درآمد از رجيستری، هزينه برای شبكه ملی اطلاعات

لايحه بودجه ۱۴۰۵ در حوزه ارتباطات و فناوري اطلاعات، نشان مي‌دهد كه دولت بيش از هر چيز بر درآمدزايي از رجيستری و واردات تجهيزات هوشمند تكيه كرده و در سمت هزينه‌ها نيز بخش عمده منابع را به شبكه ملي اطلاعات اختصاص داده است؛ رويكردي كه با وجود رشد كم‌سابقه اعتبارات اين حوزه، همچنان پرسش‌هايي جدي درباره اولويت‌هاي واقعي توسعه ديجيتال و بي‌توجهي به حوزه‌هايي مانند حكمراني داده و هوش مصنوعي ايجاد كرده است. لايحه بودجه ۱۴۰۵ در حالي به مجلس ارايه شده كه تحولات سريع فناوري، انتظار براي سياست‌گذاري‌هاي نوين ديجيتال را افزايش داده است. بررسي بخش ارتباطات و فناوري اطلاعات اين لايحه نشان مي‌دهد دولت همچنان بر منابع درآمدي سنتي در حوزه ICT تكيه دارد و تمركز اصلي هزينه‌ها را بر توسعه زيرساخت‌ها، به‌ويژه شبكه ملي اطلاعات، قرار داده است. لايحه بودجه سال ۱۴۰۵ در حوزه ارتباطات و فناوري اطلاعات، با تمركز بر افزايش درآمدهاي حاصل از واردات و رجيستري تجهيزات هوشمند و در سمت هزينه‌ها با تاكيد  بر توسعه شبكه ملي اطلاعات تدوين شده است. بررسي جداول بودجه نشان مي‌دهد دولت همچنان تلفن همراه و خدمات وابسته به آن را يكي از منابع پايدار درآمدي خود مي‌داند، در حالي كه جاي خالي ساختارهاي كلان سياست‌گذاري در حوزه‌هاي نوظهور، از جمله هوش مصنوعي، در اين لايحه محسوس است. لايحه بودجه سال آينده كه بر مبناي واحد پولي جديد كشور تنظيم شده، در بخش‌هاي مختلف با نقدهايي همراه بوده است. در بخش ارتباطات و فناوري اطلاعات، تكرار الگوي سال‌هاي گذشته به چشم مي‌خورد؛ الگويي كه بر درآمدزايي از واردات، تعرفه‌ها و خدمات ارتباطي استوار است و در مقابل، تصويري روشن از تحول ساختاري در سياست‌گذاري ديجيتال ارايه نمي‌دهد.

    درآمدهاي پيش‌بيني‌شده از واردات و رجيستري

به گزارش اقتصاددان به نقل از تعادل  ،   دولت در لايحه بودجه ۱۴۰۵ پيش‌بيني كرده است بيش از ۸.۵ هزار ميليارد تومان از محل حقوق ورودي گوشي‌هاي تلفن همراه درآمد كسب كند. اين رقم تنها به واردات از مسير تجاري مربوط است و براي ساير رويه‌هاي وارداتي عدد مشخصي در لايحه ذكر نشده است. همچون سال جاري، حقوق گمركي گوشي‌هاي تلفن همراه با قيمت بالاتر از ۶۰۰ يورو ۱۵ درصد تعيين شده است. در كنار اين موضوع، براي نخستين‌بار رديفي مستقل با عنوان «نرخ ثبت (رجيستري) تجهيزات هوشمند وارداتي از قبيل گوشي همراه و تجهيزات خودروها در شبكه‌هاي ارتباطي» در بخش درآمدي بودجه درج شده است. بر اساس اين رديف، به ازاي ثبت هر دستگاه، ۲۰ ريال جديد (معادل ۲۰ هزار تومان فعلي) دريافت خواهد شد. دولت از اين محل، درآمدي معادل ۳۰۰ ميليارد تومان براي سال آينده برآورد كرده است؛ رقمي كه نشان‌دهنده تثبيت رجيستري به عنوان يكي از منابع دايمي درآمدي دولت است.

    درآمدهاي مستمر وزارت ارتباطات

مانند سال‌هاي گذشته، بخش قابل توجهي از درآمدهاي دولت در حوزه ICT از محل فعاليت‌هاي وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات و سازمان‌هاي تابعه آن تامين مي‌شود. مجموع اين درآمدها رقمي نزديك به ۴۲ هزار ميليارد تومان برآورد شده كه عمده آن به سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي اختصاص دارد. در اين بخش، حق امتياز شبكه و جرايم ناشي از عدم ايفاي تعهدات اپراتورها بيشترين سهم را دارند، در حالي كه سهم دولت از درآمد اپراتورهاي پستي كمترين ميزان را به خود اختصاص داده است. همچنين درآمدهاي حاصل از فعاليت شركت‌هايي مانند شركت ارتباطات زيرساخت، باشگاه پيام و موزه ارتباطات به‌صورت تجميعي در لايحه آمده و جزييات تفكيكي آنها ارايه نشده است.

