آمار صادرات کشاورزی در بهار امسال دو وجه متفاوت دارد. گرچه رشد ارزش و وزن صادرات می‌تواند برای کشاورزان امری مطلوب قلمداد شود، اما همچنان حفاظت از منابع آبی و توسعه پایدار، مبنای صادرات در بخش کشاورزی نیست و محصولات آب‌بر به دیگر کشورها صادر می‌شود.
آخرین آمارهای گمرک از صادرات محصولات کشاورزی در سه ماه نخست سال‌جاری، رشد در وزن و ارزش صادرات این گروه کالایی را نشان می‌دهد. بر اساس این آمارها، وزن و ارزش صادرات محصولات کشاورزی، نسبت به سه‌ماهه نخست سال۱۴۰۲، به ترتیب ۲۳٫۸۸ و ۲۹٫۸۵درصد رشد داشته‌است. در این بین ۲۰ قلم اصلی صادراتی ایران در این بخش رشد بیشتری را تجربه کرده‌است. براساس آمارهای گمرک، ارزش صادرات این اقلام در سه ماه نخست ۱۴۰۳ نسبت به دوره مشابه در سال‌گذشته، بیش از ۴۳درصد رشد داشته‌است. همچنین آمارها نشان می‌دهد که پسته، گوجه‌فرنگی، سیب، هندوانه و سیب‌زمینی، رتبه‌های اول تا پنجم را از نظر ارزش صادرات به خود اختصاص داده‌اند.
رونق در صادرات کشاورزی
به گزارش اقتصاددان به نقل از دنیای اقتصاد ، داده‌های گمرک نشان می‌دهد که تا پایان خرداد ماه بخش کشاورزی، مجموعا یک‌میلیون و ۹۱۵هزار‌تن کالا به ارزش بیش از ۹۱۸میلیون دلار به سایر کشورها صادرات داشته‌است. از مجموع این رقم، ۸۰۱میلیون دلار به ارزش بیش از ۸۷درصد صادرات کشاورزی مربوط به ۲۰ قلم اصلی است.
مهم‌ترین کالای صادراتی ایران در بخش کشاورزی، انواع پسته و مغز پسته است. در سه‌ماهه نخست امسال، ایران مجموعا نزدیک به ۱۹هزار تن پسته صادر کرده که ۹۱درصد رشد در وزن نسبت به مدت مشابه در سال‌گذشته را نشان می‌دهد. همچنین ارزش صادرات این محصول بیش از ۱۸۵میلیون دلار محاسبه‌شده که معادل ۲۰درصد کل ارزش صادرات ایران است. همچنین به‌طور متوسط هر کیلو پسته ایرانی به قیمت ۱۰ دلار در بازارهای جهانی به‌فروش می‌رسد.
گوجه و سیب اقلام دوم و سوم صادراتی ایران از نظر ارزش محسوب می‌شوند. از ابتدای سال‌تا پایان خردادماه، ۱۲۸میلیون دلار گوجه‌فرنگی و ۱۰۴میلیون دلار سیب از کشور صادر شده‌است؛ بنابراین سه قلم اول صادراتی مجموعا بیش از ۴۵درصد صادرات ایران را به خود اختصاص داده‌اند.
نکته قابل‌توجه دیگر صادرات ۳۹۱هزار‌تن هندوانه به ارزش بیش از ۸۷میلیون دلار است. بر اساس این آمار، هندوانه رتبه چهارم را از نظر ارزش صادرات در بخش کشاورزی دارد. با توجه به اینکه هندوانه یک محصول آب‌بر محسوب می‌شود، لازم است بررسی شود که صادرات این محصول به قیمتی معادل هر کیلوگرم ۲۰سنت تا چه میزانی توجیه اقتصادی و زیست‌محیطی دارد.
کالاهای افزایشی و کاهشی
در بین ۲۰ قلم کالای اساسی صادراتی در حوزه کشاورزی، از نظر وزنی، صادرات ۵ کالا کاهشی و مابقی افزایشی بوده‌اند. در بین اقلام صادراتی اصلی، بیشترین رشد در وزن و ارزش صادرات مربوط به بادمجان گلخانه‌ای است. در فصل نخست سال۱۴۰۲، بادمجانی از ایران صادر نشده بود، درحالی‌که در بهار سال‌جاری، ۴۲هزار و ۳۳۵تن از این محصول به ارزش ۸میلیون دلار از کشور صادر شده‌است. فلفل گلخانه‌ای محصول دیگری است که رشد قابل‌توجهی در صادرات را تجربه کرده‌است. در سه‌ماهه نخست سال‌جاری بیش از ۶۸هزار‌تن از این محصول، به ارزش ۲۷٫۶میلیون دلار از کشور صادر شده‌است؛ این آمار به‌معنای رشد ۲۷هزار و ۲۴۴درصدی در وزن و رشد ۲۴هزار و ۳۲۸درصدی در ارزش است. به‌جز بادمجان و فلفل که رشد قابل‌توجهی داشته‌اند، پرتقال، سیب و پسته نیز رشدهای بالا در ارزش و وزن صادرات را در بهار امسال تجربه کرده‌اند. صادرات پرتقال در وزن و ارزش ۳۶۰ و ۳۵۳درصد رشد داشته و صادرات سیب از نظر وزن و ارزش به ترتیب ۳۰۶ و ۲۷۰درصد رشد را نشان می‌دهد. بیشترین کاهش در بین اقلام اصلی مربوط به پیاز و زعفران است. صادرات پیاز از نظر وزنی ۴۷درصد کاهش یافته‌است، بااین‌حال کاهش ۳۷درصدی در وزن و ۵۲درصدی در ارزش صادرات زعفران، می‌تواند زنگ هشدار را برای سیاستگذاران حوزه کشاورزی به صدا درآورد. در فصل نخست سال‌جاری مجموعا ۲۹٫۵میلیون دلار زعفران از ایران صادر شده، درحالی‌که در مدت مشابه سال‌گذشته صادرات این محصول معادل ۶۱٫۶میلیون دلار محاسبه شده‌است. با توجه به اینکه زعفران یکی از تولیدات سنتی ایران محسوب می‌شود و تولید آن از نظر زیست‌محیطی کاملا متناسب با شرایط اقلیمی ایران است، کاهش قابل‌توجه در صادرات این محصول باید مورد‌توجه مسوولان حوزه کشاورزی قرار گیرد. هندوانه، انگور و خربزه دیگر کالاهایی هستند که صادرات آنها در بهار سال‌جاری، نسبت به مدت مشابه در سال‌گذشته کاهش داشته‌است.
در نهایت می‌توان گفت صادرات محصولات کشاورزی در ایران تا حد زیادی متمرکز است و ۵قلم اصلی صادراتی مجموعا ۵۸درصد ارزش صادرات ایران را به خود اختصاص داده‌اند. همچنین بررسی ۲۰کالای اصلی صادرات کشاورزی به روشنی نشان می‌دهد که منابع آبی به هیچ‌وجه عامل محدود‌کننده صادرات کشاورزی نیست و در لیست اقلام مذکور همچنان نام محصولات کشاورزی آب‌بر مشاهده می‌شود.
مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.
ع
