دومینوی حراج تاریخ تمدن ایران

مدتی است که بحث واگذاری خانه بروجردی‌های کاشان که یکی از نفیس‌ترین خانه‌های تاریخی کشور شمرده می‌شود، مطرح شده است.
رییس اداره میراث فرهنگی کاشان در واکنش به این موضوع، اصل واگذاری خانه بروجردی‌ها به بخش خصوصی را تایید کرده و گفته بسته پیشنهادی این واگذاری آماده می‌شود و پس از تایید استان اصفهان، برای وزارتخانه ارسال خواهد شد.
مساله واگذاری یکی از فاخرترین و واجد ارزش‌ترین خانه‌های تاریخی ایران در حالی مطرح شده که فعالان میراث فرهنگی معتقدند همان‌طور که میراث فرهنگی اجازه واگذاری تخت‌جمشید را نداشته، اجازه واگذاری خانه بروجردی‌ها را نیز به عنوان یکی از نفایس کشور ندارد.
در سوی مقابل، رییس میراث فرهنگی کاشان مدعی است که مرمت خانه بروجردی‌ها به چیزی نزدیک به ۳۰۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد که تامین این بودجه از توان اداره میراث فرهنگی خارج است. یکی از فعالان میراث فرهنگی و بافت‌های تاریخی ایران  این ادعا را رد کرده و معتقد است که مرمت خانه بروجردی‌ها نهایتا به چیزی حدود ۴ تا ۵ میلیارد تومان اعتبار نیاز داشته که این مبلغ نیز قابل تامین است. از سوی دیگر واگذاری بنایی با شاخصه‌های معماری ویژه، همچون خانه تاریخی بروجردی‌ها با هیچ متر و معیاری منطقی به نظر نمی‌رسد.
درکنار تمام این مسائل مشخص نبودن شرایط واگذاری، مدت زمان واگذاری، کاربری در نظر گرفته‌شده و ابهامات بسیار دیگر، نگرانی‌ها در خصوص آینده خانه بروجردی‌ها را به اوج رسانده است.

مهر تایید اداره میراث کاشان بر طرح واگذاری

به گزارش اقتصاددان به نقل از جهان‌صنعت ،    احمد دانایی‌نیا رییس اداره میراث فرهنگی کاشان در نشستی خبری با خبرنگاران محلی، اصل و اساس مساله واگذاری خانه بروجردی‌ها را تایید کرده و البته همان‌طور که انتظار می‌رفت پس از مطرح کردن این اظهارات با انتقادات تندی نیز مواجه شده است.
دانایی‌نیا رییس میراث فرهنگی کاشان در توضیح طرح واگذاری خانه بروجردی‌های کاشان گفت: «خانه بروجردی‌ها اثر ملی ثبت شده و ملکیت آن با میراث فرهنگی است. چون اثر ملی و ثبت‌ شده و در تملک میراث فرهنگی است، برای واگذاری آن باید طرح در وزارت میراث فرهنگی مطرح شده و به تصویب برسد. (بنابراین) اگر با پیشنهاد اداره میراث کاشان موافقت کردند، گام دوم این است که خانه بروجردی‌ها با اهداف گردشگری در اختیار بخش خصوصی قرار گیرد.»
این مقام مسوول تاکید کرده است: «این مساله البته منوط به این است که پروسه آن مورد تایید قرار گیرد تا وارد (مرحله) مذاکره شود. توجه داشته باشید که صندوق احیا در وزارت میراث فرهنگی وظیفه‌اش واگذاری ابنیه تاریخی تحت تملک میراث فرهنگی به بخش خصوصی با شرایطی است که وزارتخانه آن را تعیین می‌کند.»
دانایی‌نیا در ادامه در پاسخ به انتقادات مطرح شده در مورد واگذاری این خانه نفیس تاریخی ادعا کرد: «اگر قرار باشد خانه بروجردی‌ها مرمت شود، باید برای مرمت آن چیزی حدود ۳۰۰ میلیارد تومان هزینه شود.(به‌علاوه) هدف ما نیز این است که نه ملی بودن اثر و نه مالکیت آن را از دست بدهیم. (افزون بر این) هر سه حوزه شهرستان، استان و وزارتخانه باید به این نتیجه برسند تا این اتفاق(واگذاری خانه بروجردی‌ها) بیفتد.»

