گرمایش زمین، «شرایط کار در گرما» را به یکی از دغدغه‌های اصلی نیروی کار در سراسر جهان تبدیل کرده است. امروز گرمازدگی یک خطر جدی است و فراهم آوردن شرایط اجتناب از آن، یکی از الزامات «ایمنی کار» است و این شرایط فراهم نمی‌شود مگر با ابلاغ دستورالعمل‌های دقیق و نظارت بر اجرای این دستورالعمل‌ها. در شرایطی که کار در تابستان تعطیل‌بردار نیست، کارگر باید در ایمنی کامل و بدون عوارض جسمی مشغول به فعالیت باشد.
تجربه گرمای بی‌سابقه هوا در کشور شاید برای برخی شهرها جدید باشد اما قطعا برای کارگرانی که در جنوبی‌ترین نقطه کشور در صنایع پتروشیمی و پالایشگاهی کار می‌کنند اتفاق تازه‌ای به حساب نیاید، اما قطعا وقتی رکورد گرما در کشور می‌شکند گرمایی که آن کارگران هم تجربه می‌کنند بیش از آن چیزی است که سال‌های قبل تجربه می‌کردند. از یک طرف گرمای هوا و از طرف دیگر رطوبتی که گاهی به بیش از ۹۰درصد می‌رسد و امکان نفس کشیدن آسان را ازبین می‌برد. روز چهارشنبه هفته گذشته خبری تلخ روی خروجی خبرگزاری‌ها قرار گرفت؛ مرگ کارگر پارس جنوبی بر اثر گرما. این خبر با فیلمی که در فضای مجازی از منتقل کردن پیکر این کارگر منتشر شد، انتقادات بسیاری را از نحوه مدیریت پیمانکاران بر پروژه‌های صنعتی به همراه داشت. همان پیمانکارانی که سال‌هاست مسوولان وعده می‌دهند آنها را از چرخه کار خارج کرده و امنیت و آرامش را به کارگران باز می‌گردانند. همان پیمانکارانی که با نادیده گرفتن مصوبات دولت برای کاهش ساعات کاری در گرمای شدید باعث بیماری و مرگ بیماران می‌شوند. بسیاری از کارگرانی که در پروژه‌های نفتی جنوب کشور و تحت قرارداد پیمانکاران مشغول به کارند از شرایطی که دارند، راضی نیستند.
معیشت به قیمت سلامت
به گزارش اقتصاددان به نقل از تعادل ، علی یکی از کارگران پارس جنوبی است که در مورد چگونگی مرگ همکارش می‌گوید: عموما در پالایشگاه‌ها و پتروشیمی و اکثر صنایع نفتی و گازی ماه‌های اردیبهشت تا شهریور که میزان گاز مصرفی مردم پایین می‌آید زمان به تعمیر و بازسازی دستگاه‌ها اختصاص پیدا می‌کند و این کار زمان زیادی را از کارگران و مهندسان ناظر و تعمیر کنندگان می‌گیرد.
او می‌افزاید: این درحالی است که اکثر پیمانکاران بدون توجه به مصوبه دولت در مورد کاهش ساعات کار در فصول گرم باز هم کارگران را مجبور به انجام ۱۲ ساعت کار می‌کنند، شما در‌نظر بگیرد کارگری که در دمای بالای ۶۰ درجه و رطوبت بالای ۹۰درصد در فضای باز، در ارتفاع زیاد یا در زیر زمین مجبور به تعمیر تجهیزات است چه فشاری را تحمل می‌کند.
این کارگر در ادامه می‌گوید: متاسفانه ما زمانی متوجه از هوش رفتن سعید به دلیل گرما شدیم که خیلی دیر شده بود با اینکه او را به بیمارستان رساندیم اما پزشکان نتوانستند برای زنده ماندنش کاری انجام دهند. این درحالی است که هر روز تعداد قابل‌توجهی از کارگرانی که در پروژه‌های جنوب مانند عسلویه، خارک، کنگان، اهواز، ماهشهر، مسجدسلیمان و… مشغول به کارند به دلیل همین گرمازدگی راهی بیمارستان می‌شوند.
علی در پایان می‌گوید: تنها وسیله‌ای که ما برای خنک کردن خود هنگام کار در دمای شدید داریم شلنگ آب است. هیچ وسیله دیگری برای اینکه بتوانیم دمای بدن‌مان را پایین بیاوریم یا امکاناتی که کارگران با استفاده از آن بتوانند از گرمازدگی در امان باشند دراختیار ما نیست.
جان کارگر یا سود پیمانکار
حسن مهدیانی، کارشناس ایمنی کار در این باره می‌گوید: باید اول در نظر بگیریم که از نظر مسوولان کدام ارجحیت دارد؛ جان کارگران یا سود پیمانکاران. اگر جان کارگران در اولویت است پس چرا هیچ نظارتی بر کار کارگاه‌هایی که به دست پیمانکاران اداره می‌شود، صورت نمی‌گیرد. چرا نباید ناظر در محل حضور داشته باشد تا از نزدیک بر میزان آسیبی که ممکن است به کارگران وارد شود نظارت کند و قوانین کار در گرمای بالای ۵۰ درجه را به پیمانکاران دیکته کند.
او می‌افزاید: پیمانکار موظف است برای کارگرانی که مجبورند در فضای باز و گرمای شدید کار کنند شرایط ایمنی را فراهم کند از جمله دسترسی به آب نوشیدنی مناسب، ایجاد سایه‌بان، ایجاد محوطه‌ای که کارگران بتوانند هر ساعت یک بار برای خنک کردن خود به آنجا مراجعه کنند. تغذیه کارگران باید مناسب این شرایط آب و هوایی باشد. استفاده زیاد از نوشیدنی‌های خنک یکی از راه‌های مناسب جلوگیری از گرمازدگی است.
