اوضاع و احوال و تحولات پس از پایان جنگ ۱۲روزه بسترساز طرح طیفی از خواسته‌ها و مطالبه‌هایی شد که طی سال‌ها و دهه‌های گذشته چندان مورد توجه و اعتنا قرار نمی‌گرفت. خواسته‌های مصلحانه همچون آنچه در جریان انتشار بیانیه ۱۸۰ اقتصاددان و استاد دانشگاه برجسته خطاب به رییس‌جمهور و ملت ایران شاهد بودیم؛ بیانیه‌ای که طی آن، ده‌ها تن از نخبگان دانشگاهی با اشاره به سیاهه‌ای بلند از مشکلات و مصائبی که ایران و ایرانیان با آن دست‌به‌گریبان هستند، خواستار پایان انحصار رسانه‌‌ای، اصلاحات بنیادین، بازگشت به شایسته‌سالاری و آزادی زندانیان سیاسی و در یک کلام «تغییر پارادایم حاکم بر نظام حکمرانی» شدند.
به گزارش اقتصاددان به نقل از جهان‌صنعت ، با توجه به فضایی که طی روزها و هفته‌های پس از اعلام آتش‌بس و پایان جنگ ۱۲روزه در بخش‌هایی از حاکمیت شکل گرفته بود، این خواسته‌های دلسوزانه و مصلحانه مورد توجه و استقبال قرار گیرد.
مشخصا باتوجه به آنکه دور فعالیت نیمی از اعضای فقها و حقوقدانان شورای نگهبان به پایان رسیده و فصل، فصل تغییر در ترکیب این نهاد تاثیرگذار در نظام گزینش و چینش مسوولان انتخابی است، انتظار می‌رفت شاهد آغاز تغییرات ملموس و موثر در این نهاد و متعاقبا تغییر رویکرد شورای نگهبان در نحوه بررسی صلاحیت کاندیداهای انتخاباتی در سال‌های پیش‌رو باشیم. آنچه اما در عمل رقم خورد، هرچه بود پاسخی درخور به آن خواسته افکار عمومی نبود.
ادامه فعالیت شورای نگهبان با یک تغییر ناملموس
چهارشنبه هفته‌ای که گذشت نمایندگان مجلس از میان شش حقوقدان پیشنهادی رییس قوه قضاییه، سه تن را برگزیدند که دو تن از این شش حقوقدان پیشنهادی رییس قوه قضاییه و البته دو تن از منتخبان مجلس، هادی طحان‌نظیف و غلامرضا مولابیگی بودند که طی چند سال گذشته نیز در این نهاد فعالیت داشتند. نمایندگان مجلس همچنین در حالی به سیدبهزاد پورسید به‌عنوان سومین حقوقدان شورای نگهبان رای‌اعتماد دادند که او از این پس جایگزین محمدحسن صادقی‌مقدم خواهد شد.
حقوقدانی که بنابر شنیده‌ها ظاهرا علت نبود نامش در فهرست حقوقدانان پیشنهادی رییس قوه قضاییه این بوده که شخصا تمایلی به ادامه حضور در این نهاد نداشته است اما این همه ماجرا نبود چه آنکه پیش از تعیین‌تکلیف وضعیت سه حقوقدان شورای نگهبان، رهبری در پاسخ به نامه دبیر شورای نگهبان مبنی‌بر پایان دوره شش‌ساله سه عضو فقیه این نهاد یعنی آیات سید احمد خاتمی، علیرضا اعرافی و سید احمد حسینی خراسانی را مجدد به عضویت در شورای نگهبان منصوب کردند تا این سه فقیه شورای نگهبان نیز فعالیتشان در این نهاد را ادامه دهند.
تحلیل زیباکلام ادامه فعالیت شورای نگهبان با تنها یک تغییر
بدین ترتیب در شرایطی که با پایان جنگ ۱۲روزه، انتظاراتی گسترده از سوی شهروندان و طیف‌هایی از نخبگان برای تغییر پارادایم حاکم بر نظام حکمرانی شکل گرفت و انتظار می‌رفت باتوجه به پایان دوره فعالیت نیمی از اعضای شورای نگهبان شاهد پاسخگویی به این مطالبه عمومی باشیم، در عمل چنین نشد و از شش فقیه و حقوقدان شورای نگهبان که به پایان دوره فعالیتشان رسیده بودند، پنج نفر در جایگاه خود ابقا شدند؛ آن هم در شرایطی که بسیاری از ناظران معتقدند که تنها تغییر در ترکیب حقوقدانان شورای نگهبان نیز نشانی از پذیرش مطالبه‌ای نداشت که طی روزها و هفته‌های گذشته در جامعه شکل گرفته بود؛ نکته‌ای که حالا یک استاد علوم سیاسی دانشگاه نیز بر آن صحه گذاشته و در گفت‌وگوی خود با روزنامه جهان‌صنعت می‌گوید: «من هم همچون بسیاری از دیگر شهروندان باتوجه به تحولات این مدت و به‌ویژه آنچه در جریان و پس از جنگ ۱۲روزه شاهد بودیم، امیدوار بودم که دست‌کم در روزها و هفته‌های پیش‌رو شاهد تغییر و تحولات تدریجی باشیم اما در عمل چنین اتفاقی نیفتاد.»
