فاطمه عارفی علمداری عضو شورای سردبیری با درج یادداشتی در اقتصاددان نوشت : تحلیل اقتصادی ویژه وضعیت «ارز دیجیتال طلا» در بازار ایران، همراه با فرصت‌ها، ریسک‌ها و چشم‌انداز آینده
۱. شرایط اقتصادی ایران و انگیزه سرمایه‌گذاری در طلا
در ایران، طلا همواره به‌عنوان یکی از ابزارهای محبوب سرمایه‌گذاری و ذخیره ارزش مطرح بوده است، به خصوص در دوره‌هایی با تورم بالا یا بی‌ثباتی ارزی.
از طرف دیگر، بازار ارزهای دیجیتال در ایران نیز رشد چشم‌گیری داشته است؛ طبق گزارش‌ها، بخش قابل‌توجهی از دارایی‌های رمزارزی در ایران (۳۰ تا ۵۰ میلیارد دلار تخمین زده شده) معادل بخش بزرگی از بازار طلا است.
این ترکیب باعث شده که ایده «طلای دیجیتال» برای سرمایه‌گذاران ایرانی جذاب باشد: از یک سو ثبات نسبی طلا، از سوی دیگر مزایای دیجیتال بودن (نقدشوندگی، نقل‌و‌انتقال ساده‌تر) می‌تواند بخشی از نگرانی‌های سرمایه‌گذاران را کاهش دهد.
۲. چارچوب قانونی و مقررات در ایران
قانون‌گذاری ارزهای مجازی در ایران پیچیده است. بر اساس برخی اسناد اقتصادی، توکن‌های با پشتوانه دارایی واقعی (مثل طلا) در بخشی از مقررات ارزهای مجازی دیده شده‌اند. در یک گزارش فنی آمده است که صدور توکن‌های پشتیبانی‌شده توسط دارایی مشهود (مثل طلا) «بیرون از وظایف مستقیم بانک مرکزی» و تحت نظارت سازمان بازار سرمایه می‌تواند صورت بگیرد.
با این حال، استفاده از رمزارز (از جمله توکن‌های دارایی‌بنیاد) به‌عنوان «وسیله پرداخت» با محدودیت‌هایی همراه است. در برخی گزارش‌ها بیان شده که این نوع توکن‌ها «استفاده به‌عنوان وسیله پرداخت» در ایران منع شده‌اند.
بنابراین، سرمایه‌گذاری در ارز دیجیتال طلا در ایران در نگاه فعلی بیشتر به‌شکل نگهداری سرمایه (store of value) یا معامله در بازار سرمایه دیجیتال است، نه برای پرداخت روزمره.
۳. فرصت‌ها برای طلای دیجیتال در بازار ایران
1. پناهگاه ارزش در برابر تورم
با توجه به تورم اقتصادی ایران، طلا به‌عنوان دارایی امن شناخته می‌شود. توکن طلا دیجیتال می‌تواند گزینه‌ای برای کسانی باشد که ترجیح می‌دهند ارزش‌گذاری طلا را در قالب دیجیتال نگه دارند.
2. دسترسی ساده‌تر
نگهداری فیزیکی طلا هزینه‌بر است (انبار، بیمه، امنیت). با توکن طلا، سرمایه‌گذار می‌تواند سهم طلایی داشته باشد بدون نیاز به خرید فیزیکی یا نگهداری فیزیکی.
3. نقدشوندگی بیشتر
اگر بازار توکن‌های طلا در ایران رشد کند، امکان معامله راحت‌تر (مثلاً در پلتفرم‌های ارز دیجیتال) وجود دارد که سریع‌تر از فروش فیزیکی شمش یا سکه است.
4. شمول سرمایه‌گذاری
سرمایه‌گذارانی با پس‌انداز محدود‌تر می‌توانند از طریق توکن طلا بخشی از سرمایه‌شان را به دارایی طلایی تبدیل کنند، بدون نیاز به خرید یک سکه کامل یا شمش بزرگ.
