گفتمان اقتصادی جلیلی خطرناک است

به نظر می‌رسد دیگر پرده‌های ابهام در انتخابات کنار رفته و با شکل‌گیری دوگانه پزشکیان -جلیلی، دیگر کاملا مشخص است که سیاستگذاری‌هایهر کدام از این گفتمان‌ها، چه بر سر اقتصاد کشورمان می‌آورد. در یک طرف طرفداران جلیلی از اقتصاد دولتی، بخشنامه‌های دستوری، سرکوب نرخ ارز، عدم توسعه مناسبات ارتباطی با جهان و… می گویند و در سوی دیگر، طرفداران پزشکیان تنش‌زدایی، اقتصاد بازار، توزیع ثروت به جای رانت، حاکمیت قانون، رشد بخش خصوصی و… صحبت می‌کنند. در این دوگانه اما لازم است آگاهی لازم به شهروندان داده شود تا مردم بدانند، انتخاب آنها در روز جمعه چه اثرات عینی در زندگی معیشتی آنها دارد. وحید شقاقی‌شهری یکی از چهره‌های اقتصادی است که در جریان انتخابات چهاردهم ریاست‌جمهوری از نزدیک در جریان طراحی منظومه‌های اقتصادی قرار داشته است. شقاقی با اشاره به این واقعیت که جلیلی از ایده‌های اقتصادی خود ابهام‌زدایی نکرده، می‌گوید: اگر در خصوص برنامه‌های احتمالی اقتصادی روشنگری صورت نگیرد، مردم رای نخواهند داد. این تحلیلگر، گفتمان جلیلی را خطر بزرگی برای اقتصاد ایران می‌داند.

با مشخص شدن دو نامزد نهایی در دور دوم انتخابات فکر می‌کنید گفتمان‌های موجود در انتخابات کاملا نمایان شده‌اند؟

  به گزارش اقتصاددان به نقل از تعادل ،  هنوز مشخص نیست یکی از گفتمان‌های موجود در انتخابات مبتنی بر کدام دکترین و مانیفست و اصول اقتصادی قرار است عمل کند. بعد از حضور جلیلی در دور دوم انتخابات بورس و سایر بازارهای کشورمان واکنش‌های منفی نشان دادند. دلیل این واکنش منفی بازارها، دیدگاه‌هایی است که خود آقای جلیلی و اطرافیان‌شان نسبت به بورس و کلیت اقتصاد داشتند و مثلا از ایده تعطیلی بورس کالا صحبت می‌کردند. این دیدگاه‌ها باعث قرمزپوش شدن بورس شد. متعاقب این رخدادها برخی افراد نزدیک به سعید جلیلی مصاحبه کردند و گفتند که جلیلی به دنبال تضعیف بورس نیست، خود سعید جلیلی هم توییتی منتشر و تلاش کرد این فضای منفی را تعدیل کند. بنابراین معتقدم لازم است دکترین و اصول اقتصادی این دو نامزد در مناظره‌ها به ‌طور کامل برای مردم تشریح شود. در دور نخست، شخصا برای آقای پورمحمدی ۸ اصل اقتصادی را تحت عنوان منظومه اقتصادی تنظیم کردم. در این دکترین، اصولی چون رقابت، اقتصاد بازار، مشارکت مردم در اقتصاد با محوریت بخش خصوصی و تعاونی‌ها و الی آخر به عنوان اصول اصلی مطرح شده بود. لازم است این دو نامزد این اصول اقتصادی را ارائه کنند. البته حضور آقای طیب‌نیا کاملا مشخص کرد که مانیفست پزشکیان چیست و می‌توان درک کرد که در دولت ایشان قرار است در حوزه اقتصادی چه نوع تصمیماتی اتخاذ شود. اما این شفافیت در خصوص سعید جلیلی وجود ندارد. بازارهای کشور در خصوص احتمال پیروزی جلیلی واکنش بسیار منفی نشان دادند. این امر نشان می‌دهد که مانیفست ایشان نسبتی با بازار آزاد ندارد.

