نقدشوندگي يكي از مهم‌ترين ركن‌هاي سرمايه‌گذاري در بازارهاي مالي به حساب مي‌آيد و بازار گردان‌ها نيز به عنوان بازوي عملياتي نقدشوندگي بازار سرمايه از مهم‌ترين بازيگران بازار به حساب مي آيند و نقش پررنگ و اساسي در روزهاي پرنوسان و صف‌هاي خريد و فروش دارند. هدف اصلي بازارگرداني تسهيل معاملات و روان‌سازي معاملات است.
در اصل بازارگردان بازيگري است كه با فعاليت همزمان در دو سمت عرضه و تقاضاي سهام، تلاش دارد فاصله بين قيمت پيشنهادي خريد و فروش را كاهش داده و عمق بازار را افزايش دهد. بازارگردان وظيفه دارد كه با ارايه سفارش‌هاي تضمين‌شده خريد و فروش (متناسب با قرارداد بازارگرداني) و دامنه مظنه، نقدشوندگي سهام را تضمين كند تا سرمايه‌گذاران در هر شرايطي بتوانند دارايي خود را به پول نقد تبديل نمايند. البته اين نقدشوندگي در شرايط حساس همانند اولين هفته پس از جنگ ۱۲ روزه بسيار مورد توجه سرمايه‌گذاران است و به نوعي به نظر مي‌رسد كه نقش بازارگردان تنها در روزهاي سخت احساس مي‌شود. حضور بازارگردان زماني داراي اهميت است كه از قفل شدن نمادها كه درگير صف خريد يا فروش هستند جلوگيري مي‌كند و اصلاح قيمتي منطقي را فراهم مي‌كند. در اصل، بازارگردان بايد با ورود سفارش خريد در روزهاي صف فروش و ثبت سفارش فروش در روزهاي صف خريد، تعادلي در عرضه و تقاضا ايجاد كند و اجازه ندهد بازار به‌راحتي قفل شود. حضور بازارگردان باعث مي‌شود هيچ نمادي به مدت طولاني در صف قفل باقي نماند و قيمت‌ها منصفانه‌تر كشف شوند. اما در عمل، ميزان سرمايه تعهدشده، شيوه سياست‌گذاري بازارگردان و گاه هماهنگي‌هاي غيراصولي ميان برخي بازارگردانها و سهامداران عمده، اين نقش را با چالش مواجه مي‌كند. چالش‌هاي بسياري براي بازارگردانها در بازار سهام وجود دارد كه مي‌توان محدوديت منابع مالي، تضاد منافع با سهامداران عمده، ساختار و شفافيت قراردادها، نبود پوشش ريسك كافي وضعف نظارت را از چالش هاي بسيار مهم دانست.
به گزارش اقتصاددان به نقل از تعادل ، در توضيح محدوديت‌هاي مالي بايد گفت كه در بسياري از نمادها، سرمايه تخصيص‌داده شده به بازارگردان كافي نيست تا بتواند در برابر صف‌هاي سنگين و دامنه‌دار نقش موثري ايفا كند. مثلا در نمادهاي پرعرضه، با چند روز صف فروش، منابع بازارگردان به سرعت تحليل مي‌رود و او ناچار به عقب‌نشيني مي‌شود. تضاد منافع نيز براي سرمايه‌گذاران بسيار مهم است در برخي نمادها، بازارگردان عملاً شريك سهامدار عمده است و بيش از آنكه به نقدشوندگي توجه داشته باشد، صرفاً منافع مالكيت را لحاظ مي‌كند. در نتيجه، عنصري مستقل و بي‌طرف در بازار نيست.
به گفته فعالان بازار سرمايه قراردادهاي بازارگرداني در بورس اغلب فاقد جزييات دقيق درباره دامنه مظنه‌ها، زمان حضور در بازار و كيفيت ايفاي تعهد هستند. اين ابهام باعث كاهش كارايي بازارگردان در شرايط بحراني مي‌شود. بازارگردانها بايد براي سلطه‌گري در صف‌هاي سنگين، ابزارهاي پوشش ريسك مناسبي مانند اختيار معامله يا بازار بدهي داشته باشند تا بتوانند ريسك نگهداري موقعيت باز را مديريت كنند. اين ابزارها هنوز جايگاه محكمي در بورس ما پيدا نكرده‌اند. در برخي نمادها، بازارگردان تنها روي كاغذ فعال است و عملاً سفارش‌هايش هيچ تاثيري بر بازار ندارد. ضعف نهاد ناظر در ارزيابي دقيق عملكرد بازارگردانها سبب شده «بازارگرداني صوري» همواره يكي از انتقادات جدي فعالان باشد. بازگشايي بازار پس از جنگ و آغاز سرخپوشي بازار و شرايط كنوني و نبود پول در بازار سهام باعث شده كه بار ديگر بازارگردانها مورد توجه قرار بگيرند. بسياري از فعالان قديمي بازار انتظار داشتند كه بازگشايي بازار بازارگردان حكم بيمه بازار را در برابر صف‌ها و تصميمات هيجاني داشته باشند، اما در عمل محدوديت منابع مالي، كاستي‌هاي قانوني وضعف نظارت رفتار بازارگردانها را تحت الشعاع قرار مي‌دهد. تقويت بازارگردان ها، تغيير قوانين و ارتقاي سازوكارهاي نظارتي مي‌تواند مقدمات عبور از ركود، افزايش اعتماد و در نهايت به واسطه آن ورود نقدينگي را به بازار سهام فراهم آورد و آينده بازار سهام را تا حدودي تضمين سازد.
