فرصتهای اقتصادی و چالشهای زیست‌‌محیطی
نوراله قربانی، عضو شورای سردبیری، با درج یادداشتی در اقتصاددان نوشت: واحدهای تولید قارچ در ایران، به ویژه در مناطق کمتر برخوردار، نقش مهمی در اشتغال زایی جوانان، رونق اقتصاد محلی و تامین پروتئین گیاهی سالم ایفا می‌کنند.
شرکت کشت و صنعت نمونه قارچ قزوین در نزدیکی شهرک ناصرآباد (میرپنجی) نیز از جمله واحدهایی است که توانسته فرصتهای شغلی قابل توجهی ایجاد کند و بخشی از نیاز بازار داخلی به قارچ خوراکی را پوشش دهد. این بعد مثبت، مورد توجه و قدردانی مردم منطقه نیز قرار گرفته است.
با این حال، گزارش‌های متعددی از ساکنان ناصرآباد به تحریریه اقتصاددان رسیده که حکایت از بروز چالشهای زیست محیطی در اثر فعالیت این واحد دارد. برای بررسی دقیق‌تر موضوع، نگارنده در مصاحبه با برخی اهالی، داده‌های کیفی گردآوری کرده است [۵].
یافته‌های میدانی
بوی نامطبوع: ساکنان اظهار داشتند که در شب‌ها و هنگام وزش باد، بوی ناشی از کمپوست قارچ شدت بیشتری دارد.
ضایعات کمپوست: دپوی طولانی مدت ضایعات در فضای باز علاوه بر انتشار بو، منجر به ایجاد شیرابه شده است.
آب‌های زیر زمینی: نگرانی‌هایی در خصوص نفوذ شیرابه به سفره‌های آب محلی مطرح شده است.
سلامتی: برخی افراد میانسال مشکلات تنفسی و تحریکات ریوی را گزارش کرده‌اند.
شواهد علمی و نمونه‌های مشابه
مطالعات داخلی نشان داده‌اند که مدیریت غیر اصولی کمپوست قارچ می‌تواند به انتشار ترکیبات بد بو، آلودگی آب و خاک منجر شود [۱] [۲].
نتیجه تحقیقات در دیگر کشورها نیز نشان داده‌اند که در شرایط بی‌هوازی، ترکیباتی همچون سولفید هیدروژن تولید می‌شوند که عامل اصلی بوی آزار دهنده است [۳] [۴].
تجارب برخی استان‌های ایران نشان می‌دهد که انتقال فرآیند کمپوستسازی به سوله‌های بسته در خارج از محدوده‌های مسکونی توانسته مشکلات زیست محیطی را به طور چشمگیری کاهش دهد، بدون آنکه به روند تولید یا اشتغال لطمه‌ای وارد شود [۶]
جمع بندی و راهکارها
بر پایه یافته‌‌ها و شواهد می‌توان نتیجه گرفت که همزیستی پایدار میان صنعت و محیط زیست نیازمند اصلاحات فوری در فرآیند کمپوستسازی است، بنابراین سه اقدام کلیدی پیشنهاد می‌شود:
۱- انجام فرآیند کمپوستسازی در محیط‌های بسته و دارای تهویه استاندارد.
۲- جلوگیری از دپوی ضایعات در فضای باز و مدیریت اصولی شیرابه.
۳- پایش مستمر کیفیت آب و هوا با همکاری نهادهای محلی، دولتی و دانشگاهی.
اجرای این اصلاحات، ضمن حفظ فرصتهای شغلی و مزایای اقتصادی، می‌تواند تضمین کننده محیط زیست سالم برای ساکنان گردد و از بروز تعارضات اجتماعی جلوگیری کند.
ویراستار: دکتر مهتاب خیاط فراهانی
منابع
۱- مجله بهداشت مواد غذایی ایران (۱۳۹۱). بررسی غلظت عناصر سنگین در کمپوست و قارچ‌های خوراکی استان کردستان.
۲- مجله پژوهش در بهداشت محیط، دانشگاه علوم پزشکی مشهد (۱۳۹۵). ارزیابی اثرات زیست محیطی کارخانجات کمپوست سازی در ایران.
3. PubMed. (2009). Aerating recycled water on mushroom composting sites: odor emissions study.
4. PennState Extension. (2023). Impact of the Mushroom Industry on the Environment.
۵- قربانی، ن (۱۴۰۴). مصاحبه میدانی با ساکنان شهرک ناصرآباد بهار و تابستان ۱۴۰۴.
۶- خبرگزاری تسنیم (۱۳۹۹). «انتقال واحدهای کمپوستسازی قارچ به خارج از محدوده مسکونی در استان تهران».
7. International Journal of Hygiene and Environmental Health. (2011). Health effects of composting emissions: a review of epidemiological studies.
مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.
ع