به هر حال در اردوگاه انتخاباتی سعید جلیلی، چهره‌هایی چون سعید درخشان و یاسر جبراییلی حضور دارند و قرار است ایده‌های آنان در حوزه موضوعاتی چون دخالت دولت در بازار، قیمت‌گذاری دستوری، سرکوب قیمت‌ها و… اجرایی شوند.

اساسا چهره‌ای مانند جبراییلی که اقتصاددان نیست که بخواهد در این زمینه اظهارنظر کند. رشته تحصیلی جبرئیلی، علوم سیاسی است!

اما جبراییلی دیدگاه‌های مشخصی در حوزه حکمرانی اقتصادی دارد و اخبار حاکی است که تیم جلیلی قرار است این گفتمان را اجرایی کند در صورت اجرایی شدن این دیدگاه، اقتصاد به چه سمت و سویی می‌رود؟

جدا از جبراییلی افرادی در تیم جلیلی تحت عنوان کارشناس و مشاور اقتصادی نزدیک جلیلی هستند که حتی مشهور به داشتن گفتمان هم ‌نیستند. ببینید با آمدن طیب‌نیا رویکرد، گفتمان و منظومه اقتصادی دولت آقای پزشکیان مشخص شده؛ اما در خصوص تیم جلیلی چنین شفافیتی وجود ندارد.

شاید تصور می‌کنند اگر ایده‌های‌شان را شفاف اعلام کنند، رای مردم را از دست می‌دهند؟!

باید اعلام کنند دولت مدنظرشان به چه اصول اقتصادی پایبند است. بعد مردم می‌توانند مانیفست اقتصادی پزشکیان و جلیلی را کنار هم بگذارند و اقدام به داوری نهایی کنند. تیم اقتصادی جلیلی مشخص نیست؛ او فرمانده اقتصادی مشخصی ندارد و اصول اقتصادی‌اش را هم ارائه نکرده است. فراموش نکنید، بازار سرمایه طی روزهای شنبه و یکشنبه و… با ریزش شدیدی مواجه شد، چرا؟ چون پیام‌هایی را از نزدیکان و اطرافیان سعید جلیلی دریافت کرده و نگران شده است. دیدگاه‌های برخی نزدیکان فکری جلیلی در خصوص مخالفت با بورس کالا، خروج خودرو از قیمت‌گذاری در بازار سرمایه و… باعث نگرانی بازار بورس و سایر بازارها شده‌اند.

برای اینکه مردم و فعالان اقتصادی بتوانند درک درستی از نظام تصمیم سازی‌های این دو نامزد داشته باشند، باید بدانند کدام منظومه‌های اقتصادی رودرروی هم قرار گرفته‌اند.

سعید جلیلی در حوزه اقتصاد سعی می‌کند خود را مانند یک هندوانه در بسته ارائه کند. جلیلی اشاره نمی‌کند آیا به اقتصاد بازار اعتقاد دارد یا نه؟ آیا به اقتصاد رقابتی معتقد است یا نه؟ داده‌ها می‌گوید به توسعه بخش خصوصی اعتقادی ندارد اما این رویکرد را روشن بیان نمی‌کند. نمی‌دانیم به برونگرایی و قرار گرفتن ایران در زنجیره ارزش و تولید منطقه‌ای و جهانی و نقش فعال در هندسه تجارت جهانی معتقد است یا نه؟ ایشان به اقتصاد بسته اعتقاد دارد، اما این ضرورت را روشن بیان نمی‌کند. در میان گزاره‌ها، مثلا اعتقاد داشتن یا نداشتن به اقتصاد بازار بسیار مهم است و اصل محسوب می‌شود. اما جلیلی روشن بیان نمی‌کند، چه مانیفستی دارد. در شرایطی که جلیلی فرمانده اقتصادی خود را معرفی نکرده، اصول اقتصادی‌اش را اعلام نکرده و منظومه اقتصادی خود را تشریح نکرده، مردم نمی‌توانند به یک فضای مبهم رای بدهند. حدس و گمان‌هایی مبتنی بر اطرافیان و مشاوران ایشان وجود دارد و مبتنی بر همین ویژگی‌هاست که بازارها طی روزهای اخیر با نزول مواجه شده‌اند.

