اگرچه حدود شش‌ماه از آغاز به کار دولت چهاردهم گذشته است اما همچنان تحول مثبتی در حوزه تولید و صنعت رخ نداده است. بدتر آنکه در این دوره برای نخستین‌بار شاهد شدیدترین ناترازی‌های انرژی بوده و هستیم، به‌گونه‌ای‌که برای نخستین‌بار، در زمستان نیز کشور با کمبود برق مواجه شد و صنایع نیز از این وضعیت متضرر شدند و فعالیت‌های تولیدی به گواه شامخ مدیران خرید صنعت به شدت کاهش یافت. در چنین شرایطی، با دکتر علی سعیدی، مدیرعامل گروه صنعتی آرین‌سعید به گفت‌و‌گو نشستیم. به باور او، تغییر سیاست ارزی زمانی می‌تواند برای صنعت مفید باشد که مشکلات موجود صنایع از جمله ناترازی‌ها و تحریم‌ها و… رفع شوند و به این منظور، انتظار می‌رود مسوولان سراسر کشور با مدیران بخش‌خصوصی همفکری و رایزنی کنند.
به گزارش اقتصاددان به نقل از جهان‌صنعت ، آقای دکتر، همانطور که مطلعید، ظرفیت تولید صنعت «ام.دی.اف» در ایران بالاست که نقطه قوت این صنعت به‌شمار می‌رود. از سوی دیگر، به علت افت ساخت‌و‌ساز مسکن، تقاضای داخلی برای این محصول کاهش یافته و به یک نقطه ضعف برای این صنعت تبدیل شده است. همزمان شاهد واردات محصولات چوبی به کشور هستیم. آن‌سوتر، صادرات محصولات چوبی دچار مشکلات خاصی است. از آنجا که به‌نظر می‌رسد فقط صادرات می‌تواند صنعت ام‌دی‌اف را از این بن‌بست خارج کند، به نظر شما، راهکار توسعه صادرات ام‌دی‌اف و اوراق فشرده چیست؟
«ام‌دی‌اف در کشور ما یک صنعت نو است. هم‌اینک نزدیک به 4میلیون مترمکعب «ظرفیت ماشین‌آلاتی» به‌روز برای تولید در کشور وجود دارد. از زمانی که ام‌دی‌اف وارد ایران شد تا اواسط دهه90 همواره تقاضا در این صنعت رو به رشد بوده است. یعنی از 360مترمکعب واردات در سال1376 تا 5/2میلیون مترمکعب در سال‌های اخیر، رشد تقاضا داشته است که بخشی از آن از واردات و بخشی هم از تولید داخل تامین شده است. ظرفیت تولید داخلی از تقاضای 5/2میلیون مترمکعب عبور کرد و به 4میلیون مترمکعب رسید. اما به‌دلیل رکود کشور و رکود ساختمان‌سازی، تقاضا به یک تا 5/1میلیون مترمکعب طی دو سال اخیر بازگشت. این در حالی است که ظرفیت تولید داخل 4میلیون مترمکعب است. متاسفانه در همین شرایط، حجم واردات بیش از یک‌میلیون مترمکعب در سال‌های گذشته همچنان برقرار است که نشان می‌دهد تلاش برای ایجاد یک موازنه در این صنعت از طریق سیاستگذاری خاص به‌منظور حمایت از صنعت داخلی نشده و این صنعت از واردات محصولات مشابه ضربه سختی خورده است و امروز هم شاهدیم که در این نمایشگاه (بیست‌ودومین نمایشگاه بین‌المللی چوب، مواد اولیه، ماشین‌آلات، یراق، تجهیزات مبلمان و صنایع وابسته) بسیاری از تولیدکنندگان مادر مواد اولیه «ام‌دی‌اف» اصلا حضور ندارند چراکه بازار را در اختیار واردکنندگان می‌بینند. مسلما ارکان تصمیم‌گیر در این زمینه باید تصمیم درستی اتخاذ کنند. ضمن اینکه صادرات «ام‌دی‌اف» نیز از سال1397 تا سال گذشته ممنوع بود. درحال حاضر، شرایط برای صادرات فراهم است اما متاسفانه رقابت بسیار شدیدی با عرضه‌کنندگان جهانی برقرار است و جا افتادن و پاگرفتن در بازارهای خارجی نیازمند زمان و اقدامات منسجم است. مسلما تولیدکنندگان نیازمند حمایت صادراتی هستند اما متاسفانه در آن بخش هم حمایتی وجود ندارد و تا حالا هم نداشته است. امیدواریم که هم تولید و هم صادرات در سطح کلان از طریق وزارت صمت و دیگر ارکان حاکمیتی که در مصدر تصمیم‌گیری‌های استراتژیک عمومی کشور قرار دارند، حمایت شوند.