حسن مهدیانی اظهار می‌دارد: در این بین دولت و وزارت کار نیز موظف هستند ناظرانی را برای نظارت بر اجرای درست قوانین و مصوبات به خصوص در کارگاه‌هایی که زیر نظر پیمانکاران است، اعزام کنند تا از هر گونه تخلف احتمالی و به خطر افتادن جان کارگران جلوگیری شود.
راهکارهای اجتناب از گرمازدگی
از مهم‌ترین این راهکارها، «کم کردن توافقی ساعات کار» و «توقف کامل کار در ساعات اوج گرما» است. غلامحسین عشقی، کارشناس ارشد ایمنی صنعتی نیز در این باره می‌گوید: گرمای هوا در مناطق جنوب کشور در تابستان‌ها تا بیش از ۵۰ درجه افزایش می‌یابد از همین رو در مناطق جنوبی ایران، معمولا با توافق میان کارگر و کارفرما ساعات کار را کاهش می‌دهند. در برخی صنایع، کارگر با هماهنگی کارفرما بین ساعت‌های ۱۲ تا ۱۵ کار خود را برای استراحت ظهرگاهی متوقف می‌کند تا دچار گرما زدگی و رفتن به حالت اغما نشود.
او می‌افزاید: در صورت بروز کوچک‌ترین نشانه‌های گرمازدگی در کارگر باید اقدامات پیشگیرانه به سرعت به عمل آید از جمله اینکه با استفاده از محلول ORS و شربت آبلیمو جلوی گرمازدگی شدید کارگر و در نتیجه وارد آمدن آسیب‌های جدی به او گرفته شود.
این کارشناس تاکید می‌کند: بعد از بروز نشانه‌های اولیه گرمازدگی، کارگر فقط ۲۰ دقیقه فرصت دارد تا از این مرحله به سلامت عبور کند یا به عبارت صحیح‌تر نجات یابد. اگر در این بازه زمانی، کارگر از قرار گرفتن در معرض گرما خارج نشود یا با نوشیدنی‌های موثر اثر گرمازدگی او را کاهش ندهند، احتمال اینکه فرد گرمازده ناگهان به اغما برود زیاد است.
عشقی اضافه می‌کند: در کارگاه‌هایی که در فضای باز و در گرمای شدید دایر هستند، بایستی ساعت کار توافقی باشد ضمن اینکه از استمرار ایستادن کارگر در معرض نور خورشید اجتناب شود، مثلا می‌توانند کار را صبح خیلی زود شروع کنند و بعدازظهر زودتر کار تعطیل شود؛ هر یک ساعت نیز کارگر نیاز به استراحت دارد. نوشیدنی‌های استاندارد برای مقابله با گرمازدگی نیز باید در دسترس همه کارگران قرار داشته باشد.
تصویری دردناک از مرگ یک کارگر
روز چهارشنبه ۱۷ مرداد تصاویر دردناکی از مرگ یک کارگر پارس جنوبی منتشر شد. در تصویرِ منتشر شده، کارگرِ بی‌جان را از ارتفاعی حدودا ۱۰۰ متری پایین می‌‍‌آورند. در توصیف این مرگ نوشته بودند: یکی از تکنسین‌های بازرسی فنی پالایشگاه اول مجتمع گاز پارس جنوبی عسلویه، به نام محمد سعید صفایی فرد ۴۹ ساله و از نیروهای پیمانکاری، حین انجام کار در قسمت دودکش دیگ بخار دچار گرمازدگی و کاهش سطح هوشیاری می‌شود و بعد از انتقال به بیمارستان، جان می‌دهد. علیرضا میرغفاری (عضو کانون عالی انجمن صنفی کارگران و رییس هیات‌مدیره کانون انجمن‌های صنفی کارگران پالایشگاه‌های گاز استان بوشهر)، در رابطه با اوضاعِ کارگرانِ این مناطق به ایلنا گفت: به دلیلِ حساسیتِ تولید گاز در فصل سرد، بیشتر کارهای تعمیراتی و پیشگیرانه در فصل گرم سال صورت می‌گیرد. در واقع چون مصرف گاز در زمان گرما کمتر است، غالبا از اردیبهشت تعمیرات اساسی شروع می‌شود و این وضعیت تا اواسط مهر ادامه دارد. در این بازه زمانی هم شرایط آب و هوا بد است و هم حجم کار بسیار بالاست. کارگران در رطوبتی که گاهی به بیش از ۹۰درصد می‌رسد و دمای هوای بالای ۴۵ تا ۵۵ درجه، بیشترین حجم کار را انجام می‌دهند. او در پاسخ به این سوال که برای کارگرانی که در چنین شرایطی کار کنند، چه اقداماتی باید انجام شود؟ اظهار داشت: کمیته‌های حفاظت فنی و ایمنی و بهداشت باید تشکیل جلسه بدهند و اقداماتِ اساسی و پیشگیرانه برای محافظت از جان کارگران انجام دهند، اما این اتفاق نمی‌افتد.
میرغفاری گفت: برای کارگران عملیاتی و افرادی که در فضای سخت کار می‌کنند، باید تدابیر ویژه‌ای دیده شود؛ مثلا اگر در شرایط عادی یک گروه وظیفه انجام کاری را برعهده دارد، آن کار به دو گروه محول شود تا امکان بیشتری برای استراحتِ نیروها وجود داشته باشد. قرار دادنِ فن و آبپاش در محیط‌هایی که کارگران در معرض مستقیم نور خورشید هستند، همچنین حضور مدامِ آمبولانس و آتش‌نشانی از دیگر اقداماتِ حیاتی برای کارگران است.
مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.
ع
