تا پایان سال 2025، چنین به نظر میرسید که آتشبس در نوار غزه حفظ شده است؛ تحولی که بسیاری آن را به نقش ایالات متحده نسبت میدادند. با این حال، بررسی دقیقتر روند کل سال و جنگ دو ساله، تصویری متفاوت را آشکار میکند.
دو کودک آواره فلسطینی که به سوءتغذیه و فلج مغزی مبتلا هستند، در تاریخ 25 ژوئیه 2025، داخل پناهگاهی که به مدرسه تبدیل شده، در شمال غرب شهر غزه دیده میشوند. (عکس از خبرگزاری شینهوا)
از اظهارات نگرانکننده درباره تصرف غزه گرفته تا انتقادهای گسترده از تأمین تسلیحات برای اسرائیل، ناظران معتقدند واشنگتن در تداوم جنگ و تشدید فاجعه انسانی در غزه نقش همدستانه داشته است.
جنگ میتوانست کوتاهتر باشد
تحلیلگران تأکید میکنند که واشنگتن با وجود برخورداری از اهرمهای قابل توجه برای تأثیرگذاری بر روند جنگ، از بهکارگیری این نفوذ خودداری کرد و از طریق جانبداری و امتیازبخشی، اجازه داد جنگ ادامه یابد. آنها خاطرنشان میکنند که «ایالات متحده در طول سالهای 2024 و 2025 با تأمین تسلیحات و استقرار نیروهای خود، به حمایت نظامی از اسرائیل ادامه داده است». بر اساس مطالعهای است که توسط موسسه تحقیقات صلح بینالمللی استکهلم (SIPRI) در ماه اکتبر منتشر شد تحویل تسلیحات طی سال 2024 شامل موشک، بمب و نفربرهای زرهی بوده است.
دولت دونالد ترامپ، رئیسجمهور ایالات متحده، این روند حمایتی را تسریع کرد. مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، در ماه مارس اعلام کرد که «از زمان آغاز به کار دولت ترامپ، نزدیک به 12 میلیارد دلار فروش عمده در قالب FMS (فروش نظامی خارجی) به اسرائیل تصویب شده است.»
ایالات متحده همچنین بارها پیشنویس قطعنامههای شورای امنیت سازمان ملل را که خواستار آتشبس در غزه بودند، وتو کرد و اعضای دیوان کیفری بینالمللی را که در حال تحقیق درباره اسرائیل بودند، تحریم کرد. همزمان با افزایش واکنشهای جهانی به جنگ، این اقدامات بیش از پیش انزوای واشنگتن در صحنه بینالمللی را نمایان ساخت.
تحلیلگران فلسطینی در مصاحبه با خبرگزاری شینهوا گفتند که حمایت آمریکا از اسرائیل در طول جنگ، فراتر از چارچوب معمول یک اتحاد سیاسی بوده و به اسرائیل امکان داده است درگیری را طولانیتر کند و خسارات گستردهای به فلسطینیان وارد آورد.
رنج میتوانست کمتر باشد
در جریان جنگ غزه، ساکنان این منطقه بهصورت جمعی ناچار به ترک خانههای خود شدند و بسیاری از آنها این آوارگی را بارها تجربه کردند. پیش از آخرین آتشبس، بحران آوارگی به سطحی فاجعهبار رسیده بود.
زمانی که ترامپ در ماه فوریه اعلام کرد ایالات متحده نوار غزه را تصرف خواهد کرد و این ادعا را در ماه مه تکرار کرد، این اظهارات تنها موجب هراس ساکنان غزه نشد. کشورهای منطقه و خارج از خاورمیانه نیز این طرح آوارگی اجباری را بهشدت رد کردند.
آسیبهای انسانی به این موارد محدود نماند. از ماه مه، با وجود مخالفتهای گسترده، سازوکاری تحت حمایت ایالات متحده برای توزیع کمکهای بشردوستانه در نوار غزه آغاز به کار کرد و شبکه قدیمی توزیع کمکهای سازمان ملل متحد را کنار گذاشت.
بهزودی ساکنان غزه دریافتند که بنیاد بشردوستانه غزه (GHF) به یک «تله مرگ» تبدیل شده است. در سال جاری، هزاران نفر هنگام دریافت کمک کشته یا زخمی شدند که بسیاری از این موارد در نزدیکی مراکز GHF رخ داد. این وضعیت انتقادهای مستمر جامعه بینالمللی را به دنبال داشت.
فیلیپ لازارینی، کمیسر کل آژانس امداد و کار سازمان ملل متحد برای پناهندگان فلسطینی در خاور نزدیک (آنروا)، در ماه جولای در شبکههای اجتماعی نوشت: «سامانه معیوب توزیع (GHF) برای رسیدگی به بحران بشردوستانه طراحی نشده است. این سامانه در خدمت اهداف نظامی و سیاسی قرار دارد و بیرحمانه است، زیرا جان افراد بیشتری را میگیرد تا اینکه آنها را نجات دهد.»
اول آمریکا؛ هژمونی مقدم بر عدالت
به گفته تحلیلگران، روایت غزه بازتابدهنده الگویی گستردهتر از سیاست ایالات متحده در خاورمیانه است؛ الگویی که در آن اتحاد بر عدالت و منافع شخصی بر حاکمیت و حقوق مشروع دیگر کشورها ترجیح داده میشود.
ایران نمونه روشن دیگری از این رویکرد است. در ماه ژوئن، نیروهای آمریکایی سه تأسیسات هستهای ایران را بمباران کردند و به حملات اسرائیل پیوستند؛ اقدامی که به جنگ 12 روزه انجامید، آن هم در شرایطی که واشنگتن و تهران در حال انجام مذاکرات غیرمستقیم درباره برنامه هستهای ایران بودند.
به باور تحلیلگران، «فشار ایالات متحده بر ایران درباره برنامه هستهای، همراه با حمایت بیقید و شرط از اقدامات نظامی اسرائیل، نشاندهنده الگویی گستردهتر از اجبار و هژمونی است.» این الگو شامل تهدید، تحریم و مانورهای راهبردی میشود که منافع آمریکا و اسرائیل را در اولویت قرار میدهد و در عین حال حاکمیت منطقهای و امنیت غیرنظامیان را نادیده میگیرد.
در مجموع، خاورمیانه با چنین طرحهایی از سوی ایالات متحده بیگانه نیست و برای مدتهای طولانی از پیامدهای آن آسیب دیده است. به گفته ناظران، «سیاستهای آمریکا، از جمله تحریمها و مداخلات نظامی، در طول تاریخ موجب رنج گسترده در خاورمیانه شده است.»
ز