به هر حال سعید جلیلی فرد ناشناخته‌ای نیست و صاحب یک منظومه فکری است. چندین دوره هم در رقابت‌های انتخابات ریاست‌جمهوری حاضر بوده. مشخص است چه دیدگاهی در خصوص برجام، fatf و… دارد. بخش قابل توجهی از سیاستگذاری‌های کلان اقتصادی هم مبتنی بر تصمیمات اقتصاد سیاسی و سیاست خارجی است.

درست می‌گویید؛ حرف من این است که باید مانیفست افراد روشن بیان شود. جلیلی تا به امروز کوچک‌ترین مسوولیت اجرایی نداشته که بدانیم چند مرده حلاج است. تنها در برخی شوراهای بالادستی و مجمع تشخیص و… سوابقی دارد. با این سوابق که نمی‌شود از مردم طلب رای کرد! وقتی شاخص‌های بورس و سایر بازارها سقوط کرد، جلیلی توییت کرد و گفت من بازار سرمایه را با رسمیت می‌شناسم! یکی از همراهان ایشان هم مصاحبه کرد و گفت که جلیلی به بورس کالا هم اعتقاد دارد و نمی‌خواهد خودرو به صورت دستوری قیمت‌گذاری شود.

فکر نمی‌کنید برخی از این اظهارات برای کسب رای است و مبتنی با واقعیت‌های ذهنی و اجرایی او نیست؟

به همین دلیل است که می‌گویم نامزدها باید اصول خود را شفاف منتشر کنند. تا فردا اگر هرکدام پیروز شدند و از اصول خود تخطی کردند، بتوان از آنها بازخواست کرد.

اما آیا با داده‌های موجود نمی‌توان به مردم آگاهی داد که کدامیک از گفتمان‌ها مبتنی ‌بر مصالح عمومی و کدام گفتمان برای اقتصاد و معیشت خطرناک است؟

من به منظومه اقتصادی و فکری مسعود پزشکیان مبتنی بر شناختی که از علی طیب‌نیا دارم، آشنایی دارم. تا حدود زیادی می‌دانم که سیاستگذاری‌های پزشکیان در صورت پیروزی چه خواهد بود و چه کیفیتی را قرار است در اقتصاد ارائه کند. (البته بهتر است منظومه اقتصادی پزشکیان رسما منتشر شود) اما این شفافیت در خصوص سعید جلیلی وجود ندارد‌ به دلایل گوناگون تیم جلیلی پرهیز دارد که مردم بفهمند که آنها چه تفکراتی دارند!

فکر نمی‌کنید دلیل این ابهام در تیم آقای جلیلی به دلیل نگرانی از کاهش آرا باشد؟ یعنی تیم سعید جلیلی می‌داند اگر مردم به کنه ایده‌های آنان پی ببرند، هرگز حاضر نخواهند شد سکان هدایت کشور را به دست آنها بسپارند؟

به همین دلیل ما فریاد می‌زنیم که اگر رای مردم را می‌خواهید باید خودتان را شفاف معرفی کنید! من می‌گویم، سعید جلیلی خودش را در اقتصاد، سیاست خارجی، جامعه و… معرفی نکرده است. جلیلی اگر می‌خواهد رییس‌جمهور آینده ایران شود باید از منظومه اقتصادی خود را شفاف اعلام کند. جلیلی اما زیر بار این شفافیت فرار می‌کند.

اگر نهایتا حاضر به شفاف‌سازی نشدند؟

مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.

ع