طی 2 ماهه اخیر بازار ارز مبادله‌ای راه‌اندازی شده است. از ابتدای بهمن‌ماه سال جاری نیز به‌طور رسمی ارز نیمایی حذف شد و صرفا ارز تجاری مبنای کار قرار گرفت. با توجه به این تغییر سیاست ارزی، این احتمال وجود دارد که واردات ام‌دی‌اف کاهش یابد؟
افزایش نرخ ارز و جابه‌جایی نرخ نیما به نرخ مبادله‌ای، به‌طور منطقی، روی کل نظم‌دهی به تولید و واردات اثر می‌گذارد. این مساله در صنعت ما نیز جاری است. در واقع هزینه واردات گران‌تر تمام می‌شود، به‌دلیل اینکه نرخ ارز بالاتر رفته است. از آنجا که فاصله نرخ ارز تجاری با نرخ ارز آزاد کمتر است، قاعدتا سوءاستفاده‌ها هم کمتر خواهد شد. مصرف‌کننده هم به کالای مناسب‌تری می‌رسد و فضای تولید نیز مساعدتر می‌شود اما مشکلی که در این میان وجود دارد، نبود حمایت از تولید است. باید برای حمایت از تولید هم اقداماتی صورت گیرد چراکه صنایع از بعد انرژی (که الان صنایع با مشکل مواجه هستند)، زمان تخصیص ارز (که بعضا تخصیص به صنایع 3 تا 4 ماه طول می‌کشد)، تامین مواد اولیه، تحریم‌ها، قطعات یدکی و … با مشکلات متعددی مواجه هستند و در این زمینه‌ها نیازمند حمایت هستند. صنعت برای رشد، نیازمند بستری آرام است. اگر این بستر فراهم شود، قطعا صادرات با توجه نرخ ارز تجاری، به‌شدت توسعه پیدا خواهد کرد چراکه نرخ این ارز می‌تواند در عرضه صادراتی محصولات ما به کشورهای همسایه کمک کند اما امیدوارم اگر به این نقطه رسیدیم، شرایط حمایت از تولید، مستمر و مستدام بماند و به‌طور روزمره از طریق قوانین و آیین‌نامه‌ها تغییر نکند.
همانطور که اشاره کردید، یکی از مشکلات صنایع، ناترازی انرژی است. این ناترازی‌ها که از تابستان امسال تشدید شد، روی صنعت چوب و «ام‌دی‌اف» چه اثری گذاشت و شما را دچار چه مشکلاتی کرد؟ دولت برای برون‌رفت از این وضعیت چه اقدامی باید بکند؟
انرژی مبحثی است که در کشور مورد توجه قرار نگرفته است و ما همواره از ذخیره مصرف کردیم و امروز به نقطه‌ای رسیدیم که تقاضای انرژی در نقاط پیک، از عرضه آن پیشی گرفته است. در تابستان و زمستان، عرضه و تقاضای برق و گاز را به هم ریخته است. مسلما اولین نکته‌ای که می‌توان به آن فکر کرد، این است که توسعه بخش‌های مختلف صنعت برق و رشد طرح‌های تولید برق به سرعتی بیشتری نیاز دارد و این مساله مستلزم سرمایه‌گذاری قابل‌توجهی است.
درباره گاز نیز، باتوجه به غنی‌بودن مخازن گاز کشور، باید گاز بیشتری استخراج شود و در اختیار صنایع قرار گیرد.
