یکی از نکاتی که همواره به عنوان ظرفیت ویژه ایران در حوزه‌های مختلف گردشگری مطرح می‌شود، مساله ارزان بودن است. کاهش روزافزون ارزش پول ملی در سال‌های اخیر باعث شده هزینه سفر به ایران برای اتباع بسیاری از کشورها ارزان تمام شود. از سوی دیگر پایین بودن هزینه خدمات پزشکی در ایران موجب شده که به تعبیر برخی ایران در حوزه گردشگری سلامت نیز از مزیت نسبی برخوردار باشد. با این همه آنطور که معاون پیشین گردشگری کشور گفته برای جذب گردشگران سلامت صرف ارزان بودن کافی نیست و کسی که فقط به دنبال خدمات ارزان پزشکی باشد به جای تقبل هزینه سفر، در همان کشور خودش درمان می‌شود. وی همچنین معتقد است برای رونق کلی توریسم کشور هم باید به برگزاری همایش‌ها و جشنواره‌های بین‌المللی بیشتر توجه داشته باشیم. افزون بر این موارد باید در نظر داشت که برای جذب توریست‌های بین‌المللی تا زمانی که روابط بین کشور مبدأ و مقصد حسنه نباشد و زیرساخت‌های گردشگری نظیر قطار، هواپیما و مراکز اقامتی در دسترس نباشند، گردشگر تن به سفر نمی‌دهد و به دنبال گزینه‌های جایگزین خواهد بود.
اولویت نبودن قیمت در گردشگری سلامت
به گزارش اقتصاددان به نقل از جهان‌صنعت ، بارها این جمله کلیشه‌ای را شنیده‌ایم که در زمینه گردشگری سلامت، ایران به سبب قیمت پایین، مزیت نسبی نسبت به کشورهای همسایه دارد و به همین سبب می‌تواند بازار خوبی در این حوزه داشته باشد.
محمد محب خدایی معاون پیشین گردشگری کشور در این خصوص به «جهان‌صنعت» گفت: اینکه بگوییم چون در بحث گردشگری سلامت ارزان هستیم، پس مزیت نسبی داریم، صحیح نیست. کسی که بیماری داشته و سلامتش به خطر افتاده است از طریق سایت و مواردی از این دست پزشک انتخاب نمی‌کند و به خاطر حفظ جان خودش هم که شده فرد صرفا به دنبال ارزانی نمی‌رود.
وی ادامه داد: درواقع کسی که دنبال خدمات ارزان پزشکی است، در کشور خودش فرآیند مداوا را پی گرفته و به خارج از کشور هم نمی‌رود. بنابراین باید توجه داشت که گردشگری سلامت صرفا به ارزانی وابسته نیست. به هر روی باید توجه داشت که در حوزه سلامت فرد برای انتخاب پزشک و محل درمان پرس‌وجو کرده و از افراد سوال می‌کند و این سوال کردن و معرفی در مبدأ مهم است.
معاون پیشین گردشگری کشور خاطرنشان کرد: اینطور تصور می‌کنم که در حوزه گردشگری سلامت چالش ما این است که در کشور مبدأ مشکل داریم. به بیان دیگر در کشورهای مبدأ عملکردمان برای جذب گردشگران سلامت صحیح و مطلوب نیست و به‌طور کلی و شفاف باید بگویم اصلا روش عمل‌مان در این حوزه صحیح نیست.
خطای راهبردی غفلت از برگزاری نمایشگاه‌ها
یکی از رخدادهایی که پتانسیل بالایی در زمینه جذب گردشگر دارد رویدادهای نمایشگاهی بین‌المللی است.
درواقع برگزاری چنین رویدادهایی می‌تواند زمینه را برای حضور گردشگران در کشور فراهم آورد.
با این همه اما مساله برگزاری نمایشگاه‌های بین‌المللی قدرتمند در ایران کمتر طرف توجه قرار گرفته است.
محب خدایی معاون پیشین گردشگری کشور در این خصوص گفت: به‌نظرم پرشدن ظرفیت سفرهای گردشگری در ایران وابسته به این است که بدانیم بحث گردشگری صرفا وابسته و مربوط به سفر اشخاص نیست، ممکن است محصولی وارد شده و پشت بند آن همایش یا نمایشگاهی شکل بگیرد.
از آنجایی که این ترکیب را نداریم و اجزا کامل نیست، در نتیجه وضعیت مثل خودرویی است که یک لاستیک آن پنچر است. وی خاطرنشان کرد: در کنار این موارد مسائل فرعی نظیر ایران‌هراسی و محدودیت‌ها و موارد دیگر نیز وجود دارد اما حتی اگر این مسائل به نسبت فرعی حل شود، نهایتا ۲۰درصد ظرفیت گردشگری بالا می‌رود و باقی مانده‌ای که باید از طریق سایر بخش‌های گردشگری تکمیل شود، در حال حاضر تکمیل نیست.
