به گزارش مجله اقتصاددان سرکار خانم مریم بهشت پسند زیبا ، تحلیلگر بازار و عضو شورای سردبیری با درج یادداشتی نوشت : در سال‌های اخیر، افزایش علاقه به کسب وکارهای خانگی و درآمدهای غیرفعال باعث ظهور انواع روش‌های بازاریابی شده است. دو مورد از رایج‌ترین و گاه مورد سوءتفاهم‌ترین آن‌ها «طرح پانزی» و «بازاریابی چندسطحی (MLM)» هستند. درحالی‌که هر دو ساختاری مشابه از نظر جذب زیرمجموعه دارند، اما تفاوت‌های بنیادینی بین آن‌ها وجود دارد. هدف این مقاله، بررسی ساختار شرکت‌های پانزی، تفاوت آن‌ها با شرکت‌های قانونی بازاریابی چندسطحی و هشدار نسبت به خطرات احتمالی آن‌هاست.
۱. طرح پانزی چیست؟
طرح پانزی (Ponzi Scheme) نوعی کلاه‌برداری مالی است که در آن، سود سرمایه‌گذاران قدیمی از پول سرمایه‌گذاران جدید پرداخت می‌شود، نه از سود واقعی کسب‌وکار یا سرمایه‌گذاری. این نوع طرح به افتخار چارلز پانزی، کلاه‌بردار ایتالیایی‌تبار آمریکایی، نام‌گذاری شده که در اوایل قرن بیستم چنین سیستمی را پیاده کرد.
ویژگی‌های اصلی طرح پانزی:
وعده سود بالا و تضمینی در مدت زمان کوتاه
نبود فعالیت اقتصادی واقعی یا سودآور
نیاز مداوم به جذب سرمایه‌گذاران جدید
فروپاشی حتمی در صورت توقف جذب افراد جدید
۲- بازاریابی چندسطحی (MLM) چیست؟
بازاریابی چندسطحی یا شبکه‌ای، مدلی از توزیع محصولات است که در آن افراد نه‌تنها از فروش مستقیم کالا به مشتری سودمی برند ، بلکه از فروش نیروهای زیرمجموعه خود نیز کمیسیون دریافت می‌کنند. شرکت‌هایی مانند Amway، Herbalife و Forever نمونه‌هایی از این نوع کسب‌وکارها هستند.
ویژگی‌های اصلی MLM:
تمرکز بر فروش واقعی کالا یا خدمات
درآمد از فروش محصول، نه صرفاً جذب عضو جدید
وجود ساختار قانونی و قابل ردیابی
نظارت قانونی در بسیاری از کشورها
۳-چرا مردم در دام طرح‌های پانزی می‌افتند؟
طمع برای سود سریع: طرح‌های پانزی معمولاً وعده سودهای بالا در کوتاه‌مدت می‌دهند.
فقدان دانش مالی: بسیاری از افراد تفاوت بین سیستم‌های قانونی و کلاه‌برداری را نمی‌دانند.
اعتماد به دوستان یا نزدیکان: بسیاری از پانزی‌ها از مدل «اعتماد اجتماعی» برای جذب سرمایه‌گذار استفاده می‌کنند.
۴. نحوه تشخیص یک طرح پانزی
برای محافظت از خود، لازم است نشانه‌های زیر را در نظر بگیرید:
وعده سود تضمینی بدون ریسک
نبود اطلاعات شفاف درباره مدل کسب‌وکار
تمرکز صرف بر جذب زیرمجموعه به‌جای فروش کالا
نبود مجوزهای قانونی یا شفافیت مالیاتی
اگرچه بازاریابی چندسطحی و طرح پانزی از نظر ظاهری شباهت‌هایی دارند، اما در اصل و هدف تفاوت‌های بنیادینی دارند. شناخت دقیق این تفاوت‌ها می‌تواند از زیان‌های مالی و حقوقی جدی جلوگیری کند. هرگونه فرصت سرمایه‌گذاری که بیش از حد خوب به نظر می‌رسد، نیازمند تحقیق دقیق و مشاوره با متخصصان است.
مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.
ع
