اقتصاددان : شاید رادیو یکی از قدیمی‌ترین انواع رسانه باشد؛ ولی فناوری‌های جدید به این رسانه اجازه داده تا بِه‌روز بماند و جایگاه خود را میان مخاطبان حفظ کند. رادیوی مُدرن، دوست مخاطب است. امروزه با گسترش رسانه‌ها و با به وجود آمدن انواع و اقسام رسانه‌ها که روزبه‌روز هم بر تعدادشان افزوده می‌شود، هنوز رادیو جایگاه خودش را حفظ کرده است. دلیل تداوم حفظ جایگاه این است که رادیو «تنها رسانه‌ای است که مخاطب می‌تواند هم‌زمان با شنیدنش کار دیگری هم انجام دهد». به‌ویژه این روزها با افزایش استفاده از موبایل به‌عنوان گیرنده‌ای برنامه رادیویی، رادیو از گذشته‌اش هم همراه‌تر است.
راديو شریک لحظه‌های زندگی مخاطبان است و با پیام‌های فرهنگی، آموزشی، بهداشتی و … مسیر زندگی را به آن‌ها نشان می‌دهد. همچنین منبع اطلاعات نیز شمرده می‌شود و اخبار و اطلاعات را در اختیار مخاطبانش قرار می‌دهد.
طی سال‌های اخیر گستره وسیعی از رسانه‌های گروهی و شبکه‌های اجتماعی پدید آمده است که مخاطبان را از هر سو تحت نفوذ خود قرار داده‌اند و هرکدام درصددند تا فضای بیشتری را در رسانه از آن خود کنند و از این طریق بتوانند مخاطبان بیشتری را به‌سوی خود جلب کنند. رادیو وضعیت خاصی دارد؛ زیرا این رسانه درگذشته‌ای نه‌چندان دور یکی از پُرمخاطب‌ترین رسانه‌ها بوده و به‌تدریج و با ظهور رسانه‌های جدید، برخی از مخاطبان خود را ازدست‌داده است. بااین‌همه کاهش مخاطب به معنای از میدان به درشدن رادیو نیست؛ زیرا هر رسانه‌ای ویژگی‌هایی دارد که آن را از سایر رسانه‌ها متمایز می‌کند (جوادی یگانه، ۱۳۸۲، ص ۱۷۳).
اگر رسانه‌ای بتواند اول از قابلیت‌های خاص و دوم از قابلیت‌های عام که رسانه‌های دیگر هم از آن بهره‌مند هستند، نهایت استفاده را کند، با اطمینان می‌توان گفت که می‌تواند جایگاه خود را در نظام نوین ارتباطات بهبود بخشد. لازمه این‌کار شناخت درست ویژگی‌ها و همه آن عناصری است که در این رسانه دخیل هستند؛ و یا به‌عبارت‌دیگر، پاسخ‌گویی سنجیده و درست به زنجیره ارتباطات پنج‌قسمتی هارولد لاسول «چه کسی؟ چه می‌گوید؟ از طریق چه رسانه‌ای؟ خطاب به چه کسی؟ و با چه تأثیری؟» است (ديفلور، ۱۳۸۷، ص۳).
ویژگی‌های رادیو مانند بیان کلیات، تخیلی بودن، انعطاف‌پذیری، تحریف ناپذیری به‌ویژه در عرصه خبررسانی، در دسترس بودن، سرعت انتقال اطلاعات و ارزان بودن؛ سبب می‌شود تا ساخت قالب‌های برنامه‌ای در آن به‌طور کامل از سایر رسانه‌ها متمایز باشد. از سوی دیگر بعضی از قالب‌های برنامه‌ای نیز بیشتر به رادیو اختصاص دارد؛ ازجمله موسیقی و برنامه‌های تلفونی.
هرچند که تلویزیون از این قالب‌ها استفاده می‌کند؛ اما این قالب‌های برنامه‌ای بیش از آنکه تلویزیونی باشند رادیویی هستند؛ بنابراین با توجه به قابلیت‌هایی که رادیو دارد، بازهم می‌تواند به‌عنوان رسانه‌ای اثرگذار در عصر ارتباطات، به‌ویژه عرصه خبر حضور فعال خود را حفظ و حتا آن را تقویت کند (جوادی یگانه، ۱۳۸۲، ص ۱۷۳).
