یادداشت سردبیر: اندیشه “شی جین‌پینگ” در مورد سوسیالیسم با ویژگی های چینی در عصر جدید، توسط جامعه دانشگاهی بین المللی، به عنوان رمز توسعه چین در نظر گرفته می شود. ما با راه اندازی ستون ویژه «قدرت تفکر – مطالعه اندیشه شی جین‌پینگ»، قصد داریم مجموعه‌ای از مفاهیم و ایده‌های جدید را، از “مدرنیزاسیون به سبک چینی” گرفته تا “جامعه بشری با سرنوشت مشترک”، بر اساس شرایط ملی چین و نگاهی به جهان انتخاب کنیم و هسته‌ی نظری و قدرت عملی این تبلورهای فکری را به روشی آسان، تشریح کنیم.
آیا می‌دانستید در چین وقتی دوستان یکدیگر را می بینند، طبق یک فرهنگ و سنت قدیمی، قبل از هر چیز عادت دارند از هم بپرسند: «آیا غذا خورده‌اید؟» می دانید مفهوم و ریشه آن چیست؟ هزاران سال است که در پس این احوالپرسی ساده، عمیق‌ترین دغدغه و نگرانی قشر کشاورزان نهفته است – اینکه آیا غذای کافی برای خوردن دارند یا خیر. امروزه، این احوالپرسی که سرشار از دغدغه‌های وجودی است، در مناطق روستایی چین دستخوش تحولی جذاب شده است.
وقتی دای یی‌هویی، متولد پس از سال ۱۹۹۵، برای اداره مزرعه خانوادگی خود به زادگاهش در استان جیانگسو بازگشت و با استفاده از ماشین‌آلات کشاورزی هوشمند، راندمان تولید را ۳۵ درصد افزایش داد، هم روستایی های او احوالپرسی سنتی را با «حال شما در زادگاه تان چطور است؟» جایگزین کردند. این احوالپرسی به ظاهر معمولی، نشان دهنده تغییرات عمیقی است که توسط استراتژی احیای جامع روستایی ایجاد شده است: درآمد سرانه قابل تصرف کشاورزان چینی در مقایسه با یک دهه پیش ۱۵۶ درصد افزایش یافته است و تولید غلات برای پنج سال متوالی از ۶۵۰ میلیون تن فراتر رفته است. تا سال ۲۰۲۴، تعداد کل افرادی که برای راه‌اندازی کسب‌وکار به زادگاه خود بازمی‌گردند، از ۱۳ میلیون نفر فراتر رفت که۶۲ درصد آنها زیر ۳۵ سال سن دارند. این «کشاورزان جدید» نه تنها زبان سنتی ارتباطات را به‌روز می‌کنند، بلکه مدل تولید و سبک زندگی روستایی را نیز متحول می سازند.
سند شماره ۱ مرکزی
در چین، اولین سند سیاستی که سالانه توسط کمیته مرکزی حزب حاکم منتشر می‌شود (سند شماره ۱ مرکزی) همیشه بر مهم‌ترین مسائل استراتژیک کشور تمرکز دارد. به مدت ۲۲ سال متوالی، تا سال ۲۰۲۵، سند شماره ۱ مرکزی بر امور کشاورزی، مناطق روستایی و کشاورزان تمرکز داشته است، به طوری که به تدریج به یک اسم خاص برای کشاورزی چین تبدیل شده است که مشابه آن در سیستم‌های سیاست جهانی دیده نمی شود. سند شماره ۱ مرکزی امسال (۲۰۲۵) بر پیشبرد قاطع احیای جامع مناطق روستایی تمرکز دارد. این یک استراتژی حاکمیت ملی است که توسط شی جین‌پینگ در سال ۲۰۱۷ پیشنهاد شده است. شی به عنوان رهبر ارشد کشور، که زمانی خودش یک کشاورز در شمال غربی چین بوده و در شهرهای مردمی متعددی در هه بی و فوجیان کار کرده ، درک عمیقی از چین، به عنوان یک کشور بزرگ کشاورزی، دارد. او عمیقاً درک می‌کند که دشوارترین و طاقت‌فرساترین وظایف در ساختن یک ملت مدرن و دستیابی به مدرنیزاسیون ملی، در روستاها نهفته است، همانطور که وسیع‌ترین و عمیق‌ترین پایه و اساس نیز در روستاها قرار دارد. به این سبب، او خواستار اجرای استراتژی احیای روستایی شد.
△ تصویر، یک کمباین را در حال برداشت گندم در روستای چو، شهر یونچنگ، استان شانشی در 28 مه 2025 نشان می‌دهد.