۴. ریسک‌ها و چالش‌ها در بازار ایران
شفافیت پشتوانه طلا
یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها، اطمینان از این است که توکن‌های طلایی واقعاً با طلای فیزیکی معتبر پشتیبانی می‌شوند. بدون شفافیت در انبارها یا گزارش‌های ذخیره‌سازی طلا، ریسک اعتبار توکن زیاد است.
ریسک نقدشوندگی در شرایط بحران
اگر سرمایه‌گذاران بخواهند به‌صورت گسترده توکن‌های طلا را نقد کنند، ممکن است مشکلاتی در بازخرید وجود داشته باشد (مثلاً محدودیت عرضه فیزیکی یا تأخیر در تحویل).
مقررات نامشخص یا در حال تغییر
سیاست‌گذاری در زمینه رمزارزها در ایران هنوز به‌طور کامل تثبیت نشده است. تغییر در قوانین می‌تواند تأثیر بزرگی بر توکن‌های دارایی‌بنیاد داشته باشد.
رقابت با سرمایه‌گذاری سنتی در طلا
بسیاری از ایرانیان به خرید فیزیکی طلا (سکه، شمش) عادت دارند؛ توکن طلا باید مزیت ملموسی ارائه دهد تا جایگزین بخشی از سرمایه‌گذاری سنتی طلا شود.
ریسک فناوری
مانند سایر رمزارزها، خطرات امنیتی، کیف پول دیجیتال، و حملات سایبری وجود دارد که سرمایه‌گذار باید آنها را در نظر بگیرد.
۵. چشم‌انداز آینده
اگر تقاضا برای طلای دیجیتال در ایران افزایش یابد و نهادهای مالی مانند صرافی‌های رمزارز یا شرکت‌های سرمایه‌گذاری، پروژه‌های توکن‌سازی طلا را توسعه دهند، احتمال دارد شاهد رشد بازار طلای دیجیتال در ایران باشیم.
همچنین، با افزایش ظرفیت قانونی و شفافیت، ممکن است سرمایه‌گذاران نهادی داخلی (مانند شرکت‌های سرمایه‌گذاری، صندوق‌ها) بخشی از پرتفوی خود را به توکن‌های طلا اختصاص دهند.
در بلندمدت، طلای دیجیتال می‌تواند بخشی از اکوسیستم ترکیبی سرمایه‌گذاری در ایران باشد: ترکیبی از طلا فیزیکی، رمزارزها و توکن‌دارایی‌ها.
اگر مقررات دقیق‌تر و شفاف‌تر شود، امکان استفاده از توکن طلا به عنوان وثیقه در سرمایه‌گذاری‌ها یا قراردادهای مالی (مثلاً در پلتفرم‌های مشابه دیفای) نیز وجود دارد.
نتیجه‌گیری
در بازار ایران، «طلای دیجیتال» می‌تواند یک گزینه جذاب برای سرمایه‌گذارانی باشد که می‌خواهند از ثبات طلا بهره ببرند ولی در عین حال می‌خواهند مزایای دیجیتال‌سازی (نقدشوندگی، دسترسی ساده) را داشته باشند. با این وجود، ریسک‌هایی مانند شفافیت ذخایر طلایی، مقررات نامشخص و امکان نوسانات شدید هنوز باید به‌دقت مدیریت شوند.
برای سرمایه‌گذاری در این حوزه، پیشنهاد می‌شود که فعالان بازار ایرانی:
با پروژه‌های معتبر و شفاف کار کنند (پروژه‌هایی که گزارش ذخایر طلای فیزیکی‌شان را منتشر می‌کنند)،
ریسک حقوقی را بررسی کنند (مقررات رمزارزهای دارایی‌بنیاد در ایران)،
و پرتفوی سرمایه‌گذاری خود را متنوع نگه دارند (ترکیب طلا فیزیکی و دیجیتال، و سایر دارایی‌ها).
مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.
ع
