انیمیشن «زوتوپیا 2» ساخته شرکت دیزنی توانست فروش جهانی خود را از مرز 1 میلیارد دلار عبور دهد و به دومین فیلم هالیوودی سال 2025 تبدیل شود که به این رکورد دست یافته است. حدود نیمی از این میزان فروش بلیت، از بازار چین تأمین شده است.
با این حال، نقش چین در شکلدهی به صنعت فیلم جهانی در سال 2025 تنها به گیشه محدود نمیشود. در این سال، پویاییهای بازار، اکوسیستمهای تجاری، مرزهای فناوری و روایتهای فرهنگی سینمای جهان به شکل محسوسی تحت تأثیر چین قرار گرفتند. این تغییرات صرفاً به ارقام درآمدی مربوط نیستند، بلکه مستقیماً آینده خود سینما را هدف قرار میدهند.
پیش از هر چیز، بازار بزرگ و رو به رشد چین از یک منبع درآمد ساده فراتر رفته و به شریکی راهبردی برای روایتهای جهانی تبدیل شده است. موفقت چشمگیر «زوتوپیا 2» در چین نمونه روشنی از این روند است. موفقیت این فیلم یک اتفاق تصادفی نبود، بلکه نتیجه رابطهای عمیق و همزیستانه میان تولیدکنندگان و بازار چین به شمار میرود.
در صنعت فیلم جهانی امروز، استودیوهای چینی به تولیدکنندگان مشترک جداییناپذیری تبدیل شدهاند که نهتنها تأمین مالی، بلکه شناخت فرهنگی و راهبردهای بازاریابی مهمی را برای مخاطبان محلی ارائه میدهند. این موضوع نشاندهنده میزان گشایش چین در حوزه فرهنگی است؛ جایی که تولیدکنندگان خارجی با جامعهای پیچیده، دادهمحور و بسیار متنوع از بیش از 400 میلیون تماشاگر دائمی سینما روبهرو هستند.
علاوه بر این، چین با توسعه برنامهریزیشده اکوسیستمهای یکپارچه مالکیت معنوی (IP) نشان داده است که ارزش یک فیلم پایان مسیر نیست، بلکه نقطه آغاز آن محسوب میشود.
انیمیشن موفق «نهژا 2» نمونهای روشن از این رویکرد است. موفقیت این فیلم، که دنباله اثر پرفروش سال 2019 به شمار میرود، به گیشه محدود نماند و به زنجیرهای گسترده از IP گسترش یافت که شامل کالاهای فرهنگی، بازیهای ویدیویی، کافههای موضوعی و حتی گردشگری مرتبط با دنیای نهژا میشود.
این فرنچایزها نشان میدهند که فیلمهای چینی امروز با نگاهی گستردهتر و بلندمدت تولید میشوند. در سطح جهانی، توانایی چین در خلق چنین IPهایی، فیلمها را به تجربههایی چندوجهی تبدیل میکند که فراتر از سالن سینما میروند و مدلهای مالی پایدارتری را برای فیلمسازان چینی و بینالمللی فراهم میآورند.
در کنار این روندها، توسعه اقتصادی چین، بهویژه تمرکز بر نیروهای مولد با کیفیت جدید، صنعت فیلم جهان را به فناوریهای نسل بعد مجهز کرده است. در سراسر چین، پایگاههای تولید فیلم مبتنی بر هوش مصنوعی نسل جدید به واقعیت عملی تبدیل شدهاند و در آنها از هوش مصنوعی در حوزههایی مانند تحلیل فیلمنامه و گسترش صحنههای مجازی استفاده میشود؛ امری که هزینه و زمان تولید را کاهش داده و ظرفیت خلاقانه را افزایش میدهد.
همزمان، پیشرفتهای چین در حوزه هوافضا و مهندسی مرزهای تازهای را برای فیلمسازی گشوده است. در سال 2025، چین نخستین مستند فضایی خود را منتشر کرد که توسط فضانوردان این کشور و با دوربینهای فوقباکیفیت 8K تصویربرداری شده بود. این مستند با عنوان «شنجو 13» یا «سیاره آبی بیرون از پنجره»، روایت مأموریتی است که شامل نخستین اقامت ششماهه فضانوردان چینی در ایستگاه فضایی و اولین پیادهروی فضایی یک فضانورد زن چینی میشود. از هوش مصنوعی تا مستند فضایی، چین در حال ایجاد زیرساختهای فناوری برای آینده جهانسازی سینمایی است.
در نهایت، داستانهای چینی که با مضامین احساسی مشترک انسانی روایت میشوند، به تدریج بازتاب جهانی پیدا کردهاند. موفقیت «نهژا 2» در آمریکای شمالی و اروپا یک نقطه عطف فرهنگی محسوب میشود. این موفقیت حاصل ترکیب اسطورههای چینی با مفاهیم جهانشمولی مانند خودشناسی، سرنوشت و سرکشی است. مخاطبان جهانی دیگر این اثر را صرفاً یک «فیلم خارجی» نمیبینند، بلکه آن را روایتی قهرمانانه و جذاب میدانند که ریشه در فرهنگ چین دارد.
در مجموع، سنجش تأثیر چین بر صنعت فیلم جهانی امروز دیگر تنها به میزان فروش فیلمها در این کشور محدود نیست، بلکه به این موضوع میپردازد که چگونه منطق بازار چین، مدلهای تجاری، توان فناوری و قدرت روایت آن، بهطور بنیادین هنر و اقتصاد سینما را برای همگان دگرگون میکند. آینده سینما در حال شکلگیری است و چین یکی از بازیگران اصلی این روند به شمار میرود.
ز
