صنعت انرژی جهان در نقطه‌ای تاریخی قرار گرفته است. انفجار تقاضای انرژی ناشی از هوش مصنوعی و مراکز داده، دولت‌ها و شرکت‌های بزرگ را وارد رقابتی تازه کرده تا منابع پایدار و بدون کربن پیدا کنند. در این میان، راکتورهای مدولار کوچک هسته‌ای (SMR) که سال‌ها صرفا یک فناوری آینده‌نگرانه محسوب می‌شدند، اکنون به یکی از محورهای اصلی سیاست‌گذاری انرژی و سرمایه‌گذاری جهانی تبدیل شده‌اند.
به گزارش اقتصاددان به نقل از تجارت‌نیوز ، این راکتورها به دلیل مقیاس‌پذیری، امکان نصب در نزدیکی مراکز مصرف، هزینه سرمایه‌گذاری کمتر نسبت به نیروگاه‌های عظیم هسته‌ای و تولید برق بدون کربن نقش کلیدی در آینده انرژی به‌ویژه برای صنعت فناوری ایفا خواهند کرد.
شرکت‌های پیشرو؛ از NuScale تا آمازون
بزرگترین تعهد SMR در آمریکا؛ قرارداد چند گیگاواتی
شرکت NuScale Power که پیشگام توسعه SMRها در جهان محسوب می‌شود، در سپتامبر ۲۰۲۵ اعلام کرد با اداره وادی تنسی (TVA) و شرکت ENTRA1 Energy همکاری می‌کند تا تا ۶ گیگاوات ظرفیت تولید برق هسته‌ای کوچک در منطقه ایجاد کند. این پروژه بزرگترین برنامه توسعه SMR در تاریخ ایالات متحده است.
ویژگی مهم این قرارداد، مدل مالی جدید آن است: ENTRA1 مالکیت، تأمین مالی و بهره‌برداری را برعهده می‌گیرد و TVA برق را در قالب قرارداد بلندمدت خریداری می‌کند. این مدل «هسته‌ای به‌عنوان سرویس» می‌تواند راهی تازه برای تأمین مالی پروژه‌های هسته‌ای باشد.
Terrestrial Energy و انقلاب نمک مذاب
شرکت کانادایی–آمریکایی Terrestrial Energy نیز در حال توسعه راکتور نمک مذاب نسل چهارم است که علاوه بر برق، قادر به تامین گرمای صنعتی با دمای بالا برای تولید هیدروژن، سوخت‌های مصنوعی و صنایع سنگین است.
از طریق ادغام SPAC و ورود به بورس در سال ۲۰۲۵، این شرکت توانست ۲۹۳ میلیون دلار سرمایه جدید جذب کند و هدف‌گذاری کرده تا اوایل دهه ۲۰۳۰ نخستین واحد تجاری خود را در دانشگاه تگزاس A&M راه‌اندازی کند.
ورود غول‌های فناوری؛ شرط‌بندی انرژی آمازون
با رشد سریع مدل‌های هوش مصنوعی، مراکز داده به منابع انرژی عظیم نیاز دارند. اکنون، شرکت‌های فناوری به جای انتظار برای توسعه شبکه برق، خودشان وارد میدان ساخت نیروگاه شده‌اند.
آمازون در اکتبر ۲۰۲۵ اعلام کرد در ایالت واشنگتن یک مرکز انرژی اختصاصی شامل راکتورهای SMR شرکت X-Energy می‌سازد:
- ظرفیت اولیه: ۳۲۰ مگاوات
- برنامه توسعه: تا ۹۶۰ مگاوات
- طراحی افزایشی ۸۰مگاواتی برای رشد مرحله‌ای
این تصمیم یک پیام واضح دارد: غول‌های فناوری به دنبال استقلال انرژی هستند.
صحنه جهانی؛ رقابت هسته‌ای نوین
این تحول محدود به آمریکا نیست و اکنون جهان وارد رقابت تازه‌ای برای توسعه SMRها شده است:
کانادا: استفاده از ذخایر بزرگ اورانیوم ساسکاچوان برای حمایت از طرح‌های SMR
اروپا (هلند): تمدید عمر نیروگاه بورسله تا بعد از ۲۰۳۳ و برنامه ساخت دو رآکتور جدید
فرانسه و آمریکا: سرمایه‌گذاری مشترک ۲ میلیارد دلاری برای توسعه چرخه سوخت پیشرفته
هدف اصلی کشورها: کاهش وابستگی به سوخت هسته‌ای روسیه و ایجاد زنجیره تأمین مستقل غربی
چالش‌ها؛ مسیر آسان نیست
با وجود این پیشرفت‌ها، صنعت SMR با ریسک‌های مهمی روبه‌روست:
- تامین مالی: پروژه‌ها نیازمند سرمایه کلان و قراردادهای بلندمدت هستند
- زنجیره تامین: کمبود تجهیزات و ظرفیت تولید پس از سال‌ها رکود صنعت
- روند صدور مجوز: ارزیابی‌های زیست‌محیطی و فنی ممکن است سال‌ها طول بکشد
- کنترل هزینه: انحراف‌های مالی مشابه پروژه هسته‌ای ووگتل باید تکرار نشود
به بیان دیگر، اگر پروژه‌های اولیه شکست بخورند، سرعت توسعه SMRها ممکن است کاهش یابد. اما در صورت موفقیت، جهان شاهد بازگشت قدرتمند انرژی هسته‌ای خواهد بود.
آینده انرژی در عصر هوش مصنوعی
نیاز روزافزون به انرژی پاک و پایدار برای هوش مصنوعی، خودروهای برقی و صنعت، جهان را وارد فاز جدیدی کرده است. راکتورهای مدولار کوچک اکنون دیگر یک ایده آینده‌نگرانه نیستند؛ آنها در آستانه تبدیل شدن به موتور نسل جدید زیرساخت انرژی جهان هستند.
دهه پیش رو تعیین خواهد کرد: چه کشورها و شرکت‌هایی رهبران انرژی هسته‌ای خواهند بود
آیا SMRها می‌توانند جایگزین نیروگاه‌های عظیم و پرهزینه شوند و مهم‌تر از همه، آیا انقلاب هوش مصنوعی با بحران انرژی متوقف می‌شود یا انرژی هسته‌ای موتور آن خواهد بود؟
مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.
ع