ناامیدی از تغییر پارادایم حاکم بر نظام حکمرانی
صادق زیباکلام با اشاره به مصادیق برخی از این تغییراتی که انتظار می‌رفت در روزهای پیش‌رو شاهد آن باشیم، گفت: «انتظار داشتم تسهیلاتی برای زندانیان سیاسی ایجاد شود، دادگاه‌های انقلاب در صدور احکام متهمان به اتهام‌های سیاسی همچون اقدام علیه امنیت ملی و تشویش اذهان عمومی با رویکردی متفاوت برخورد کند و با دیگر منتقدانی هم که انتقاد و اعتراض دارند، با مسامحه برخورد کنند تا در مجموع شاهد این باشیم که فشار بر جامعه کم و کمتر شود.» این چهره سیاسی اصلاح‌طلب همچنین خاطرنشان کرد: «از طرف دیگر انتظار داشتم آزادی مطبوعات بیشتر و صداوسیما از این حالت اسفناکی که طی این سال‌ها شاهد بودیم، خارج شود اما متاسفانه باید اذعان کنیم که ظاهرا جای امیدواری نبوده است!»
اصرار بر ادامه مسیر پیشین
این استاد علوم سیاسی دانشگاه همچنین پس از گلایه در خصوص محقق نشدن آنچه انتظار می‌رفت، برخی اقدام‌های انجام گرفته در این مدت را نیز مورد انتقاد قرار داد و گفت: به نظر می‌رسد تنها چیزی که در این مدت پس از جنگ اتفاق افتاده، بمباران تبلیغاتی و صحبت‌هایی مبنی‌بر نقش حمایتی مردم و همچنین تو دهانی خوردن آمریکا و رژیم صهیونیستی است.
زیباکلام با تاکید بر اینکه در تمام دوران این جنگ ۱۲روزه در محل زندگی خود در تهران ساکن بوده و باوجود تهدیدهای ناشی از حملات رژیم صهیونیستی، به هیچ عنوان حاضر به ترک منزل و شهر خود نشده، یادآور شد که «نکته حائزاهمیت این است که این بمباران تبلیغاتی که در این مدت شاهدیم و نیز هیچ‌یک از دیگر اتفاقاتی که در این روزها رقم می‌خورد، در آن ۱۲روز وجود نداشت.»
او در توضیحات تکمیلی خود در این رابطه گفت: «در واقع شهروندان در صفوف بنزین و نان بودند و بسیاری هم در ترافیک‌هایی که در معابر خروجی شهرها ایجاد شده بود، گیر کرده بودند و نکته مهم این است که اتفاقا زندگی واقعی نیز همین موارد بود. حال اما به‌جای اینکه مشکلات با نگاهی واقع‌بینانه مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد، بر مشی گذشته اصرار می‌شود.»
زیباکلام با اشاره به روند انتخاب سه حقوقدان شورای نگهبان از میان شش حقوقدان پیشنهادی رییس قوه قضاییه گفت: «متاسفانه حاکمیت در بحث انتخاب حقوقدانان شورای نگهبان نشان داد که می‌خواهد کماکان همان رویه و رویکرد ۲۰، ۳۰سال گذشته را ادامه دهد.» این استاد علوم سیاسی دانشگاه تصریح کرد: «شاید تنها سخنی که بتوان در این رابطه گفت، ابراز تاسف از این شرایط است چراکه آشکار است که آشنایی و شناختی از وضعیت و مطالبات عمومی وجود ندارد.»
احتمال کاهش مشارکت در انتخابات آتی
زیباکلام همچنین در پاسخ به پرسشی درخصوص پیامدهای این پافشاری بر ادامه مسیر گذشته گفت: «آینده این بی‌توجهی و عدم‌پاسخگویی به انتظارات مردم را حدود دو سال دیگر در جریان انتخابات مجلس سیزدهم مشاهده خواهیم کرد.
تاجایی که در خاطر دارم در انتخابات گذشته تهران، حدود ۷ تا ۸میلیون نفر از شهروندان پای صندوق‌های رای حاضر شدند و در نهایت نیز منتخبان تهران با حدود ۵۰۰ هزار رای به مجلس راه یافتند. نتیجه برگزاری چنین انتخاباتی نیز این شد که چهره‌های منتسب‌به جبهه پایداری وارد مجلس شدند که همه را مقصر می‌دانند مگر سیاست‌های تندروانه خودشان که کشور را به این روز درآورده است بنابراین فکر می‌کنم درصورتی که این رویه در ماه‌های پیش‌رو نیز کماکان ادامه یابد احتمالا شمار رای‌دهندگان حوزه انتخابیه تهران در انتخابات بعد، از آن ۵۰۰هزار نفر هم کمتر شود و درنتیجه شکاف موجود، پیوسته عمیق‌تر و گسترده‌تر خواهد شد.»
مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.
ع