ماجرای ایجاد یک مجموعه در اطراف خانه بروجردی‌ها

شنیده‌ها و زمزمه‌های مطرح‌شده گویای آن است که یک سرمایه‌دار اقداماتی را در خصوص تملک خانه‌های اطراف خانه بروجردی‌های کاشان انجام داده است و گفته می‌شود که او قصد دارد خانه بروجردی‌ها را در اختیار بگیرد.
محمدمهدی کلانتری دبیر پویش ملی نجات بافت‌های تاریخی ایران در مورد ماجرای واگذاری خانه بروجردی‌ها و تحرکات اطراف آن گفت: «رییس اداره میراث فرهنگی کاشان اعلام کرده که خانه بروجردی‌ها در شرف واگذاری است. برای گرفتن کاربری این خانه ظاهرا فردی که در محدوده خانه بروجردی‌ها املاک زیادی را خریداری کرده، پا پیش گذاشته است. گفته می‌شود این فرد قصد دارد سه بنا را در این محدوده تبدیل به هتل کند و دو پلاک تاریخی را نیز تملک کرده و تخریب‌هایی برای احداث پارکینگ مجموعه خود داشته است. ظاهرا قصد او این است که خانه بروجردی‌ها را به مجموعه خود الحاق کرده و آن را تبدیل به کافه-رستوران مجموعه‌اش کند.»
این فعال حوزه میراث فرهنگی ضمن تاکید بر اهمیت و جایگاه خانه بروجردی‌های کاشان ابراز داشت: «یک‌سری آثاری را داریم که آنها را با عنوان نفایس ملی می‌شناسیم. حق واگذاری در خصوص این نفایس ملی وجود ندارد و حتی صندوق احیا نیز اجازه واگذاری این نفایس را ندارد و نمی‌توان این بناها را با هدف مرمت شدن یا دریافت اجاره واگذار کرد، بنابراین اگر در شورای نفایس تشخیص داده شود که یک اثر تاریخی در زمره نفایس است، به هیچ عنوان اجازه واگذاری آن بنا وجود نخواهد داشت. مشخصا در خصوص خانه بروجردی‌ها نیز باید بگویم به اعتقاد من این خانه نفیس‌ترین خانه تاریخی ایران است.»

ممنوعیت واگذاری خانه بروجردی‌ها

با هر متر و معیاری که بسنجیم خانه بروجردی‌ها با بادگیرهای قرینه هلالی‌شکل، کلاه‌فرنگی، معماری خیره‌کننده، مساحت ۱۷۰۰متر مربعی و قدمت آنکه به قرن سیزدهم هجری می‌رسد، اثری نفیس و فاخر است و قاعدتا واگذاری آن با ممنوعیت قانونی رو‌به‌رو است.
کلانتری دبیر پویش ملی نجات بافت‌های تاریخی ایران در پاسخ به این پرسش که آیا واگذاری خانه تاریخی بروجردی‌ها قانونی است، گفت: «قطعا چه بحث واگذاری کوتاه‌مدت، میان‌مدت یا بلند‌مدت آن و چه بحث فروش دائم خانه بروجردی‌ها مطرح باشد، این اقدام ممنوع است. اصل ۸۳ قانون اساسی اشاره دارد که حق واگذاری نفایس ملی وجود ندارد و این یک اصل قانون اساسی است و جزو قوانین عادی نیست که نمایندگان مجلس اختیار تغییر آن را داشته باشند. بنابراین واگذاری خانه بروجردی‌ها اقدام غیر‌قانونی شمرده می‌شود.»
وی افزود: «ظاهرا قرار بر این است که اداره میراث فرهنگی کاشان خانه بروجردی‌ها را واگذار کند و شنیده می‌شود که شهرداری کاشان نیز قصد دارد خانه عباسیان را که آن هم جزو نفایس است، واگذار کند. توجه داشته باشید کسی که مبلغی بابت اجاره یا تملک خانه‌ای تاریخی مثل خانه بروجردی‌ها پرداخت کند، قصدش این است که از آن بهره تجاری ببرد و طبیعتا بنا با کاربری امروزش که یک بنا- موزه است، نگهداری نخواهد شد.»
کلانتری خاطرنشان کرد: «یک‌سری بناها به سبب شأنی که دارند باید به همین صورت موزه- بنا با امکان بازدید نگهداری شوند و شأن آنها این نیست که در آنها کافی‌شاپ یا رستوران ایجاد کرد، اما قصد کسی که یک‌چنین بنایی را اجاره می‌کند به احتمال زیاد تجاری‌سازی آن است. طبیعتا این تجاری‌سازی می‌تواند آسیب‌های زیادی به خانه تاریخی بروجردی‌ها وارد کند.»

