جایگاه ایران در جغرافیای تنش آبی

به گزارش اقتصاددان به نقل از دنیای اقتصاد  ،  برای کسانی که با تاریخ ایران آشنا هستند، آشکار است که کشور در یکی از پیچ‌های تاریخی خود قرار دارد. ما در جغرافیا و یک محیط اکولوژیک شکننده زندگی می‌کنیم، سرعت استخراج و برداشت منابع تجدید‌پذیر بیشتر از نرخ جایگزینی و بازآفرینی آنهاست و این درباره منابع تجدید‌ناپذیر نیز صدق می‌کند. بر تعداد دشمنان کشور افزوده شده و پاسخ  به مشکلات با وقفه‌ای بسیار صورت می‌گیرد یا در شناخت مساله دچار اشتباه می‌شویم. نکته‌ای که دایموند متذکر می‌شود این است که تاریخ می‌تواند تکرار شود، حتی در بهشت.

 ریسک‌های اقلیمی

اینکه چگونه جوامع شکست یا موفقیت را انتخاب می‌کنند هنوز هم مهم‌ترین سوال اقتصاد توسعه است. تاریخ، مثال‌های بی‌شماری از جوامع گذشته برای ارائه دارد، مانند ساکنان جزایر ایستر، آناسازی‌ها در جنوب غربی ایالات متحده، مایاها در آمریکای مرکزی و تمدن وینلند نورس در جزیره گرینلند. این تمدن‌ها به آرامی از هم نپاشیدند، بلکه ناگهان با کاهش شدید جمعیت و بهره‌وری مواجه شدند و در نهایت همه چیز به یک‌باره فروپاشید. اما آنچه موجب فروپاشی ناگهانی شبانه شد در یک روند آرام در حال رخ دادن بود؛ گویی که یک کتری آب روی آتش درست در لحظه ای پیش از جوشیدن باشد.

در روایت دایموند در کتاب فروپاشی، افول این جوامع ناشی از برداشت بیش از حد منابع، دوستان از دست رفته و فزونی دشمنان، تغییرات و شوک‌های آب و هوایی و اقلیمی و مهم‌تر از همه فرهنگ‌ها و باورهایشان است. فعال بودن این عوامل در یک محیط جغرافیایی شکننده نیز بر شدت اثرگذاری معارضات می‌افزاید. بر مبنای این روایت، اکثر این عوامل  متاسفانه درباره ایران فعال است و دایموند هشدار می‌دهد که آنچه برای جوامع قدیم اتفاق افتاد امروز نیز می‌تواند تکرار شود.