در عین حال، صنعت ام‌دی‌اف، «انرژی‌بر» است اما از آنجا که ساختار چوب، حافظ کربن است، این ویژگی یک عامل مثبت علیه گرمای گلخانه‌ای به‌شمار می‌رود. مساله‌ای که امروز در دنیا مطرح است، گرمایش زمین بیش از حد منجر به تغییرات اقلیمی شده است. از این‌رو، چوب و ام‌دی‌اف و محصولات چوبی اصولا در راستای مسایل زیست‌محیطی هستند، با وجود اینکه انرژی مصرف می‌کنند، خودشان تصاعد کربن ندارند. ام‌دی‌اف نیز مانند سایر صنایع با مشکل ناترازی در فصول پیک مواجه است. به‌دنبال این هستیم که از پنل‌های خورشیدی برای تولید برق مورد نیازمان استفاده کنیم. منتها سیاستگذاری‌های مربوطه باید حمایتی باشد، چون هزینه تولید هر کیلووات برق خورشیدی بیش از 3هزار تومان است و این در مقابل هزینه برق صنعت که از منابع دولتی برق عمومی کشور خریداری می‌شود، بیشتر است اما امروز همه باید دست به دست هم بدهند و این مشکل را حل کنند. به نظر می‌رسد که نیروگاه‌های خورشیدی در کوتاه‌مدت تنها راه‌حل است. صنایع هم علاقه‌مند به همراهی هستند. قطعا دولت هم اگر حمایت و بستر لازم را فراهم کند، احتمالا طی یکی، دو سال آینده بتوانیم به حد تعادل میان عرضه و تقاضای برق برسیم. گاز البته مساله دیگری است که امیدواریم با واردات در کوتاه‌مدت حل بشود تا در بلندمدت با حفاری‌های جدید مساله به‌طور ریشه‌ای مرتفع شود.
به‌نظر می‌رسد، توسعه نیروگاه‌های خورشیدی نیز وابسته به واردات پنل‌های خورشیدی است چراکه توان داخل برای تولید این پنل‌ها به‌ویژه در کوتاه‌مدت اندک است اما از سوی دیگر، آنطور که اطلاع پیدا کردیم، شرکت‌هایی همچون شرکت شما در واردات پنل‌های خورشیدی دچار مشکلاتی شده‌اند، همزمان دولت از بنگاه‌های تولیدی درخواست کرده در سال آینده 80درصد از برق مصرفی خود را خودشان تولید کنند. تجربه شما در این زمینه چیست و در این مسیر با چه مشکلاتی مواجه شده‌اید؟
توازن میان تولید و مصرف انرژی به‌سرعت به هم خورد. در سال جاری همه متوجه شدند که این مسیر یکطرفه است و برگشتی ندارد. در عین حال، تصمیم گروه صنعتی آرین‌سعید به راه‌اندازی نیروگاه خورشیدی، پیش از فعال شدن بستر دولتی آن اتفاق افتاد، برای همین است که ما خیلی زودتر از ماجراهای اخیر، روی این مساله کار کردیم و در مسیر گرفتن مجوز، زمین مورد نیاز، دریافت ارز، استقرار آن با مشکلات بسیار زیادی مواجه شدیم و همچنان بعد از یک 5/1سال که در این مسیر قدم گذاشته‌ایم، هنوز نمی‌دانیم که ارز را چه کسی و با چه شیوه‌ای تامین می‌کند. با چه شیوه‌ای این واردات باید انجام و در نهایت نصب شود. امیدوارم مسوولانی که در وزارتخانه‌های صمت و نیرو هستند، به‌سرعت این مسیر را هموار و بستر تامین منابع مالی را برای بخش صنعت به‌گونه‌ای فراهم کنند که هزینه و درآمد تولید برق برای صنایع همخوانی داشته باشد و صنعت برقی را تولید نکند که اساسا محصولات تولیدشده با آن برق، قابل رقابت با محصول خارجی نباشد.
