مسئله روابط اقتصادی بین المللی ایران !

رضا پاکدامن با درج یادداشتی در اقتصاددان نوشت : طبق دیدگاه یک جریان فکری که دکتر جلیلی نیز مدافع رسمی و سرسخت آن بوده و در مناظرات انتخاباتی بر این دیدگاه تصریح داشته ؛
《 ۲۰۰ کشور در جهان وجود دارد و ایران بدون نیاز به رابطه با چند کشور می تواند ؛ امور خود را پیش ببرد. خصوصا با کشورهای همسایه؛ آفریقایی ؛ آمریکای لاتین و چین و روسیه 》

آیا این نگاه تا چقدر منافع ایران را تامین کرده و قابلیت اجرایی دارد ؟

برای پاسخ به این سوال ؛ نگاهی اجمالی به وضعیت تجارت جهانی می کنیم.
بیشترین واردات و صادرات کشورها طی سال ۲۰۲۲ به شرح ذیل بوده است.

صادرات

۱۰ کشور زیر بزرگترین صادرکننده کالا در جهان طی سال ۲۰۲۲ بوده اند که ارزش کالاهای صادراتی این کشورها جمعاً معادل ۴۹ درصد از کل ارزش صادرات در جهان بوده است.

۱- چین؛ ۳۵۹۴ میلیارد دلار ( ۱۴٫۴ درصد از کل صادرات دنیا )
۲- آمریکا ؛ ۲۰۶۵ میلیارد دلار ، ( ۸٫۳ درصد )
۳- آلمان ؛۱۶۵۵ میلیارد دلار ، ( ۶٫۶ درصد )
۴-  هلند؛ ۹۶۶ میلیارد دلار ( ۳٫۹ درصد)
۵-  ژاپن؛ ۷۴۷ میلیارد دلار ( ۳ درصد )
۶-  کره جنوبی ؛ ۶۸۴ میلیارد دلار ( ۲٫۷ درصد )
۷- ایتالیا ؛‌۶۵۷ میلیارد دلار ( ۲٫۶ درصد )
۸- بلژیک ؛ ۶۳۳ میلیارد دلار ( ۲٫۵ درصد )
۹- فرانسه ؛ ۶۱۸ میلیارد دلار ، ( ۲٫۵ درصد )
۱۰-  هنگ کنگ؛ ۶۱۰ میلیارد دلار ، ۲٫۴ درصد )

واردات :

۱۰ کشور زیر بزرگترین واردات کالا را داشته اند، که جمعاً معادل ۵۲ درصد از کل واردات دنیا را به خود اختصاص داده اند.
۱- آمریکا ۳۳۷۶ میلیارد دلار (۱۳٫۲ درصد از کل واردات دنیا )
۲- چین؛ ۲۷۱۶ میلیارد دلار ( ۱۰٫۶ درصد از کل واردات دنیا )
۳- آلمان ؛ ۱۵۷۱ میلیارد دلار ( ۶٫۱ درصد )،
۴- هلند؛ ۸۹۹ میلیارد دلار ( ۳٫۵ درصد)
۵- ژاپن؛ ۸۹۷ میلیارد دلار ( ۳٫۵ درصد)
۶- انگلستان؛ ۸۲۴ میلیارد دلار ( ۳٫۲ درصد)
۷- فرانسه؛ ۸۱۸ میلیارد دلار ( ۳٫۲ درصد)
۸- کره جنوبی؛ ۷۳۱ میلیارد دلار ( ۲٫۹ درصد)
۹- هند ؛ ۷۲۳ میلیارد دلار ( ۲٫۸ درصد)
۱۰- ایتالیا؛ ۶۸۹ میلیارد دلار ( ۲٫۷ درصد)
جمع ارزش واردات ۱۰ کشور فوق تنها طی سال ۲۰۲۲ ، بالغ بر《 ۱۳ هزار میلیارد دلار 》 بوده است.
سهم ایران از این بازار بزرگ ؟
ایران با ۷۳ میلیارد دلار صادرات با ۰٫۳ درصد از سهم صادرات جهان را داشته و در رتبه ۵۰ جهان قرار داشته است❗
《 بسیار کمتر از عراق ، ترکیه ، قزاقستان ، کویت ، تایلند ، مالزی》

در حوزه بازار جهانی صدور خدمات فنی و مهندسی نیز تقریباً همین ترکیب کشورها حاکم است.

همانگونه که در مقدمه اشاره گردید در کشور یک جریان فکری همسو با دکتر جلیلی ؛
این باورند (و سیاستهای کشور را به این سمت هدایت می کنند )
که کشورهای زیادی در همسایگی؛ در آفریقا ،در آمریکای لاتین وجود دارند که می توانند نیازهای واردات و صادرات ( کالا و خدمات و دانش فنی ) ایران را تامین کنند.

چند کشور از ۲۰۰ کشور موجود در نقشه جهان ، قابل قیاس با ۱۰ کشور برتر جهان هستند ؟

دکتر جلیلی در مناظرات اخیر از کشورهای سریلانکا و پاکستان نام برد.
آیا اینگونه کشورها ؛ چقدر ظرفیت اقتصادی و صنعتی و توان مالی برخوردارند؟
در یادداشتهای قبلی تشریح کردم که پروژه بسیار سخت فنی ، اجراء شده در سریلانکا برای کشور بسیار پرهزینه و ” بدون انتفاع اقتصادی ” بوده و امکان وصول مطالبات اجرای این پروژه و مطالبات قبلی فروش نفت ( جمعا بیش از ۷۰۰ میلیون دلار ) شدیدا بدهکار سریلانکا “بعید ” است.
(پروژه ای که خشت کج آن در دولت احمدی نژاد گذاشته شد و در دولت سیزدهم تکمیل گردید.)!

کشورهایی مانند پاکستان ؛ افغانستان ، ونزوئلا و چندین کشور آفریقایی که محور توسعه روابط اقتصادی جریان خاص بوده اند؛ نیز در شرایط اقتصادی مشابه و بدون دورنمای روشن بعنوان یک ” شریک تجاری قابل اعتماد ” هستند.

آیا باید ایران را از بازارهای بزرگ اروپا و آمریکای شمالی که می توانند دانش فنی ؛ ماشین آلات و محصولات با کیفیت برای رونق اقتصاد، بازسازی صنایع فرسوده و رفاه اجتماعی عرضه کنند و متقابلا بازارهای صادراتی بزرگ با توان پرداخت ارزهای قوی باشند ؛ را محروم کرد ؛
و به کشورهای عقب‌مانده و فقیر دل بست که در ازای خرید نفت و کالای ایران ؛ تنها می توان انتظار دریافت چای ؛ برنج ، موز و…. داشت؟

در کشور دو دیدگاه وجود دارد :
۱. تعاملات اقتصادی به همه کشورها و کاهش تنش و ریسکهای سیاسی بعنوان پیش نیاز توسعه ایران
۲. محدود کردن کشور در یک حلقه کوچک از کشورها ضعیف یا و” وابستگی” شدید به یک یا دو کشور قوی ،که برای وطن بسیار پرهزینه بوده است.
چشمها را باید شست
” دنیا ” را جوری دیگر باید دید !

مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.

ع