    خدمات الكترونيكي و سامانه‌هاي دولتي

در لايحه بودجه ۱۴۰۵ دو رديف جداگانه براي «درآمد حاصل از ارايه خدمات الكترونيكي» پيش‌بيني شده است. رديف نخست با رقم ۱۲۰ ميليارد تومان به خدمات الكترونيكي وزارتخانه‌هاي بهداشت و رفاه اختصاص دارد و رديف دوم با رقم ۲۰ ميليارد تومان مربوط به وزارت علوم است. وزارت بهداشت همچنين از محل ارايه خدمات سلامت الكترونيكي، ۱۰ ميليارد تومان درآمد براي دولت پيش‌بيني كرده است. مركز توسعه تجارت الكترونيكي نيز از محل صدور گواهي‌هاي الكترونيكي، مجموعا ۶۰ ميليارد تومان درآمد خواهد داشت. در اين ميان، سامانه تداركات الكترونيكي دولت (ستاد) بيشترين سهم را دارد و درآمد آن در سال آينده به حدود هزار و ۲۰۰ ميليارد تومان خواهد رسيد. علاوه بر اين موارد، رديف‌هاي متنوع ديگري مانند صدور كارت هوشمند ملي، ارايه خدمات فضايي و ساير خدمات ديجيتال نيز در بخش درآمدي بودجه ديده مي‌شود.

    اعتبارات هزينه‌اي و سرمايه‌اي فصل ارتباطات

در جدول شماره ۶ لايحه بودجه، فصل ارتباطات با سه محور شبكه ملي اطلاعات، دولت هوشمند و صنعت فضايي تعريف شده است. بر اساس اين جدول، اعتبارات هزينه‌اي فصل ارتباطات در سال آينده به بيش از ۵ هزار و ۲۳۵ ميليارد تومان مي‌رسد كه نسبت به رقم مصوب سال جاري افزايشي بيش از ۱.۶ برابر را نشان مي‌دهد. اما رشد اصلي در بخش اعتبارات تملك دارايي‌هاي سرمايه‌اي رخ داده است. در اين بخش، بودجه فصل ارتباطات حدود ۲۶ هزار و ۷۵۰ ميليارد تومان برآورد شده كه بيش از ۱۰ برابر رقم سال جاري است. بخش عمده اين افزايش به شبكه ملي اطلاعات اختصاص دارد؛ به‌گونه‌اي كه اعتبارات سرمايه‌اي اين حوزه به بيش از ۱۸ هزار و ۲۰۰ ميليارد تومان مي‌رسد و نسبت به سال جاري حدود ۱۹ برابر شده است. با توجه به برنامه‌هاي اعلام‌شده وزارت ارتباطات در زمينه توسعه فيبر نوري و ايجاد صندوق توسعه فيبر نوري، به نظر مي‌رسد بخش قابل توجهي از اين منابع صرف پروژه‌هاي FTTH شود.

    بودجه دستگاه‌هاي مستقل و نهادهاي سياستگذار

در جدول شماره ۷ لايحه بودجه، اعتبارات دستگاه‌هاي مستقل ذيل دستگاه سياست‌گذار درج شده است. بر اين اساس، معاونت علمي و فناوري رياست‌جمهوري در سال آينده بيش از ۳۰ هزار و ۳۳۱ ميليارد تومان بودجه خواهد داشت كه به‌جز حدود ۱۲ ميليارد تومان، مابقي آن هزينه‌اي است. پارك فناوري پرديس نيز حدود ۳۳۰ ميليارد تومان بودجه دريافت مي‌كند و براي مركز ملي فضاي مجازي ۷۱۴ ميليارد تومان اعتبار در نظر گرفته شده است. همچنين مركز امنيت فضاي تبادل اطلاعات وزارت اطلاعات، در سال آينده ۱۵۰۰ ميليارد تومان بودجه خواهد داشت كه تماما هزينه‌اي است. براي مركز توسعه تجارت الكترونيكي نيز ۸۹۶ ميليارد و ۶۰۰ ميليون تومان اعتبار پيش‌بيني شده است. در جداول مربوط به رديف‌هاي متفرقه، نام «مركز ملي هوش مصنوعي» ديده مي‌شود كه براي آن ۱۸۸ ميليارد تومان بودجه در نظر گرفته شده و ذيل اعتبارات معاونت علمي قرار دارد. با اين حال، در متن لايحه اثري از «سازمان ملي هوش مصنوعي» ديده نمي‌شود؛ نهادي كه درباره موجوديت و جايگاه آن همچنان ميان دولت و مجلس اختلاف نظر وجود دارد و همين موضوع مي‌تواند واكنش نمايندگان را در جريان بررسي لايحه به همراه داشته باشد. علاوه بر اين، مبلغ ۱۲ هزار و ۱۷۰ ميليارد تومان نيز براي افزايش سرمايه صندوق نوآوري و شكوفايي در نظر گرفته شده كه آن هم ذيل بودجه معاونت علمي رياست‌جمهوري قرار دارد. در نهايت، تمامي ارقام ذكرشده مربوط به لايحه پيشنهادي دولت است و تحقق آنها منوط به تصويب مجلس و شرايط اجرايي بودجه در سال آينده خواهد بود؛ شرايطي كه با توجه به كسري مزمن بودجه، تحقق كامل اين اعداد را با ابهام روبرو مي‌كند.

مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.

 

ع

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

19 + بیست =

پربازدیدترین ها