وزرای خارجه بریتانیا، فرانسه، آلمان و نماینده سیاست خارجی و امنیتی اتحادیه اروپا پنجشنبه ۱۷ ژوئیه (۲۶ تیر) با عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، تلفنی گفتوگو کردند و خواستار بازگشت فوری ایران به مذاکرات هستهای شدند. آنها هشدار دادند در صورت عدم حصول «پیشرفت ملموس» تا پایان تابستان، کلیه تحریمهای بینالمللی علیه ایران فعال خواهد شد.
به گزارش رویترز، این اولین تماس مقامات اروپایی با ایران پس از حملات هوایی گسترده اسرائیل و آمریکا به ایران در اواسط ماه ژوئن بود. وزارت خارجه فرانسه تأکید کرد که وزرای سه کشور اروپایی در این مکالمه «عزم خود برای فعالسازی مکانیزم ماشه» را به تهران ابلاغ کردند.
در ماه ژوئیه سال ۲۰۱۵، ایران با امضای توافق برجام با آمریکا، بریتانیا، فرانسه، روسیه، چین و آلمان متعهد به محدودسازی برنامه هستهای خود شد. شورای امنیت سازمان ملل نیز با تصویب قطعنامه ۲۲۳۱ این توافق را تأیید کرد. این قطعنامه شامل بند «ازسرگیری سریع تحریمها» (مکانیزم ماشه) است که امضاکنندگان را قادر میسازد در برابر تخلفات ایران اقدام کنند.
بر اساس گزارش رسانههای آمریکایی، قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت در اکتبر ۲۰۲۵ منقضی میشود. با توجه به نیاز داشتن امضاءکنندگان این توافق به ۳۰ روز برای فعالسازی مکانیسم ماشه، اروپاییها امیدوارند پیش از آغاز ریاست دورهای روسیه بر شورای امنیت در ماه اکتبر، این فرایند را تکمیل کنند. مقامات آمریکایی و اروپایی از این بند به عنوان اهرم فشار در مذاکرات استفاده میکنند اما ایران اجرای مجدد تحریمها را فاقد پایه قانونی میداند و با تهدید به خروج از «پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای»، به این فشارهای آمریکا و سه کشور اروپایی طرف برجام واکنش نشان داده است.
مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، ۱۴ ژوئیه (۲۳ تیر) با همتایان اروپایی خود تماس گرفت و پایان اوت را به عنوان ضربالاجل نهایی برای رسیدن ایران و آمریکا به توافق تعیین کرد. آنها گفتند در غیر این صورت، سه کشور اروپایی تحریمهای بینالمللی علیه ایران را از سر می گیرند.
به گفته برخی دیپلماتها این هشدارهای آمریکا و سه کشور اروپایی واقعبینانه نیست، چرا که پس از بمباران تاسیسات هستهای ایران توسط آمریکا و اسرائیل در ماه گذشته، همکاری ایران با آژانس بینالمللی انرژی اتمی متوقف شده و بازرسان این آژانس نیز ایران را ترک کردهاند و حتی با از سرگیری فوری مذاکرات نیز ارزیابی وضعیت کنونی برنامه هستهای ایران غیرممکن است.
دو دیپلمات اروپایی که نخواستند نامهای آنها فاش شود، افزودند کشورهای اروپایی قصد دارند در چند روز آینده راهبرد خود را با آمریکا هماهنگ کنند تا مذاکرات هستهای با ایران هرچه سریعتر از سر گرفته شود.
ایران و آمریکا هر دو تمایل خود برای از سرگیری مذاکرات را ابراز کردهاند اما ایران خواستار تضمین عدم حمله مجدد به ایران در طول مذاکرات از سوی آمریکا شده است. سید عباس عراقچی وزیر خارجه ایران 21 تیر تأکید کرد که ایران آماده مذاکره است اما هرگونه توافق هستهای که حق غنیسازی اورانیوم ایران را به رسمیت نشناسد، پذیرفته نخواهد شد.
تحت میانجیگری عمان، آمریکا و ایران از ماه آوریل تاکنون پنج دور مذاکره غیرمستقیم برگزار کردهاند اما اختلافهای عمده در مورد برخی موضوعات میان دو طرف همچنان پابرجاست. دور ششم مذاکرات که قرار بود ۲۵ خرداد برگزار شود، به دلیل حمله ناگهانی اسرائیل به ایران لغو شد. در طول ۱۲ روز درگیری اسرائیل با ایران، آمریکا به تأسیسات هستهای ایران حمله کرد و ایران نیز به تلافی این حمله، پایگاه هوایی «العدید» آمریکا در قطر را با موشک هدف قرار داد.
ز