دکتر فاطمه رحمتی با درج یادداشتی در اقتصاددان نوشت: سالروز ولادت حضرت فاطمه زهرا(س) فرصتی ویژه است تا درباره نقش زنان در اقتصاد و جامعه ایرانی بازاندیشی کنیم. زن، نه تنها محور خانواده و مراقبتکننده اصلی نسلهای آینده، بلکه نیرویی فعال در ساختار اقتصادی کشور است. هر جامعهای که حضور زنان را در فرایندهای اقتصادی جدی نگیرد، بخش بزرگی از سرمایه انسانی و بهرهوری خود را از دست داده است.
در سالهای اخیر، مشارکت زنان در آموزش عالی، پژوهش، مشاغل تخصصی و کارآفرینی افزایش یافته است. این رشد نشان میدهد که زنان ظرفیت قابل توجهی برای پیشبرد اهداف اقتصادی و اجتماعی کشور دارند. با این حال، محدودیتهای ساختاری همچنان مانع حضور کامل آنها در اقتصاد است: دسترسی محدود به منابع مالی، امنیت شغلی پایین، تبعیضهای ساختاری و فرهنگی، نبود سیاستهای حمایتی مناسب برای مادران شاغل و فاصله فرصتها، همگی موانعی جدی هستند که باید با راهکارهای عملی و سیاستگذاری هوشمندانه برطرف شوند.
از منظر اقتصاد کلان، مشارکت اقتصادی زنان اثرات چندوجهی دارد. اولاً، بهرهوری کل اقتصاد افزایش مییابد، زیرا نیمی از جمعیت توانمند کشور به طور مؤثر در فعالیتهای اقتصادی مشارکت میکنند. ثانیاً، درآمد خانوار پایدارتر میشود، زیرا شواهد نشان میدهد درآمد زنان بیشتر در آموزش و سلامت خانواده سرمایهگذاری میشود. ثالثاً، اقتصاد در برابر شوکها مقاومتر میشود و انعطافپذیری بیشتری پیدا میکند، زیرا منابع انسانی و اقتصادی متنوعتر به کار گرفته میشوند.
توانمندسازی زنان همچنین از منظر عدالت اجتماعی اهمیت دارد. سیره حضرت زهرا(س)، با تأکید بر کرامت انسانی، عدالت و مسئولیتپذیری، نشان میدهد که مشارکت فعال زنان در همه سطوح جامعه نه تنها یک حق انسانی، بلکه یک ضرورت برای توسعه پایدار است. حمایت از زنان و مادران باید در سیاستگذاریها، برنامههای توسعهای و ایجاد فرصتهای اقتصادی بهطور جدی دیده شود؛ ایجاد زیرساختهای حمایتی، دسترسی به منابع مالی، برنامههای مهارتآموزی هدفمند و رفع تبعیضهای شغلی، همگی ابزارهایی هستند که میتوانند حضور مؤثر زنان را تقویت کنند.
از سوی دیگر، نقش مادران در اقتصاد خانواده نیز بسیار کلیدی است. مراقبت، آموزش و پرورش نسل آینده، انتقال ارزشها و مهارتهای اجتماعی و اقتصادی به فرزندان، همگی جزو سرمایهگذاریهای غیررسمی اما مؤثر بر رشد آینده اقتصادی کشور محسوب میشوند. اقتصاد مراقبت، که سهم آن در تولید ناخالص داخلی غالباً نادیده گرفته میشود، یکی از حوزههایی است که توجه به آن میتواند سیاستگذاران را به اهمیت واقعی نقش زنان و مادران در توسعه پایدار متوجه کند.
در نهایت، میلاد حضرت زهرا(س) یادآور این واقعیت است که هیچ توسعه اقتصادی پایدار و هیچ جامعه موفقی بدون حضور فعال و توانمند زنان شکل نمیگیرد؛ همانطور که هیچ خانوادهای بدون نقش مادر، انسجام و پایداری واقعی ندارد. توجه به توانمندسازی اقتصادی زنان، ایجاد فرصتهای برابر و تقویت زیرساختهای حمایتی، نه تنها عدالت اجتماعی را ارتقا میدهد، بلکه موتور محرک واقعی رشد و توسعه پایدار ایران است.
