اختلاف تاریخی بین کامبوج و تایلند بر سر مناطق اطراف معبد پره ویهر بار دیگر، منطقه را در یک وضعیت امنیتی خطرناک قرار داده است.
در هفتههای اخیر، درگیری مرزی بین دو کشور که اولین بار در ماه ژوئیه آغاز شده بود، به طرز نگرانکننده تشدید شده و چندین استان تایلند، از جمله بوریرام، سورین، سیساکت و اوبون راتچاتانی شاهد درگیریهای مسلحانه بودهاند. این موج جدید خشونت که از 7 دسامبر آغاز شد، از نظر شدت و مدت از درگیریهای قبلی پیشی گرفته و به یکی از شدیدترین درگیریها بین کشورهای عضو آسهان از زمان پایان جنگ سرد تبدیل شده است. بر اساس گزارشهای دو کشور، تا روز دوشنبه، این درگیری صدها هزار غیرنظامی را مجبور به فرار از خانههای خود کرده و باعث مرگ دهها غیرنظامی از هر دو طرف شده است.
پیامدهای این درگیری در حال حاضر بسیار وخیم است و تأثیرات منفی آن بر تجارت مرزی و گردشگری که پایه اصلی اقتصاد تایلند و کامبوج را تشکیل میدهد، هر دو کشور را تحت فشار قرار داده و اقتصاد آنها را به شدت مختل کرده است.
بروز این خشونتها علاوه بر دامن زدن بیشتر به نارضایتیهای تاریخی دو طرف، ثبات چارچوبهای همکاری منطقهای مانند همکاری لانتسانگ-مکونگ را نیز تهدید میکند. شکل گرفتن این وضعیت در منطقهای با این سطح از پیوستگی و ارتباط گسترده، با خطر گسترش آسیبهای ناشی از آن برای ثبات و رفاه بخشهای وسیعتر منطقه همراه است.
چین به عنوان همسایه خوب هر دو کشور و یکی از ذینفعان حفظ ثبات منطقهای، عمیقاً از تشدید این درگیری نگران است، چرا که هر چه درگیری طولانیتر شود، موجب رنج عده بیشتری از مردم و افزایش خصومت بین دو ملت خواهد شد و برقراری دوباره صلح و اعتماد سیاسی بین دو طرف را دشوارتر میکند.
چین به عنوان دوست هر دو کشور، بدون جانبداری از هیچ یک از دو طرف در این اختلافات، به طور فعال برای کاهش تنش از طریق میانجیگری تلاش کرده است.
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، به عنوان بخشی از تلاشهای دیپلماتیک خود، روز پنجشنبه به ترتیب با پراک سوخون، معاون نخست وزیر و وزیر امور خارجه کامبوج و سیهاساک فونگکتکو، وزیر امور خارجه تایلند، گفتگوی تلفنی انجام داد.
او با اشاره به افزایش شدت این دور از درگیریها نسبت به موارد قبلی، به درستی خاطرنشان کرد که ادامه درگیری کنونی به نفع هیچ یک از طرفین نیست. او از دو طرف خواست که با پذیرش هر چه زودتر آتشبس، برای بازسازی اعتماد متقابل میان دو کشور تلاش کنند. برای این منظور، مهم است که کامبوج و تایلند و به ویژه نیروهای نظامی دو کشور، از خود صداقت نشان دهند. میانجیگری چین بین تایلند و کامبوج مبتنی بر ملاحظات بلندمدت و درک روشن مشکلات و پیچیدگیهای موجود است و برای تایلند و کامبوج سودمند خواهد بود.
در منطقهای با این سطح از حساسیتهای تاریخی پیچیده، تعداد کمی از بازیگران میتوانند ادعا کنند که مانند چین میان دو طرف از اعتماد لازم برخوردار هستند و میتوانند همچنان با یک رویکرد متعادل و سازنده برای کاهش پایدار تنش، نقش خود به عنوان میانجی را مانند کمک به ازسرگیری روابط ایران و عربستان سعودی در سال گذشته انجام دهند.
رویکرد چین در میانجیگری بر اهمیت مدیریت فرایند تأکید دارد و ضمن اذعان بر اهمیت برقراری آتشبس، ضرورت بازسازی اعتماد سیاسی از طریق ارتباط پایدار را نیز خاطرنشان میکند.
برای این منظور، فرستاده ویژه وزارت امور خارجه چین در امور آسیا، هفته گذشته با هدف احیای راههای گفتگو بین دو کشور و کاهش تنش، عازم کامبوج و تایلند شد.
نقش چین در این فرآیند میانجیگری از آن جهت قابل تقدیر است که با تمرکز بر تشویق دو کشور به گفتگو، موضع عینی و بیطرف چین به عنوان دوست و همسایه خوب هر دو کشور را نشان میدهد. همچنین، چین از طریق هماهنگی با آسهآن، به جای تحت الشعاع قرار دادن تلاشهای آسهآن برای میانجیگری میان تایلند و کامبوج، از این تلاشها حمایت میکند.
وزرای خارجه آسهآن به منظور تلاش برای احیای آتشبس کوتاهمدت میان دو طرف، روز دوشنبه در مالزی دیدار کردند. این نشست نشان داد که برای دستیابی به آتشبس، باید به سطح مشخصی از تفاهم رسید که رنج مردم محلی، پیامدهای امنیتی برای منطقه، نگرانی مداوم بینالمللی در مورد وضعیت و ملاحظات عدالت برای هر دو کشور را در نظر داشته باشد.
برخلاف رویکرد مبتنی بر معامله ایالات متحده، رویکرد چین در میانجیگری بر پرداختن به ریشه مشکل و تشکیل یک چارچوب صلح بلندمدت متمرکز است.
ز
