علی زین‌العابدین با درج یادداشتی در اقتصاددان نوشت : از بیست و سوم فروردین ۱۴۰۴ که مذاکره میان ایران و آمریکا در مسقط عمان آغاز گشته ، با بیم ها و امیدهائی از سوی تحلیلگران داخلی و خارجی و نیز ناظران بین المللی مواجه بوده است. و دو دسته از تحلیلگران بیشترین تقابل تحلیلی را با هم داشته اند، دسته خوشبینان و دسته بدبینان ، در این میان کسانی هم بوده اند که با واقع بینی ها به این عرصه نگاه کرده و همواره با رعایت احتیاط تحلیلی، برای حصول نتایج مطلوب از این مذاکرات تردید ورزیده اند، و بنده یکی از آنان بوده و هستم، و هنوز هم با دور هم چینی پازل تحلیلی، چندان امیدوار به نتایج پایدار مذاکره نیستم،
اما، با توجه به اراده رهبران، حصول یک تفاهم مقطعی و در عین حال شکننده را نیز در این مقطع، دور از انتظار نمی‌دانم.
اما چرا پیشنهاد ترامپ حاوی رویکرد راهبردی برای ایران است؟!
چرائی اش در چند پاراگراف، در زیر توضیح داده می شود.
چرا ترامپ بر تداوم مذاکره و رسیدن به توافق اصرار می ورزد.
به اعتقاد حقیر، نیل به توافق با ایران برای ترامپ یک متغیر وابسته است و بمنزله هدف غایی نیست، بلکه تاکتیکی است در دل یک ابَر استراتژی در قالب یک ” نزاع هژمونیک ” با چین و سایر رقبای هژمون که بر پهنه ” فَوَران دلار” خاورمیانه خیمه زده و چمبره گسترانده اند. ترامپ، وجود ایران با ذهنیت ایدئولوژیک و با دورخیز راهبری بنیادگرایی اسلامی در منطقه را بعنوان عنصر مزاحم برای “دکترین تجاری خاورميانه ای” خود میداند.
او وارث یک خطائی است، که از زمان اوباما در دکترین خاورمیانه ای آمریکا رخ داده است،
خطائی بنام:
“ثقل زدائی از خاورمیانه”
و
“ثقل گزینی در منطقه پاسیفیک”
شاید این بزرگترین خطای نیاکانِ کاخ سفید نشینِ پیش از بوده است، و با بهره گیری از این خطا بود که چین با دکترین ” یک کمر بند یک جاده” و با سوء استفاده ذکاوتمندانه و با بهره گیری از رویکرد توسعه ای کشورهای ( عربستان- قطر- امارات متحده عربی- کویت و عمان) تا اعماق آرزوهای این کشورها رخنه کرده و قراردادهای چندین صد میلیاردی با آنان منعقد کرد، و این بود که “قوه فاهمه” آمریکائی با احساس خطر جدی پلان خاورمیانه ای را بازترسیم کرده و در حیات دوم سیاسی ترامپ به فکر “بازاستقرار قوه فائقه آمریکا ” در خاورمیانه افتادند.
لذا بنظر می رسد که ترامپ بدنبال دیزاین یک چیدمان امنیتی جدیدی در خاورمیانه است، تا بتواند رقیب قسم خورده خود( چین مزاحم) را بدر کرده و یا از میان بردارد.
پیشنهاد اخیر ترامپ چگونه می تواند دستاورد امنیتی برای ایران را داشته باشد.؟
گویا پیشنهادی از سوی ویتکاف به نمایندگی از پرزیدنت ترامپ مع الواسطه( عمان)، به رئیس جمهور پزشکیان در سفر اخیرش به عمان ، ابلاغ شده است.
و
متن ساده آن این است که:
“ایران با مشارکت عربستان در یکی از جزایر خلیج فارس مشترکاً غنی سازی کنند.”
حال روح مطلب و هیپرتیک موضوع، در این پیشنهاد نهفته است.
اول اینکه:
حق غنی سازی ایران در این مذاکره اخیر به رسمیت شناخته می شود، و با این پیشنهاد شاهد عقب نشینی تاکتیکی آمریکا از اصرار قبلی اش مبنی بر توقف کامل غنی سازی می شویم.
دوم اینکه:
گره خوردگی منافع دو کشور ایران و عربستان می تواند (پس از سالها سردی روابط) تضمین گر همکاری های آینده و نزدیکی هرچه بیشتر دو کشور مسلمان با ایجاد تفاهم بیشتر در مواجهه با مسائل منطقه ای و بین الملی باشد. و این همکاری‌ها به نحوی گره های مصلحتی اوپک و دیگر ناخرسندی های میان دو کشور را بگشاید. و هکذا این همکاری می تواند هسته ی تراکمی برای تجمع و تجمیع قوای کشورهای اسلامی و منطقه ای باشد، و قطعا در پرتو این همکاری وزن بین المللی هردو کشور با سنرژی و هم افزائی می‌تواند گره آتی فلسطین و سوریه و لبنان را ( منتها با یک رویکرد جدید و دیپلماتیک) بگشاید.
از همه مهمتر !
این پیشنهاد اگر جامه تحقق بر تن کرده باشد.
عملا یکی از کانون های اختلاف و بحران، در پرتو این تصمیم، اتوماتیک حل می گردد.
و آن حل اختلاف جزایر سه گانه ایرانی است.
بدین سیاق، وقتی دو کشور برای غنی سازی مشترک به اجماع در تصمیم و وحدت نظر می رسند، و مثلأ “جزیره ابو موسی” را برای این منظور در نظر می گیرند، و ناگزیر از انعقاد یک قراردادمعتبر با مشارکت آمریکا خواهند بود. این از بدیهیات حقوق بین الملل است، که مالک قهری و حقوقی جزیره بعنوان یک طرف از متعاقدین ، ایران خواهد بود، و تقبل این اصل از سوی عربستان ، یعنی قبول حاکمیت ایران بر جزایر سه گانه، آنهم پس از این همه مشاجرات دیپلماتیک توسط عربستان و آمریکا، و عبور از یک روند پر مناقشه تاریخی.
بنابراین نگارنده این سطور اعتقاد دارد که با توجه به توضیحات بالا این تصمیم می تواند با یک تیر چند نشان را هدف قرار دهد.
و این پیشنهاد ترامپ حقیقتا در این مقطع جای تامل دارد، و نباید از این پیشنهاد براحتی عبور کرد.
مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.
ع