تالار شيشه‌اي در يك نگاه
بورس تهران در هفته اخير با رشد قابل توجه نماگرهاي اصلي همراه شد، اما همزمان روند خروج پول حقيقي و افت مشاركت سرمايه‌گذاران خرد ادامه يافت تا چالش‌هاي بازار همچنان پابرجا بماند. بررسي معاملات هفتگي نشان مي‌دهد شاخص كل با افزايش ۱۴۸ هزار واحدي، معادل ۵.۶ درصد، تا سطح دو ميليون و ۷۸۵ هزار و ۶۹۲ واحد پيش رفت. شاخص هم‌وزن نيز كه ديدي واقع‌گرايانه‌تر از وضعيت كلي شركت‌ها ارايه مي‌دهد، رشد ۱۱ هزار و ۵۰۰ واحدي معادل ۱.۳۹ درصد را تجربه كرد. با وجود اين رشد قابل توجه شاخص‌ها، مجموعاً نزديك به ۴ هزار و ۸۷۹ ميليارد تومان سرمايه حقيقي از بازار سهام خارج شد؛ موضوعي كه ضعف اعتماد و تداوم نااطميناني‌ها در ميان فعالان بازار را نشان مي‌دهد. اين در حالي است كه تلاش بازارساز براي مهار عرضه با انتشار اوراق فروش تبعي نيز نتوانست روند خروج سرمايه را به‌طور كامل متوقف كند. هرچند در آخرين روز معاملاتي هفته نشانه‌هايي از كند شدن اين روند مشاهده شد، اما تداوم اين وضعيت مثبت، منوط به كاهش ريسك‌هاي سياسي و اقتصادي و بازگشت اعتماد به فضاي بازار خواهد بود. به رغم سبزپوشي شاخص‌ها، ميانگين ارزش معاملات خرد روزانه حدود ۶.۸ هزار ميليارد تومان و ميانگين حجم معاملات خرد برابر با ۱۹ ميليارد برگه سهم ثبت شد كه حاكي از كاهش قابل توجه مشاركت سهامداران خرد است. اين وضعيت نشان مي‌دهد موتور اصلي بازار همچنان با ضعف نقدينگي و بي‌اعتمادي سرمايه‌گذاران مواجه است؛ موضوعي كه مي‌تواند مسير پيش‌روي بورس را تحت تأثير قرار دهد.
بورس كالا در هفته اخير
آمار معاملات بازار فيزيكي بورس كالاي ايران نشان مي‌دهد در هفته منتهي به ۲۷ تير ماه حدود يك ميليون و ۹۰۳ تن انواع كالا و محصول به ارزش بالغ بر ۳۷.۳ هزار ميليارد تومان معامله شد. همچنين ارزش معاملات ۱۰ شركت برتر به بيش از ۱۸.۴ هزار ميليارد تومان رسيد. برترين‌هاي بورس كالاي ايران درهفته منتهي به ۲۷ تير ماه براساس ارزش فروش شركت‌ها در بازار فيزيكي به شرح زير است:
فولاد مباركه اصفهان با معامله ۲۴۲ هزار و ۵۲۰ تن ورق گرم، ورق گالوانيزه و تختال به ارزش ۷ هزار و ۹۱۳ ميليارد تومان در رتبه نخست ايستاد.ملي صنايع مس ايران با فروش ۴ هزار و ۴۴۴ تن انواع مس، سولفور موليبدن و كنسانتره فلزات گرانبها به ارزش ۲ هزار و ۸۰۱ ميليارد تومان دوم شد. پالايش نفت اصفهان ۵۰ هزار تن وكيوم باتوم به ارزش يك هزار و ۳۱۴ ميليارد تومان فروخت و رتبه سوم را به خود اختصاص داد.صنايع توليدي دنياي مس كاشان يك هزار و ۵۱۵ تن مس مفتول و سيم و مفتول مسي به ارزش يك هزار و ۱۱۷ ميليارد تومان فروخت و چهارم شد. پالايش نفت بندرعباس با معامله ۴۰ هزار تن انواع وكيوم باتوم و لوب كات سنگين به ارزش يك هزار و ۷۱ ميليارد تومان پنجم شد.فولاد خوزستان با فروش ۳۲ هزار و ۱۶۰ تن تختال، شمش بلوم و آرگون به ارزش ۹۶۸ ميليارد تومان فروخت و رتبه ششم را به خود را كسب كرد. معدني و صنعتي چادرملو با فروش ۳۰ هزار تن شمش بلوم به ارزش ۹۱۷ ميليارد تومان رتبه هفتم را به خود اختصاص داد.ذوب آهن اصفهان با معامله ۲۲ هزار و ۸۴۲ تن تختال به ارزش ۸۱۵ ميليارد تومان هشتم شد.صنايع فولاد آلياژي پاسارگاد ۲۶ هزار و ۴۰۰ تن شمش بلوم و ميلگرد آلياژي به ارزش ۷۷۹ ميليارد تومان فروخت و نهم شد. آلومينيوم ايران (ايرالكو) هم با فروش ۳ هزار و ۲۵ تن شمش و بيلت آلومينيوم به ارزش ۷۰۰ ميليارد تومان رتبه دهم را به خود اختصاص داد.
مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.
ع
