خوشه نوآوری شن‌جن-هنگ‌کنگ-گوانگ‌جو در منطقه خلیج بزرگ گوانگ‌دونگ-هنگ‌کنگ-ماکائو (GBA) در صدر شاخص نوآوری جهانی 2025 سازمان جهانی مالکیت معنوی (WIPO) قرار گرفت و با پیشی گرفتن از خوشه توکیو-یوکوهامای ژاپن، برای اولین بار جایگاه نخست را کسب کرد.
از سال 2020، خوشه نوآوری شن‌جن-هنگ‌کنگ-گوانگ‌جو به طور پیوسته در رتبه دوم جهانی قرار داشت. ارتقای آن به جایگاه نخست، توانمندی‌های پویا در نوآوری و هم‌افزایی بالای همکاری‌ها در GBA را برجسته می‌کند.
رتبه‌بندی خوشه نوآوری 2025 شامل یک شاخص اصلی جدید، یعنی حجم تراکنش‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر، در کنار معیارهای موجود مانند درخواست‌های ثبت اختراع بین‌المللی پیمان همکاری ثبت اختراع (PCT) و شمار مقالات منتشر شده توسط هر خوشه در مجلات نماینده استنادی علوم بود.
دارن تانگ، مدیر کل سازمان جهانی مالکیت معنوی، با اشاره به اهمیت خوشه‌های نوآوری گفت این خوشه‌ها ستون‌های اصلی اکوسیستم‌های ملی نوآوری به شمار می‌روند و به تحکیم مسیر حرکت از ایده تا بازار کمک می‌کنند.
وی افزود که گنجاندن فعالیت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر در ارزیابی امسال، برداشت تازه‌ای از قدرت نوآوری ارائه کرده و نتایج جدید نشان می‌دهد کدام خوشه‌ها توانسته‌اند پژوهش‌های علمی را به دستاوردهای اقتصادی تبدیل کنند.
در منطقه خلیج بزرگ گوانگ‌دونگ-هنگ‌کنگ-ماکائو، مالکیت معنوی (IP) نه به عنوان نقطه پایان نوآوری بلکه به عنوان نقطه آغاز کاربردهای بازار دیده می‌شود. برای نمونه، مؤسسه فناوری پیشرفته شن‌جن (SIAT) وابسته به آکادمی علوم چین، طی پنج سال گذشته به طور میانگین روزانه 4.7 اختراع ثبت‌شده تولید کرده که از این میان 1.3 اختراع در روز به انتقال فناوری اختصاص یافته است.
لیو چن‌لی، رئیس SIAT، تأکید کرد که ارزش واقعی مالکیت معنوی در تجاری‌سازی آن نهفته است. این مؤسسه بر پروژه‌های کلیدی تحقیق و توسعه، مقالات علمی سطح بالا و اختراعات با کیفیت تمرکز دارد و با نهادهایی مانند بورس شن‌جن و مراکز انتقال فناوری دانشگاهی همکاری می‌کند تا نیازهای صنعت را پاسخ دهد.
اکوسیستم نوآوری قدرتمند شن‌جن در سرمایه‌گذاری عظیم در تحقیق و توسعه نیز نمایان است. این سرمایه‌گذاری در سال 2024 به 223.66 میلیارد یوان (31.46 میلیارد دلار) رسید که معادل 6.46 درصد تولید ناخالص داخلی این شهر است. شرکت‌ها 93.3 درصد از این سرمایه‌گذاری را به خود اختصاص دادند و غول‌های صنعتی مانند هوآوی، بی‌وای‌دی و تِن‌سنت پیشگام نوآوری و ثبت اختراعات بوده و همزمان از رشد شرکت‌های کوچک‌تر حمایت کرده‌اند.
بر اساس داده‌های اداره نظارت بر بازار استان گوانگ‌دونگ، در سال 2024 بیش از 170 دانشگاه و مؤسسه تحقیقاتی در استان 99 هزار و 200 اختراع ثبت کردند و انتقال اختراع و صدور مجوز به ترتیب بیش از 141 هزار و 19 هزار مورد بوده است.
این روند تبدیل مالکیت معنوی به دارایی‌های واقعی با نوآوری‌های نهادی در منطقه خلیج بزرگ گوانگ‌دونگ-هنگ‌کنگ-ماکائو تسهیل شده است. راه‌اندازی یک پلتفرم انتقال مالکیت معنوی بین‌المللی در شن‌جن در دسامبر گذشته، تراکنش‌های فرامرزی مالکیت معنوی را سرعت بخشید؛ به طوری که تاکنون 121 گواهینامه اختراع با ارزش بالا وارد توافق‌نامه‌های اولیه معامله شده و 30 قرارداد نهایی شده است.
شن‌جن همچنین در هدایت سرمایه‌های صبور به سوی سرمایه‌گذاری‌های اولیه و بلندمدت در حوزه فناوری‌های سخت فعال بوده است. جانگ لین، رئیس دفتر نوآوری علم و فناوری شن‌جن، گفت: شن‌جن به طور فعال امور مالی فناوری را توسعه داده و صندوق‌های هدایت صنعتی در سطح 100 میلیارد یوان، صندوق‌های مادر فرشته در سطح 10 میلیارد یوان و یک صندوق بذر علم و فناوری 2 میلیارد یوانی ایجاد کرده تا یک نظام خدمات مالی پوشش‌دهنده چرخه کامل نوآوری فراهم کند.
دینگ لی، پژوهشگر اقتصاد در آکادمی علوم اجتماعی گوانگ‌دونگ، اظهار داشت: تازه‌ترین رتبه‌بندی نشان می‌دهد که GBA با نمایندگی خوشه شن‌جن-هنگ‌کنگ-گوانگ‌جو موتور توسعه خود را به سمت «سود مهندسی» با محوریت سرمایه انسانی باکیفیت سوق داده است. انباشت سرمایه انسانی در مقیاس بزرگ همراه با یک اکوسیستم نوآوری کارآمد شرکتی، شتاب نوآوری و ارزش اقتصادی چشمگیری به بار آورده است.
ز