تاثیر منفی تنش‌های بین‌المللی
در چند سال اخیر تنش‌های بین‌المللی ایران، تحریم‌ها و البته هشدار برخی کشورهای غربی درخصوص سفر به ایران باعث شده اتباع کشورهای گردشگرفرست که عموما کشورهای اروپایی، آمریکا و کانادا هستند، به سبب ملاحظات امنیتی تمایل چندانی برای سفر به ایران نشان ندهند و گزینه‌های جایگزین نظیر ترکیه را مورد توجه قرار دهند.
درواقع با وجود آنکه ایران به لحاظ جاذبه‌های تاریخی ثبت‌شده در فهرست یونسکو یکی از ۱۰کشور برتر دنیا بوده و یکی از شاخص‌ترین کشورها در حوزه طبیعت‌گردی به‌شمار می‌رود اما وجود تنش‌های ادامه‌دار غرب و تداوم تحریم‌ها و هشدارها در مورد سفر به ایران، مانع سفر گسترده گردشگران غربی به کشور شده است. به دنبال ناآرامی‌های پاییز ۱۴۰۱ کشورهایی همچون انگلیس، آمریکا، فرانسه، سوئد و کانادا درخصوص سفر به ایران هشدار دادند. در همین یک‌سال گذشته هم با بالا گرفتن تنش‌ها میان تهران و تل‌آویو شاهد موج جدیدی از هشدارها بودیم و به تازگی هم وزارت امور خارجه بریتانیا هشداری درخصوص سفر به ایران صادر کرده است. این موج ادامه‌دار هشدارها و موج ایران‌هراسی، مشکل و مانعی جدی در مسیر توسعه گردشگری ایران محسوب می‌شود و به‌نظر می‌رسد تا مسائل سیاسی با غرب حل نشود، صرف ارزان بودن ایران مزیت رقابتی برای توریسم کشور ایجاد نخواهد کرد.
مشکل جدی کمبودهای زیرساختی
افزون بر آنچه تاکنون ذکر شد مشکلات حمل‌و‌نقلی نظیر کمبودهای ریلی، هوایی و جاده‌ای، کم بودن مراکز اقامتی با استاندارد بالا و نیز محدودیت دسترسی به کارت‌های اعتباری و شبکه‌های اجتماعی بین‌المللی، محدودیت‌هایی برای سفر و گردشگری در ایران به‌وجود آورده است و مجموع این موارد باعث شده صرف ارزان بودن باعث در اولویت قرار گرفتن گردشگری ایران نشود. چنانچه قصد داشته باشیم در زمینه جذب گردشگران ورودی به هدفی که در برنامه هفتم توسعه اشاره شده است دست یابیم و گردشگری کشور چیزی بیش از ارزان بودن برای ارائه داشته باشد، باید در نظر داشته باشیم که قطعا زیرساخت‌های کنونی کشور برای پذیرش حجم بالای گردشگران کافی نیست.
امکانات فرودگاه امام خمینی در حال حاضر فاصله زیادی با فرودگاه‌های شهرهایی نظیر استانبول و دوبی دارد و اوضاع درخصوص فرودگاه‌هایی که در شهرستان‌ها قرار گرفته نیز به هیچ‌وجه مساعد نیست.
کمبود مراکز اقامتی با استاندارد بالا، در عمل باعث شده شهرهایی نظیر اصفهان، شیراز و مشهد درصورت باز شدن پای گردشگران بین‌المللی به کشور، توان پاسخگویی به گردشگران را نداشته باشند.
با این تفاسیر چنانچه بخواهیم مزیت رقابتی نسبت به مقاصد مشابه داشته باشیم نمی‌توان صرفا به ارزان بودن یا تکیه بر جاذبه‌های تاریخی و طبیعی کشور اکتفا کنیم و لازم است برنامه‌ای مشخص برای احیای روابط خارجی، تامین زیرساخت‌های حمل‌و‌نقل و ساخت هتل‌های استاندارد داشته باشیم.
نگاهی به مناظرات انتخاباتی ریاست‌جمهوری اما گویای آن است که نامزدها کمتر به اهمیت و پتانسیل گردشگری کشور تکیه داشته‌اند و با این شرایط نمی‌توان به آینده نزدیک صنعت گردشگری ایران چندان خوش‌بین بود.
مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.
ع
