درحالی‌که ایران‌خودرو به‌عنوان بزرگ‌ترین خودروساز کشور با مشکلات متعددی روبه‌روست، کارشناسان اقتصادی و صنعتی بر این باورند که واگذاری مدیریت این شرکت به بخش‌خصوصی می‌تواند راه‌حلی برای خروج از بحران‌های موجود باشد.
مشکلاتی همچون ورشکستگی مالی، استفاده از پلتفرم‌های قدیمی، ضعف در خدمات پس از فروش و قیمت‌گذاری دستوری از جمله مسائلی هستند که عملکرد این شرکت را تحت‌الشعاع قرار داده‌اند.
به طور مثال در خصوص معایب مدیریت دولتی باید گفت در ساختار دولتی، شرکت‌ها معمولا با مشکلاتی نظیر کندی در تصمیم‌گیری و عدم انعطاف‌پذیری در مواجهه با تغییرات بازار روبه‌رو هستند.
طبق آمار منتشرشده از سازمان مدیریت صنعتی، شرکت‌های دولتی به طور میانگین ۲۳درصد کمتر از شرکت‌های خصوصی در بهبود بهره‌وری موفق عمل کرده‌اند.
به گزارش اقتصاددان به نقل از جهان صنعت ، این در حالی است که در ایران‌خودرو، کندی در فرآیندهای تولید به وضوح قابل مشاهده است.
براساس گزارش ایرنا، بررسی وضعیت تولید و فروش خودروسازان دولتی کشور در سامانه کدال در هشت‌ماه امسال نشان می‌دهد سه خودروساز بزرگ و دولتی ایران شامل ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو از نظر تولید 4درصد نسبت به مدت مشابه پارسال 4 درصد افت کرده‌اند.
بنابر این گزارش، این سه خودروساز دولتی در مجموع ۶۲۱هزار و ۴۹۷دستگاه خودروی سواری تولید کردند که این آمار نسبت به مدت مشابه سال گذشته که ۶۴۷هزار و ۹۷۹دستگاه بوده با کاهش 4 درصدی روبه‌رو شده است به عبارت دیگر آنها امسال نسبت به مدت مشابه پارسال ۲۶هزار و ۴۸۲دستگاه خودرو کمتر تولید کرده‌اند.
بررسی صورت‌های مالی ایران‌خودرو نشان می‌دهد که این خودروساز در هشت‌ماه امسال ۳۲۷هزار و ۴۵دستگاه انواع خودرو تولید کرده است که این رقم نسبت به مدت مشابه سال گذشته که ۳۴۱هزار و ۳۰۶دستگاه خودرو بود، 3/4درصد کاهش را ثبت کرده است و امسال این شرکت نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱۴هزار و ۲۶۱دستگاه خودرو کمتر تولید کرد.
بررسی روند فروش این شرکت خودروساز بیانگر این است که در هشت‌ماه امسال ۳۲۲هزار و ۶۰۷دستگاه خودرو به فروش رفته است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته که حدود ۳۴۲هزار و ۳۶۰ دستگاه بود، کاهش نزدیک به ۶درصدی را نشان می‌دهد.
ضمن اینکه این شرکت امسال هشت‌هزار و ۹۷۷دستگاه خودرو تولید کرده است اما به مرحله تجاری‌سازی نرسیده است.
در مدت یادشده در ایران‌خودرو گروه پژو ۱۱۳هزار و ۵۰۶دستگاه، خودروی سورن ۷۱هزار و ۴۹۲دستگاه، خودروی دنا ۵۷هزار و ۹۹۵دستگاه، خودروی رانا ۱۱هزار و ۲۲۲ دستگاه، خودروی تارا ۴۲هزار و سه دستگاه، خودروی‌هایما ۹هزار و ۶۸۹دستگاه و سایر محصولات ۱۹هزار و ۱۳۸دستگاه تولید شده است.
بحث فروش خودروها به‌ترتیب در گروه پژو ۱۱۳هزار و ۵۶۵دستگاه، خودروی سورن ۷۰هزار و ۵۲۶دستگاه، خودروی دنا ۵۷هزار و ۳۴۱دستگاه، خودروی رانا هفت هزار و ۷۰۶دستگاه، خودروی تارا ۴۲هزار و ۴۶۴دستگاه، خودروی هایما هشت‌هزار و ۸۷۷دستگاه و در بخش سایر محصولات ۲۲هزار و ۱۲۸دستگاه گزارش شده است.
مدیریت موقت مدیران و تاثیرات آن در یک کارخانه از دیگر معایب ایران‌خودرو در دهه‌های گذشته بوده است. یکی از مشکلات عمده در شرکت‌های دولتی تغییرات مکرر مدیران است.
کاهش بهره‌وری با تغییرات مدیریتی
طبق تحقیقاتی که در سال۱۴۰۱ توسط مرکز پژوهش‌های مجلس انجام شد، تغییرات مدیریتی در شرکت‌های دولتی به‌طور میانگین باعث کاهش ۱۸درصدی بهره‌وری و عملکرد شرکت‌ها می‌شود.