با توجه به سال‌هایی که از فعالیت‌های خبری رسانه‌های افغانستان در ابعاد گوناگون می‌گذرد، این فعالیت‌ها باید از دایره تنگ شیوه‌های قدیمی تولید و انتشار خبر خارج و با اصول و شیوه‌هایی منطبق شود که وظیفه اطلاع‌رسانی رادیو را با دورانی که به آن «عصر اطلاعات» و «جامعه اطلاعاتی» می‌گویند، هماهنگ و هم‌سو کند.
سخن‌پراکنی رادیویی در بریتانیا در سال ۱۹۲۲ آغازشده؛ اما تا سال‌ها، مصاحبه مغفول ماند. خروجی‌های کلامی عمدتاً عبارت بودند از گفتوگو، سخنرانی، اظهارنظر و گزارش.
رادیو از مصاحبه استفاده نمی‌کرد؛ در بایگانی‌های بی‌بی‌سی هم، هیچ تاریخچه‌ای از نخستین مصاحبه یا این‌که چه کسی نخستین مصاحبه‌شونده بوده وجود ندارد؛ اما بالاخره کارآمدی مصاحبه به اثبات رسید و بخش اساسی و مهم سخن‌پراکنی رادیویی را تشکیل می‌دهد. مصاحبه رادیویی برخلاف اداهای ناپایدار و میزگردهای تلویزیونی، همچنان توجه مخاطبان را جلب می‌کند.
چرا مصاحبه‌کردن هنر است؟ شاید به این دلیل که شما در سکوت گزارش‌گر یا خبرنگار باید با هنرمندی تمام، قادر باشید دیگران را وادار، ترغیب یا تشویق کنید که بنا بر میلشان یا به‌رغم میلشان اطلاعاتی را در اختیار شما بگذارند، با شما درد دل کنند و یا به افشای مطالبی بپردازند که می‌تواند برای رسانه شما و جامعه مفید باشد. مخاطبان شمارا مطلع، ارضاء و یا سرگرم کند. شما باید بتوانید مصاحبه‌شونده را به شوق وادارید و کاری کنید که او از مصاحبت با شما لذت ببرد و تشویق به هم‌صحبتی با شما شود. وقتی‌که او مردد است؛ آیا اطلاعات را به این خبرنگار سمج بدهم یا نه؟ باید با رفتارتان او را به این جمع‌بندی برسانید که؛ چراکه نه!
مصاحبه برای رسانه‌ها، به‌عنوان اهرم مؤثر و مستقیم کسب اطلاعات و خبر؛ تولیدی است که از برآیند تعاملات دو سوی ارتباط «مصاحبه‌کننده و مصاحبه‌شونده» به دست می‌آید. به زبان دیگر، مصاحبه عبارت است از پرسش و پاسخ میان دو یا چند نفر به‌منظور انتقال پیامی ارتباطی «خبر یا غیر خبر» که یک سمت آن نماینده رسانه قرار دارد (گروه رسانه پژوهش‌های خبری، 1397، ص2).
در این کتاب که کتاب سوم از مجموعه کتابهای مصاحبه است، در دو بخش و ده فصل موضوع مصاحبه رادیو از زاویه‌های مختلف به لحاظ خلاقیت بررسی می‌شود که به شرح زیر است: فصل اول؛ «رادیو در افغانستان»؛ فصل دوم؛ «چیستی مصاحبه»؛ فصل سوم؛ «مصاحبه کننده»؛ فصل چهارم؛ «طرح و انواع پرسش» و فصل پنجم «تقسیمبندی مصاحبه از لحاظ محتوا»؛ فصل ششم؛ « تقسیمبندی مصاحبه از نظر ارتباط»؛ فصل هفتم؛ « تقسیمبندی مصاحبه رادیویی به اساس نحوه نشر» و بخش دوم شامل سه فصل است؛ فصل اول؛ «میزگرد رادیویی» فصل دوم؛ «صدای مردم»؛ فصل سوم؛ «کنفرانس مطبوعاتی» به بحث گرفته شده است؛ شما را به مطالعه این کتاب دعوت میکنیم. ما را از دعای خیرتان فراموش نکنید.
لطفاجهت مطالعه مطلب روی لینک زیر ضربه بزنید :
زندگینامه استاد رسول خان امین
مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.
ع