بهانه واگذاری خانه بروجردی‌ها

هزینه بالای مرمت خانه بروجردی‌ها که به گفته مدیر میراث فرهنگی کاشان حدود ۳۰۰میلیارد تومان برآورد شده، به عنوان دلیل واگذاری این خانه تاریخی فاخر مطرح شده است.
کلانتری دبیر پویش ملی نجات بافت‌های تاریخی ایران، اما رقم ۳۰۰ میلیاردی مطرح‌شده را غیرواقعی ارزیابی کرده و گفت: «باید توجه داشت که هزینه مرمت خانه بروجردی‌ها ۳۰۰ میلیارد تومان مطرح شده نیست و نهایتا با ۴ تا ۵ میلیارد تومان می‌توان آسیب‌های وارده به این خانه تاریخی را برطرف کرده و آن را حفظ کرد. به نظر می‌رسد مطرح شدن این مبالغ صرفا بهانه‌ای است که به موجب آن مدعی شوند توان پرداخت این هزینه مرمتی را ندارند و بر همین مبنا آن را به بخش خصوصی واگذار کنند.»
وی افزود: «پیش از این نیز ضرغامی وزیر میراث فرهنگی این زمزمه را مطرح کرده بود که بناهایی که نمی‌توانیم به خوبی نگهداری کنیم را باید به بخش خصوصی واگذار کنیم تا بخش خصوصی خودش بنا را نگهداری و مرمت کند. با این همه باید در نظر داشت که در قانون آمده که در خصوص نفایس ملی نمی‌توان این واگذاری را انجام داد.»
کلانتری ادامه داد: «مدیر میراث فرهنگی کاشان مصاحبه‌ای داشته و گفته که قصد دارد با درآمد حاصل از واگذاری، موزه‌ای در شهر کاشان ایجاد کرده و ساختمان جدیدی در خیابان علوی کاشان برای اداره میراث فرهنگی این شهر احداث کند. اگر این اتفاق بیفتد، باید گفت که به این مساله روی آورده‌ایم که میراث فرهنگی کشور را به تاراج گذاشته تا هر بلایی سر آن بیاید و پول حاصله را برده و صرف کارهای دیگر کنیم. به نظرم این رویکرد صحیح نبوده و اینکه نفایس خود را فروخته و اجازه دهیم در نفیس‌ترین بناهای ایران هر نوع کاربری ناهمخوانی ایجاد شود، درست و اصولی نیست. معتقدم که شأن برخی بناها مثل خانه بروجردی‌ها این است که به همان شکل موزه- بنا نگهداری شوند.»

خطر شکل‌گیری دومینوی واگذاری نفایس

باتوجه به اهمیت بالای تاریخی، معماری و فرهنگی خانه بروجردی‌ها، انتظار می‌رود مدیران ارشد وزارت میراث فرهنگی راسا به موضوع ورود کرده و در همین ابتدای امر جلوی واگذاری این خانه نفیس و تاریخی شهر کاشان را بگیرند.
فراموش نکنیم چنانچه مردم، مسوولان و رسانه‌ها به سادگی از کنار موضوعات اینچنینی و واگذاری خانه‌های تاریخی نفیس عبور کنند، هیچ بعید نیست با فرو ریختن قبح واگذاری نفایس تاریخی، دومینوی واگذاری این آثار ارزشمند تاریخی در سراسر کشور کلید بخورد و بی‌شک در آن زمان توقف سونامی واگذاری خانه‌های تاریخی و آثار نفیس بسیار سخت‌تر از امروز بوده و می‌تواند موجب آسیب دیدن شأن و جایگاه این آثار تاریخی و حتی وارد آمدن آسیب‌های جبران ناپذیر به آنها شود.

مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.

ع