اردوس، شمالی‌ترین شهر چین، که زمانی با «طلای سیاه» یعنی ذخایر گسترده زغال‌سنگ شناخته می‌شد، امروز به شکلی غیرمنتظره در صف نخست گذار سبز این کشور قرار گرفته و آینده خود را نه بر پایه کربن، بلکه بر فناوری‌های سبز بنا می‌کند.
عامل اصلی این تحول، یک پارک صنعتی عظیم با کربن صفراین است که نزدیک به 90 درصد برق مصرفی خود را از منابع تجدیدپذیر تأمین می‌کند و فاضلاب را برای استفاده دوباره تصفیه می‌کند. این پارک صنعتی نشان داده است که پایداری می‌تواند موتور رشد باشد. سال گذشته، ارزش تولید تجهیزات انرژی‌های نو در این پارک بیش از دو برابر شد و از 20 میلیارد یوان (2.8 میلیارد دلار) فراتر رفت.
این مجموعه صنعتی، در کنار تلاش‌ها برای نوسازی صنایع مرتبط با زغال‌سنگ، پاسخی به تأکید رئیس‌جمهور شی جین‌پینگ بر ضرورت بازطراحی الگوی توسعه در مناطق وابسته به منابع سنتی است.
پروژه اردوس یک نمونه است، اما منحصر به فرد نیست. چین بین سال‌های 2026 تا 2030 در حال برنامه‌ریزی برای ایجاد حدود 100 پارک صنعتی بدون کربن در سطح ملی و هدایت پارک‌های موجود به سمت فعالیت‌های کم‌کربن یا بدون کربن است.
این اقدامات بخشی از یک رویکرد ملی گسترده‌تر است که با حمایت شی جین‌پینگ دنبال می‌شود؛ رویکردی برای سرعت‌بخشی به گذار سبز در تمامی بخش‌ها.
در سال‌های 2023 و 2024، میانگین دمای جهانی برای دومین سال پیاپی رکورد زد و بار دیگر ضرورت اقدام فوری برای مقابله با تغییرات اقلیمی را پررنگ کرد.
شی جین‌پینگ، دبیرکل کمیته مرکزی حزب کمونیست چین (CPC) و رئیس کمیسیون مرکزی نظامی، تأکید کرده است: «تحول سبز نه‌تنها مسیر اساسی برای مقابله با تغییرات اقلیمی است، بلکه نیروی محرکه تازه‌ای برای توسعه اقتصادی و اجتماعی نیز به شمار می‌رود.»
با رهبری او، چین اقدامات اقلیمی را در اولویت راهبردی خود قرار داده و دومین اقتصاد بزرگ دنیا را به سوی رشد سبز و کم‌کربن همراه با مشارکت بین‌المللی سوق داده است.
آقای شی در مناظره عمومی هفتاد و پنجمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال 2020 اعلام کرد که چین، به‌عنوان بزرگ‌ترین کشور در حال توسعه جهان، تلاش می‌کند انتشار دی‌اکسیدکربن را پیش از سال 2030 به اوج برساند و پیش از سال 2060 به خنثی‌سازی کربن دست یابد؛ بازه زمانی که بسیار کوتاه‌تر از مسیر طی‌شده توسط بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته است. از آن زمان تاکنون، سیاست‌های سختگیرانه و سرمایه‌گذاری‌های گسترده در توسعه سبز آغاز شده و آن‌گونه که شی جین‌پینگ توصیف کرده، «تحولی نظام‌مند، عمیق و فراگیر در حوزه‌های اقتصادی و اجتماعی» شکل گرفته است.
این تلاش‌ها نتایجی ملموس داشته است. چین اکنون در به‌کارگیری انرژی‌های پاک و تولید تجهیزات مورد نیاز برای گذار به اقتصاد کم‌کربن، مانند پنل‌های خورشیدی، توربین‌های بادی و خودروهای الکتریکی، در جایگاهی پیشرو قرار دارد. تا پایان سال 2024، انرژی‌های تجدیدپذیر 56 درصد از کل ظرفیت نصب‌شده تولید برق کشور را تشکیل دادند.
این حرکت سبز در زندگی روزمره نیز تأثیر گذاشته و با افزایش استفاده از خودروهای برقی کاملاً مشهود است. امروز تقریباً از هر 10 خودروی موجود در جاده‌های چین، یکی با انرژی جدید حرکت می‌کند.
به دلیل همین تعهد به توسعه سبز و کم‌کربن، تغییرات گسترده‌ای در بخش صنعت نیز در حال رخ دادن است. شی جین‌پینگ بر این نکته تأکید دارد که صنایع سنتی باید با فناوری‌های نوین دگرگون شده و به صنایعی پیشرفته‌تر، هوشمندتر و سازگارتر با محیط زیست تبدیل شوند، در کنار آنکه نیروهای تولیدی با کیفیت بالاتری پیدا کنند.
در عرصه بین‌المللی، چین همچنان نقشی فعال در تقویت اعتماد جهانی نسبت به حکمرانی اقلیمی ایفا می‌کند.
شی جین‌پینگ در سخنرانی ویدئویی خود در اجلاس اقلیمی سازمان ملل در سپتامبر تأکید کرد که «گذار به اقتصاد سبز و کم‌کربن، روند گریزناپذیر زمانه ماست» و از جامعه جهانی خواست مسیر درست را دنبال کند.
چین نیز همکاری‌های سبز و اشتراک‌گذاری فناوری را تقویت کرده است. با الهام از ایده ایجاد جامعه‌ای بشری با سرنوشت مشترک، مشارکت‌های این کشور با دیگر ملت‌ها به پیشبرد و همه‌گیر شدن رشد کم‌کربن کمک می‌کند.
در امارات متحده عربی، نیروگاه خورشیدی فتوولتائیک الظفره که با همکاری چین ساخته شده، یکی از بزرگ‌ترین نیروگاه‌های خورشیدی جهان است و صدها هزار خانه را تأمین انرژی می‌کند. از پارک خورشیدی چاچاری در آرژانتین گرفته تا مزرعه بادی ژاناتاس در قزاقستان، فناوری چین در حال تغییر چهره شبکه‌های انرژی ملی این کشورهاست.
مسیر تحول اردوس – از شهری وابسته به زغال‌سنگ تا پیشگام اقلیمی – به‌تازگی توجه جهانیان را به خود جلب کرده است. این مسیر تنها روایت دگرگونی یک شهر نیست؛ بلکه تصویری از کشوری است که تعهدات اقلیمی خود را به اقداماتی واقعی و ملموس تبدیل کرده است.
ز
