی سخن می‌گوییم اما تا زمانی که رفتار مصرفی در نهادهای دولتی تغییر نکند، جامعه همراه نخواهد شد. فرهنگ مصرف درست با دستور شکل نمی‌گیرد بلکه نیازمند الگوسازی عملی از سوی دولت است.» او با اشاره به حجم بالای یارانه سوخت در ایران، خاطرنشان کرد که «روزانه میلیاردها تومان یارانه برای بنزین و گازوئیل پرداخت می‌شود. بخشی از این رقم صرف خودروهای فرسوده‌ای می‌شود که بعضا بیش از ۵۰ سال عمر دارند و عملا فقط برای دریافت سوخت فعال هستند.» معاون اجرایی رییس‌جمهور همچنین تاکید کرده «هدف دولت از اصلاح الگوی مصرف تنها کاهش هزینه‌ها نیست بلکه تغییر فرهنگ مصرف و الگوسازی برای جامعه است. وقتی مردم صرفه‌جویی دستگاه‌های دولتی در مصرف آب، برق و سوخت را شاهد باشند، این رفتار به‌طور طبیعی به جامعه منتقل می‌شود.» قائم‌پناه که اصلاح الگوی مصرف را ضرورتی جدی برای ایران می‌داند، می‌گوید: «ممکن است در کوتاه‌مدت مقاومت ایجاد شود اما در بلندمدت به نفع کشور و مردم خواهد بود.»
انتقاد جعفرزاده‌ایمن‌آبادی از طرح «یارانه بنزین»
در شرایطی که اما کمتر کارشناسی در کشور مخالف این واقعیت است که نرخ سوخت و مشخصا بنزین در ایران بسیار ارزان است اما اغلب همین کارشناسان معتقدند که راه‌حل این مشکل، افزایش قیمت بنزین نیست. غلامعلی جعفرزاده‌ایمن‌آبادی، نماینده ادوار مجلس نیز که چنین دیدگاهی دارد، در توضیح نگاه خود به «جهان‌صنعت» می‌گوید: «اولا معتقدم این آخرین پوست موزی است که زیر پای پزشکیان می‌اندازند؛ این طرحی است که پایداری‌ها و مخالفان دولت باوجود آنکه در ظاهر خود را مخالف گرانی بنزین نشان می‌دهند، به دولت تحمیل کرده‌اند و با اغراض خاص سیاسی می‌خواهند دولت را به سمت افزایش قیمت بنزین هل دهند تا در ادامه از این آب گل‌آلود ماهی خود را صید کند!» او با تاکید بر اینکه «ما در گذشته هم از طرح‌های مشابه همین بحث «یارانه بنزین» را به اجرا درآورده و به شیوه‌های مختلف، بنزین را گران کرده‌ایم اما در نهایت، باوجود هزینه‌های سنگینی که برای آن پرداخت کردیم، به نتیجه مطلوب نرسیدیم و دیدیم که باز چند سال بعد، در همان وضعیت قبل قرار داریم.» او با انتقاد نسبت‌به نحوه اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها از سوی دولت‌های مختلف می‌گوید: «قانون هدفمندی نمی‌گوید بنزین را گران کنید، می‌گوید تورم را کنترل کنید!»
دولت به‌جای افزایش قیمت بنزین تورم را کاهش دهد
جعفرزاده‌ایمن‌آبادی با تاکید بر اینکه دولت باید به‌دنبال راهکاری ریشه‌ای و اساسی باشد، می‌گوید: «تا زمانی که پول چاپ کنیم و به‌دنبال راهکارهای مقطعی باشیم، مشکل حل نخواهد بود. این راهکارها همگی فقط مُسکن هستند و مُسکن‌های بسیار دردآوری هم هستند.» او با تاکید بر اینکه «جامعه در شرایط کنونی به هیچ عنوان آمادگی و ظرفیت پذیرش این دست تصمیم‌های دولت را ندارد»، گفت: «دولت باید به‌جای چاپ اسکناس، به‌دنبال راهکار معقول برای کنترل تورم و خروج کشور از رکورد تورمی باشد چراکه اگر هم امروز بار دیگر قیمت بنزین را افزایش دهیم، باتوجه به تورم حداقل ۴۰ تا ۵۰درصدی، سال دیگر دوباره با همین مشکلات مواجه خواهیم بود.» او گفت: «این اقدام‌ها صرفا منجر به شکل‌گیری نارضایتی شدید عمومی می‌شود چراکه وقتی تورم دارید، هر چقدر هم سوخت را گران کنید، در ادامه باز بی‌اثر می‌شود.» این نماینده ادوار مجلس با ابراز تاسف نسبت‌به همراهی دولت با افزایش تورم می‌گوید: «متاسفانه وقتی تورم بالا می‌رود، دولت هم قیمت‌ها را بالاتر می‌برد.» او با اشاره به پیامدهای بسیار خطرناک افزایش قیمت بنزین در شرایط کنونی، تاکید کرد که «این دست سیاست‌ها همچون آنچه در آبان‌ماه ۹۸ شاهد بودیم، نتیجه‌ای جز تکرار همان اعتراضات و هزارو یک مشکل دیگر به همراه نخواهد داشت.»
استفاده روس‌ها از کارشناس ایرانی که آنان را فراری دادیم
این عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجالس نهم و دهم که تاکید دارد راهکار اصولی برای حل مشکل قیمت سوخت در ایران، کنترل تورم است، در پاسخ به پرسش دیگر «جهان‌صنعت» درخصوص راهکار کنترل تورم در شرایطی که با فعال‌سازی مکانیسم‌ماشه شاهد تشدید تحریم‌ها نیز خواهیم بود، گفت: «راه‌های بسیاری برای کنترل تورم وجود دارد. وقتی روسیه وارد تورم شد، به‌سراغ کارشناسان رفت و سیاست‌هایی را به اجرا درآورد که در مقطعی حتی پایه پولی این کشور نیز افزایش یافت.» او همچنین می‌گوید: «دولت روسیه در آن مقطع حتی از حدود ۱۷۰ تا ۱۸۰کارشناس اقتصادی برجسته ایرانی هم به‌عنوان مشاور استفاده کرد؛ حال آنکه ما از این ظرفیت‌های فراوانی که در اختیار داریم استفاده نمی‌کنیم و آنان را فراری می‌دهیم. ما علم اقتصاد این افراد را نیاز داریم؛ حالا یا نماز می‌خواند یا نه.» او که معتقد است «با اعتماد به کارشناسان می‌توان تمامی مشکلات اقتصادی کشور را حل‌وفصل کرد»، تصریح کرد: «لازمه این کار این است که افراد میهن‌پرست و دلسوز را به کار بگیریم و در عین حال با مردم صادق باشیم.» جعفرزاده ایمن‌آبادی در پایان تصریح کرد: «بزرگ‌ترین مشکل دولت این است که همه مشکلات را از مردم پنهان می‌کند؛ حال آنکه اگر با مردم صادق باشیم، مردم هم به ما کمک می‌کنند.»
مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.
ع