در ایران‌خودرو، مدیران مختلف در سال‌های اخیر همواره تغییر کرده‌اند که این مساله باعث بی‌ثباتی و عدم پیشرفت در فرآیندهای تولید شده است.
مدیریت هزینه در مقابل مدیریت سود از دیگر چالش‌ها و تفاوت‌های بخش‌خصوصی با اداره یک بنگاه اقتصادی توسط دولت‌هاست، در بخش دولتی، معمولا مدیریت هزینه اولویت دارد و تمرکز بر کاهش هزینه‌هاست، در حالی که در بخش‌خصوصی، مدیریت سود و عملکرد مالی مهم‌ترین اولویت است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد، شرکت‌های دولتی به طور متوسط ۱۵درصد کمتر از شرکت‌های خصوصی در افزایش سودآوری موفق بوده‌اند. در ایران‌خودرو، به دلیل تمرکز بیش از حد بر مدیریت هزینه، این شرکت نتوانسته است در سال‌های اخیر به افزایش سودآوری دست یابد.
گزارش‌های مالی ایران‌خودرو نشان می‌دهند که در سال۱۴۰۲، این شرکت با زیانی معادل ۳هزار میلیارد تومان مواجه بوده است.
ورشکستگی مالی، پلتفرم‌های قدیمی و ضعف در خدمات پس از فروش نتیجه این روند بوده؛ ضمن اینکه ایران‌خودرو با مشکلات جدی مالی روبه‌روست.
این شرکت در سال‌های اخیر با سه بحران عمده ورشکستگی مالی، استفاده از پلتفرم‌های قدیمی و ضعف در خدمات پس از فروش مواجه بوده است.
طبق گزارش‌های مالی ایران‌خودرو، این شرکت در سال‌های اخیر بیش از ۲۰هزار میلیارد تومان بدهی انباشته داشته است. علاوه بر این، پلتفرم‌های قدیمی تولید خودروهای ایران‌خودرو، همچنان به تولید انبوه خودروهایی با تکنولوژی پایین ادامه می‌دهند.
طبق گزارش سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، این شرکت از پلتفرم‌های قدیمی برای تولید بیش از ۷۰درصد محصولات خود استفاده می‌کند.
پیامدهای قیمت‌گذاری دستوری
قیمت‌گذاری دستوری نیز از طرف دیگر ایران‌خودرو را تحت فشار قرار داده و به یکی از مشکلات اصلی ایران‌خودرو تبدیل شده است البته این مساله از سوی دولت بر خودروسازان تحمیل می‌شود.
طبق گزارش بانک مرکزی ایران، این سیاست باعث شده است که ایران‌خودرو نتواند قیمت‌ها را براساس هزینه‌های واقعی تولید و تنظیم کند. طبق آمارهای رسمی، قیمت تمام‌شده تولید خودرو در ایران‌خودرو نسبت به قیمت فروش آن، ۳۰درصد بیشتر است که این تفاوت منجر به زیان‌های مالی برای این شرکت می‌شود.
نباید فراموش کرد که ایران‌خودرو به‌رغم داشتن زیرساخت‌های مناسب، در بهره‌برداری بهینه از آنها مشکل دارد. گزارش‌های سال ۱۴۰۲ نشان می‌دهد ایران‌خودرو از ظرفیت‌های تولید خود تنها ۷۰درصد استفاده می‌کند. این میزان پایین استفاده بهینه از ظرفیت‌ها، نشان‌دهنده ضعف در مدیریت منابع است که در بخش‌خصوصی به‌راحتی قابل رفع است.
از این رو، نیاز به خصوصی‌سازی در مدیریت ایران‌خودرو بیش از هر زمانی احساس می‌شود چراکه ایران‌خودرو به‌دلیل ساختار دولتی و مشکلات مدیریتی که دارد، به خصوصی‌سازی بیش از پیش نیاز دارد.
طبق تحقیقاتی که در سال۱۴۰۲ توسط مرکز پژوهش‌های مجلس انجام شد، ۶۵درصد کارشناسان اقتصادی بر این باورند که خصوصی‌سازی ایران‌خودرو می‌تواند به بهبود کیفیت و افزایش بهره‌وری در این شرکت کمک کند.
بررسی‌های تاریخی نیز نشان می‌دهد، خصوصی‌سازی مشابه در کشورهای دیگر باعث بهبود عملکرد خودروسازان شده است.
در نهایت، مشکلات ساختاری و مدیریتی ایران‌خودرو نشان‌دهنده ضرورت واگذاری مدیریت این شرکت به بخش‌خصوصی است. با توجه به مشکلات مالی، استفاده از پلتفرم‌های قدیمی، قیمت‌گذاری دستوری و عدم استفاده بهینه از زیرساخت‌ها، خصوصی‌سازی ایران‌خودرو می‌تواند راه‌حلی برای بهبود عملکرد این شرکت و صنعت خودروسازی کشور باشد، آمار و بررسی‌ها نشان می‌دهد که خصوصی‌سازی می‌تواند باعث بهبود بهره‌وری، افزایش سودآوری و بهبود کیفیت محصولات در ایران‌خودرو شود.
مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.
ع
