در حالی که اقتصاد جهانی هنوز از شوک‌های پی‌درپی کرونا و بحران انرژی رها نشده، موج تازه‌ای از حمایت‌گرایی در آمریکا در حال بازتعریف قواعد تجارت بین‌الملل است.
به گزارش بلومبرگ، تعرفه‌های جدید دولت ترامپ که بالاترین سطح از دهه ۱۹۳۰ محسوب می‌شود، بسیاری از کشورها را به سمت شکل‌دهی اتحادهای تازه و جست‌وجوی بازارهای جایگزین سوق داده است که نتیجه آن، ظهور نقشه‌ای جدید از جریان کالا، زنجیره تأمین و توافق‌های دو یا چندجانبه‌ای است که نظم سنتی تجارت جهانی را به چالش می‌کشد.
به گزارش اقتصاددان به نقل از دنیای اقتصاد ، نمونه‌های این تغییر به‌خوبی مشهود است: کانادا اکنون خودروهای بیشتری از مکزیک وارد می‌کند تا از آمریکا؛ چین خرید سویا از کشاورزان آمریکایی را متوقف کرده و آن را از تولیدکنندگان آمریکای جنوبی تأمین می‌کند و هند و چین پس از سال‌ها تنش، مبادلات مستقیم و پروازهای خود را از سر گرفته‌اند.
کشورهایی با اقتصادهای کوچک‌تر نیز خود را با شرایط جدید وفق می‌دهند: پرو خریداران آسیایی برای بلوبری‌های خود یافته و لسوتو، تولیدکننده نساجی در آفریقا، تمرکز خود را از بازار آمریکا به آسیا و اروپا منتقل کرده است.
بلومبرگ می‌نویسد که برخلاف پیش‌بینی‌ها، موج تعرفه‌ای ترامپ تاکنون اقتصاد جهانی را وارد رکود نکرده است. در واقع، انعطاف‌پذیری تجارتی که ۸۵ درصد آن خارج از آمریکا انجام می‌شود، نشان داده که وابستگی جهانی به بازار ایالات متحده در حال کاهش است. سازمان تجارت جهانی نیز پیش‌بینی رشد تجارت جهانی در سال ۲۰۲۵ را از ۰.۹ به ۲.۴ درصد افزایش داده است.
کارشناسان معتقدند روند کنونی به افزایش توافق‌های دوجانبه و منطقه‌ای میان کشورها خواهد انجامید. اورسولا فون درلاین، رئیس کمیسیون اروپا، اعلام کرده که بروکسل در حال تسریع مذاکرات با بلوک‌های اقتصادی است. این روند پس از سال‌ها توقف، اکنون با انگیزه مقابله با سیاست‌های تجاری واشنگتن سرعت گرفته است.
در آسیا نیز تغییر مسیر صادرات چین نشانه روشنی از این بازترسیم است. صادرات این کشور به آمریکا در ماه اوت ۳۳ درصد کاهش یافته، اما به اتحادیه اروپا، آفریقا و کشورهای آسه‌آن افزایش یافته است. پیش‌بینی می‌شود چین امسال به مازاد تجاری بی‌سابقه ۱.۲ تریلیون دلار برسد؛ موضوعی که نشان می‌دهد تجارت جهانی به‌جای فروپاشی، در حال بازآرایی است.
با وجود این پویایی، نگرانی‌هایی نیز وجود دارد. اسوار پراساد، استاد اقتصاد دانشگاه کورنل، هشدار می‌دهد که «جهانی با توافق‌های پراکنده دوجانبه، برای اقتصادهای کوچک‌تر بسیار سخت‌تر خواهد بود».
در غیاب یک چارچوب چندجانبه قدرتمند مانند سازمان تجارت جهانی، کشورهایی چون تیمور شرقی – تازه‌ترین عضو این نهاد – ممکن است در حاشیه بمانند. این کشور کوچک آسیایی که اقتصادش بر نفت متکی است، امیدوار است با عضویت در WTO بتواند صادرات قهوه و وانیل خود را گسترش دهد، اما واقعیت جدید تجارت جهانی برای آن دشوارتر از همیشه است.
سیاست‌های تعرفه‌ای آمریکا حتی در داخل این کشور نیز پیامدهایی داشته است. برخی شرکت‌های کوچک، مانند تولیدکننده صندلی‌های فضای باز در پنسیلوانیا، ناچار شده‌اند از واردات دست بکشند و به دنبال مشتریان خارجی باشند. این وضعیت، به‌خوبی نشان می‌دهد که حمایت‌گرایی واشنگتن نه‌تنها نظم تجارت جهانی، بلکه مدل‌های کسب‌وکار داخلی را نیز دگرگون کرده است.
در نهایت، آنچه در حال شکل‌گیری است نه فروپاشی تجارت جهانی بلکه تغییر هندسه آن است؛ جهانی که در آن محوریت آمریکا به تدریج رنگ می‌بازد و کشورهای دیگر با ترکیب تازه‌ای از پیمان‌ها، وابستگی خود به واشنگتن را کاهش می‌دهند. تعرفه‌های بی‌سابقه ترامپ شاید در کوتاه‌مدت از صنایع داخلی آمریکا حمایت کند، اما در مقیاس جهانی، آغازگر عصری از تجزیه و بازترسیم روابط تجاری خواهد بود — عصری که در آن، برنده واقعی شاید نه واشنگتن، بلکه بازیگران تازه‌نفس آسیا و آمریکای جنوبی باشند.
مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.
ع