آقای دکتر، در غرفه سینا ام‌دی‌اف در نمایشگاه، 2 خودروی الکتریکی به نمایش گذاشته‌اید. با این کار چه پیامی برای مخاطبان غرفه خودتان داشته‌اید؟ آیا گروه صنعتی آرین‌سعید تمایل دارد به واردات یا تولید خودروی الکتریکی ورود کند؟
نزدیک هشت‌سال است که مبحث تجدیدپذیری و پایداری را برای صنایع و عملکردهای خودمان در سازمان نهادینه کرده‌ایم. سعی بر این است تا حد امکان با رفتارهای حرفه‌ای خودمان به پاکی محیط‌زیست، به پاکی زندگی، به رفتارهای بهینه برای زندگی انسان‌ها بپیوندیم و توجه کنیم. امروزه، گازهای کربنی و تولیداتی که تعریف آنها مغایر سلامت انسان است، در جهان جای خود را به جایگزین‌های سالم‌تر می‌دهد. پنل‌های خورشیدی و خودرو‌های برقی موجود در غرفه، نمادین هستند. نمادهایی از پاک‌کردن هوا برای زندگی همه افراد است. با ارائه این نشانه‌ها تمایل داریم ابراز کنیم که به‌خاطر صنعت و تولیدمان نمی‌خواهیم صدمه‌ای به محیط‌زیست، به مردم یا سلامت آنها بزنیم. قطعا اگر فرصت‌ها فراهم شود، ما تمایل داریم در این بخش‌ها که آینده زندگی بشر است، فعالیت‌هایمان را در خودروی برقی، پنل‌های خورشیدی و حتی غذاهای ارگانیک و سالم متمرکز کنیم. در همه این زمینه‌ها برنامه‌ریزی‌هایی انجام‌شده، امیدواریم که فرصت فراهم شود و خدمتی به مردم ایران عزیز کنیم.
به غیر از این تغییر سیاست ارزی، به نظر می‌رسد، در دولت جدید، تغییر خاصی در حوزه صنعت ایجاد نشده است، انتظار شما از دولتمردان جدید چیست؟
همانطور که آقای رییس‌جمهور اعلام کرده‌اند، سیاستگذاری‌ها نیازمند بررسی‌های کارشناسی و تعریف بلندمدت‌تر است اما رفتار صنعت با بحران‌ها و چالش‌هایی که مواجه است، نمی‌تواند این فرصت را طولانی ببیند. یعنی مسوولان برنامه‌ریز در دولت و جایگاه تصمیم‌گیری باید خیلی سریع‌تر عمل کنند. اگر راجع به رشد 8درصد صحبت می‌کنیم، اصلا امکان ندارد بدون تولید، به این رشد برسیم. عزیزان ما در این بخش باید حتما توجه کنند که توسعه و سرمایه‌گذاری در صنعت اصل است اما امروز تمام صنعتگران سرمایه‌گذاری خود را متوقف کرده‌اند، حتی صنعتگرانی که در داخل کشور فعال هستند، چه برسد به کسانی که انتظار داریم به کشور بازگردند. اگر معضلات کنونی صنعت را رفع نکنیم و برای سرمایه‌گذار امنیت ایجاد نکنیم، قطعا سرمایه‌گذاری انجام نمی‌شود، طبعا اشتغال ایجاد نخواهد شد و نهایتا رشد اقتصادی مطلوب ایجاد نمی‌شود. امیدوارم دولتمردان در سراسر کشور، در جایگاه تصمیم‌گیری به‌سرعت با بخش‌خصوصی ارتباط برقرار کرده و همفکری کنند و این مشکلات را به حداقل ممکن برسانیم تا مانند سایر صنایع کشورهای همجوار و شاید صنایع کشورهای موفق و پیشرو، بتوانیم حرکت خاص خودمان را در رشد صنعتی داشته باشیم. بخش عمده‌ای از مشکلات ما همین راهبردها و سیاستگذاری‌هاست و اگر در بسیاری از موارد این راهبردها درست باشد، سایر موارد به احتمال زیاد قابل جبران و تامین خواهد بود.
اگر حرف ناگفته‌ای مانده است، بفرمایید.
از مجموعه روزنامه‌نگاران و کارکنان «جهان‌صنعت» تشکر می‌کنم. عزیزان خیلی شفاف، باز و با علقه زیاد برای صنعت فعالیت می‌کنند و این مساله مورد حمایت صنعتگران است. ما همین را می‌خواهیم که شما صدای ما را به اقصی‌نقاط کشور، به کسانی که عرضه‌کننده راهکارهای درست برای جامعه صنعتی هستند، برسانید. در عین حال، از مسوولان عزیز که در دولت فعالند و تمایل دارند کشور صنعتی شود، درخواست می‌کنم سیاست‌هایشان را کمی با نظام‌های فکری جهانی نزدیک‌تر کنند و از سیاست‌های لحظه‌ای، آنی و غیرراهبردی پرهیز کرده و اجازه دهند که صنعت رشد معنادار و تحول‌آمیز خودش را در کشور داشته باشد.
مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.
ع
