بهنام ملکی مدیر مسول با درج یادداشتی در اقتصاددان نوشت :
۱. مفهوم مجوزهای سفیدامضاء در سرمایه‌گذاری
اصطلاح «مجوز سفیدامضاء» به مجوزهایی گفته می‌شود که:
• بدون شرایط سخت‌گیرانه اداری
• بدون نیاز به تکمیل تمام مدارک و استعلام‌های متعدد
• به‌صورت سریع، خودکار و پیش‌فرض تأییدشده
به سرمایه‌گذاران اعطا می‌شود.
یعنی مجوز از ابتدا صادر می‌شود و سپس دستگاه‌های نظارتی در مراحل بعدی می‌توانند در صورت وجود تخلف، آن را لغو یا اصلاح کنند. این رویکرد یک «مجوز پیشینی ساده‌شده» یا «Pre-approved License» است.
این مدل در بسیاری از کشورها (مثل امارات، ترکیه، سنگاپور، ایرلند) برای جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی استفاده می‌شود.
۲. چرا این مجوزها در ایران مطرح شده‌اند؟
ایران با مشکلات زیر روبه‌روست:
۱) بروکراسی گسترده و غیرشفاف
• سرمایه‌گذار نیازمند گرفتن ده‌ها مجوز از نهادهای مختلف است.
• زمان صدور مجوزها گاهی ماه‌ها طول می‌کشد.
• قوانین بین دستگاه‌ها هماهنگ نیست.
۲) ریسک بالای سرمایه‌گذاری و عدم اطمینان
• سرمایه‌گذار خارجی با نبود پیش‌بینی‌پذیری مواجه است.
• سرمایه‌گذار داخلی نیز از پیچیدگی مسیر مجوزها فراری است.
۳) ضعف رقابت با کشورهای منطقه
• امارات، ترکیه، قطر و عربستان فرآیندهای بسیار سریع و ساده برای صدور مجوز دارند.
• سرمایه‌گذار بین ایران و آنها، معمولاً کشورهایی را ترجیح می‌دهد که زمان و هزینه مقررات در آنها حداقل است.
۴) نیاز دولت به تحریک سرمایه‌گذاری برای رشد اقتصادی
ایران سال‌هاست با نرخ سرمایه‌گذاری منفی یا پایین مواجه است؛
بنابراین دولت به ابزارهای جدید برای افزایش جذابیت محیط کسب‌وکار نیاز دارد.
۳. ضرورت‌های اجرای «مجوزهای سفیدامضاء» در ایران
۱. سرعت‌بخشی به شروع فعالیت اقتصادی
• یکی از مهم‌ترین عوامل ورود سرمایه‌گذار «سرعت شروع پروژه» است.
• مجوز سفیدامضاء می‌تواند زمان انتظار را از «ماه‌ها» به «چند روز» کاهش دهد.
۲. کاهش فساد اداری
وقتی:
• فرآیند طولانی باشد،
• امضاهای متعدد لازم باشد،
• پاسخ دستگاه‌ها نامعلوم باشد،
فرصت‌های فساد اداری افزایش می‌یابد.
مجوز سفیدامضاء این حلقه را حذف می‌کند.
۳. افزایش رقابت‌پذیری ایران
• در جذب سرمایه خارجی، سرعت عمل یک مزیت جدی است.
• این نوع مجوزها باعث می‌شود ایران از رقبایی مثل ترکیه عقب نماند.
۴. افزایش اشتغال و رشد تولید
با کاهش موانع شروع فعالیت اقتصادی،
پروژه‌ها سریع‌تر به مرحله اجرا می‌رسند و اشتغال افزایش می‌یابد.
۵. کاهش هزینه‌های تولید
بروکراسی طولانی موجب افزایش هزینه فرصت و هزینه‌های پنهان کسب‌وکار می‌شود.
با مجوز سفیدامضاء، این هزینه‌ها به شدت کاهش می‌یابد.
۶. شفافیت بیشتر در فرآیند سرمایه‌گذاری
• ثبت الکترونیکی
• رصد لحظه‌ای
• نظارت پسینی پس از صدور
باعث شفافیت می‌شود.
۴. مخاطرات و چالش‌های مجوز سفیدامضاء
۱. خطر سوءاستفاده
اگر نظارت پسینی دقیق نباشد، ممکن است:
• پروژه‌های غیرواقعی
• شرکت‌های صوری
• سوءاستفاده از معافیت‌ها
رخ دهد.
۲. نیاز به زیرساخت دیجیتال قوی
سیستم یکپارچه و هوشمند برای نظارت لازم است.
۳. هماهنگی ضعیف بین دستگاه‌ها
اگر وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها همکاری نکنند، مجوز سفیدامضاء کارایی لازم را نخواهد داشت.
۴. ضرورت تعیین «خط قرمزها»
برخی حوزه‌ها (مثل محیط‌زیست، امنیت غذایی، سلامت)
نیازمند ارزیابی دقیق پیش از صدور مجوز هستند.
۵. الگوی پیشنهادی برای اجرای مجوزهای سرمایه‌گذاری سفیدامضاء در ایران
1. صدور اولیه خودکار (Automatic Approval)
2. بارگذاری اسناد به‌صورت مرحله‌ای (Progressive Documentation)
3. نظارت هوشمند پسینی (AI Monitoring)
4. امکان تعلیق سریع مجوز در صورت تخلف
5. ایجاد «پنجره واحد سرمایه‌گذاری» واقعی در سراسر کشور
6. یکپارچه‌سازی قوانین مالیاتی، بیمه‌ای و گمرکی
۶. نتیجه‌گیری
مجوزهای سرمایه‌گذاری سفیدامضاء یکی از راهکارهای نوین و اثربخش برای:
• تسهیل سرمایه‌گذاری
• کاهش بروکراسی اداری
• جذب سرمایه خارجی
• افزایش رشد اقتصادی
• رقابت‌پذیر کردن ایران در منطقه
به شمار می‌رود.
اما اجرای موفق آن در ایران نیازمند شفافیت، زیرساخت ، نظارتی پاسخگویی و قانون‌گذاری دقیق دارد.
مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.
ع
