به گزارش مجله اقتصاددان آقای دکتر مجید سجادی پناه , عضو شورای سردبیری با درج یادداشتی نوشت : در خیابان‌های ترکیه، هنگامی که فریادهای اعتراض اوج می‌گیرد و گام‌های خشمگین سنگفرش‌ها را می‌لرزاند، اولین قربانی نه صدای مردم، که تارهای نامرئی اینترنت است. در موج اخیر ناآرامی‌ها، تلگرام، واتساپ، اینستاگرام، یوتیوب و حتی نبض حیاتی اینترنت موبایل یکی پس از دیگری خاموش شدند. این خاموشی نه صرفاً واکنشی لحظه‌ای، که بخشی از یک رقص حساب‌شده قدرت است؛ دکترینی که اردوغان سال‌هاست با مهارت و دقت در صحنه سیاسی آنکارا اجرا می‌کند.
کنترل روایت: خاموش کردن فریادهای دیجیتال
شبکه‌های اجتماعی در عصر ناآرامی‌ها به مثابه آینه‌های بی‌طرف ملت عمل می‌کنند. هر گوشی هوشمند، دوربینی است که حقیقت را ثبت می‌کند؛ هر هشتگ، تیتری است که در لحظه جهانی می‌شود. اما دولت، این آینه‌ها را تاب نمی‌آورد. با یک اشاره، فیوز دیجیتال را خاموش می کند تا روایت خود را از قاب تلویزیون دولتی به نمایش بگذارد. گویی پدری اقتدارگرا، کنترل از راه دور را در دست گرفته و کانال را به برنامه‌ای که خودش می‌پسندد تغییر می‌دهد، تا کودکان خانه نیز جز تصویر دلخواه او چیزی نبینند.
گسستن زنجیره‌های اتحاد
در دنیای دیجیتال، معترضان با تارهای نامرئی هشتگ‌ها و گروه‌های تلگرامی، شهرها و قلب‌ها را به هم پیوند می‌دهند. این شبکه‌ها، مثل رگ‌هایی زنده، خروش جمعی را سازمان می‌دهند. اما فیلترینگ، این رگ‌ها را با تیغی سرد می‌بُرد. معترضان، چون مهره‌های شطرنجی پراکنده در صفحه‌ای بی‌صاحب، از هم جدا می‌افتند. هدف روشن است: توده‌ای که پیوندش گسسته شود، قدرتش به خاموشی می‌گراید.
خاموش کردن جرقه‌های طوفان
یک ویدئوی چندثانیه‌ای، یک تصویر یا حتی یک توییت می‌تواند چون جرقه‌ای کوچک، آتشی بزرگ در دل جامعه شعله‌ور کند. این همان اثر پروانه‌ای است که از یک محله کوچک، موجی عظیم به سراسر کشور می‌فرستد. دولت اما پیش از آنکه پروانه بال بگشاید، آن را در تله فیلترینگ گرفتار می‌کند. اینترنت خاموش می‌شود تا طوفان اعتراض هرگز زاده نشود، گویی باغبانی پیش از شکوفه زدن، جوانه‌ها را می‌چیند.
جنگ روانی: جزیره‌سازی از انسان‌ها
فیلترینگ فراتر از قطع کابل‌های دیجیتال، یک جنگ روانی تمام‌عیار است. وقتی شبکه‌های ارتباطی خاموش می‌شوند، معترض در تاریکی دیجیتال تنها می‌ماند. حس انزوا، چون سایه‌ای سنگین، بر روح جمعی سایه می‌افکند و هیجان اتحاد را به یأس و سردرگمی بدل می‌کند. این مانند آن است که در میانه یک کنسرت پرشور، ناگهان نورها خاموش شوند و هر نوازنده در جزیره‌ای جدا، نغمه خود را گم کند.
فرش قرمز برای اقتدار آهنین
در سایه خاموشی اینترنت، نیروهای امنیتی چون بازیگرانی در صحنه‌ای بی‌تماشاگر، با فراغ بال عمل می‌کنند. معترضان، بی‌خبر از مسیرها و هشدارهای هم، در تله‌ای بی‌صدا گرفتار می‌شوند. دیگر نمی‌توانند از خطر آگاه شوند، مسیر امن بیابند یا به‌موقع عقب‌نشینی کنند. این لحظه‌ای است که ماشین سرکوب، با تمام قوا، میدان را در دست می‌گیرد، گویی تاریکی دیجیتال، پرده‌ای است که بر خشونت فیزیکی کشیده می‌شود.
فیلترینگ، شمشیری دولبه است
فیلترینگ اردوغان، چون مسکّنی موقت، می تواند زمان بخرد، و به سرعت زخم‌های عمیق جامعه را درمان کند. این چسب زخمی است که خونریزی را لحظه‌ای بند می‌آورد، اما عفونت را در عمق نگه می‌دارد. تاریخ گواه است که مردم، چون رودخانه‌ای خروشان، راه خود را بازمی‌یابند—با فیلتر شکن یا با ابزارهای مخفی و یا با خلاقیت‌های بی‌پایان. اما هر بار که اینترنت خاموش می‌شود، رشته اعتماد میان دولت و ملت نازک‌تر می‌گردد. شکاف عمیق‌تر می‌شود و خشم، چون آتشی زیر خاکستر، منتظر جرقه‌ای دیگر می‌ماند.
هرچند فیلترینگ تاریکی می‌افکند، اما عزم مردم برای عدالت، چون مشعلی فروزان، دولت‌های عاقل را به سوی ریشه‌کن کردن نارضایتی‌ها و ساختن آینده‌ای روشن‌تر هدایت می‌کند.
نگاهی به پشت پرده: ردپای اسرائیل؟
هرچند نویسنده این متن، بر این باور است که در پس این ناآرامی‌ها، سایه‌ای از مداخله خارجی، به‌ویژه اسرائیل، قابل رؤیت است. ترکیه، به‌عنوان عضوی از ناتو، دژی است که دستان نظامی اسرائیل را در برابر هرگونه تهاجم مستقیم مانند قطر می‌بندد. اما این محدودیت، راه را برای استراتژی‌های پنهان باز می‌کند. اسرائیل، به باور این دیدگاه، با بهره‌گیری از شکاف‌های داخلی—از بحران اقتصادی گرفته تا نارضایتی‌های سیاسی—تلاش می‌کند تا با تحریک اعتراضات و حمایت از مخالفان، دولت اردوغان را از درون متزلزل کند. این مانند باغبانی است که به جای قطع درخت، ریشه‌هایش را به‌آرامی سست می‌کند تا در طوفان فرو افتد. با این حال، این نظریه، هرچند ریشه در تنش‌های ژئوپلیتیکی منطقه دارد، بیشتر بر گمانه‌زنی حقیر استوار است تا شواهد ملموس تر.
مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.
ع