احیای روستایی چیست؟
چین به عنوان یک کشور بزرگ کشاورزی، کمتر از 10 درصد از زمین‌های قابل کشت جهان را در اختیار دارد، با این حال ناگزیر است غذاتی تقریباً 20 درصد از کل جمعیت جهان را با همین مقدار زمین قابل کشت، تامین کند. در مواقع مشکلات اقتصادی، کمبود غذا یک مشکل گسترده است. چه در مناطق روستایی و چه در مناطق شهری، نگرانی اصلی مردم این است که آیا می‌توانند غذای کافی برای خوردن داشته باشند یا خیر. غذا نیاز اصلی مردم است و امنیت غذایی به اولویت اصلی حزب حاکم چین تبدیل شده است. شی جین‌پینگ با فصاحت بیان کرده است که مردم چین باید همیشه “کاسه برنج” خود را محکم در دست خود داشته باشند(اشاره به اینکه مردم باید اطمینان داشته باشند که می توانند غذای مورد نیاز خود را تامین کنند). بنابراین، وظیفه اصلی حزب حاکم چین تقویت پایه‌های انبار غله این ملت بزرگ از طریق فناوری، حفاظت از مزارع و حفاظت از محیط زیست است. تا سال 2024، چین به مدت 21 سال متوالی، به برداشت محصول فراوان دست یافته است و این را تضمین کرده است که مردم چین می تواند “کاسه برنج” خود را تأمین کنند.
با این حال، هنوز هم چالش‌های جدیدی می تواند وجود داشته باشد: وقتی مردم غذای کافی برای خوردن داشته باشند، چگونه میلیون‌ها کشاورزی که به سختی بر روی زمین کار می‌کنند، نیز می‌توانند مانند ساکنان شهرها از زندگی خوبی برخوردار باشند؟ چگونه می‌توان مناطق روستایی را از طریق نوسازی احیا کرد؟ اینها مسائل اصلی هستند که در «استراتژی احیای روستایی» به آنها پرداخته شده است.
اول، باید از بازگشت به فقر جلوگیری کرد. چین در یک اقدام تاریخی، فقر مطلق را از بین برده و نزدیک به ۱۰۰ میلیون کشاورز را از فقر نجات داده است. با این حال، شی جین‌پینگ معتقد است که کاهش فقر پایان بازی نیست. لازم است نیروی محرکه درون‌زای مناطق روستایی را تحریک کنیم و از بازگشت دوباره آنها به فقر به دلیل بیماری، بلایای طبیعی و یا نوسانات بازارهای بین‌المللی جلوگیری کنیم.
دوم، باید بر معضل «دوگانگی شهری-روستایی» غلبه کرد. در حالی که شهرها به سرعت در حال توسعه هستند، بسیاری از مناطق روستایی از نظر توسعه زیرساخت‌ها مانند جاده‌ها، سیستم آبرسانی و دسترسی به اینترنت؛ خدمات عمومی مانند آموزش، مراقبت‌های بهداشتی و مراقبت از سالمندان؛ و بهبود محیط زندگی، از جمله توالت‌ها، دفع زباله و تصفیه فاضلاب، به طور قابل توجهی از شهرها عقب مانده‌اند. شی جین‌پینگ اظهار داشته است که مناطق روستایی نباید در فرآیند مدرنیزاسیون عقب بمانند و کشاورزان باید بتوانند از ثمرات توسعه بهره‌مند شوند.
سوم، باید از «نوستالژی روستاها» محافظت کرد. مناطق روستایی ژن‌های تمدن کشاورزی چین را در خود جای داده‌اند. فلسفه حکومت شی جین‌پینگ این است که اطمینان حاصل کند مناطق روستایی، در عین طی کردن مسیر توسعه، فرهنگ سنتی خود را نیز حفظ می کنند، ارزش اکولوژیکی کوه‌های سرسبز و آب‌های زلال را به مزایایی برای زیست‌پذیری و اشتغال تبدیل می‌کنند و مناطق روستایی را به “باغچه پشتی” و سپر اکولوژیکی شهرها تبدیل می‌کنند.
△ این تصویر، چهار فصل را در شهرستان وویوان، استان جیانگشی، چین نشان می‌دهد. بیش از ۲۰۰ دهکده این شهرستان، که هر کدام ویژگی‌های منحصر به فرد خود را دارند، به عنوان “زیباترین دهکده های چین” شناخته می‌شوند.
چگونه مناطق روستایی را احیا کنیم؟
مدرنیزاسیون غربی، به ویژه در مراحل اولیه خود، اغلب با زوال روستایی و “فداکاری” کشاورزان همراه بود. برخلاف “رویکرد سرمایه” غرب، چین “رویکردی مردم‌محور” را دنبال می‌کند: تلاش برای امنیت غذایی و زندگی خوب برای کشاورزان. بنابراین، چگونه این مسیر دنبال می‌شود؟
اول، احیای صنایع روستایی. کاشت با پهپاد، مدیریت کلان داده زمین‌های کشاورزی، کشت هوشمند سبزیجات گلخانه‌ای…. تلفیق “صنعت کشاورزی + فناوری” ، کشاورزی را کارآمدتر می‌کند و به کشاورزان چینی که در مزارع کار می‌کنند، اجازه می‌دهد تا با روزهایی که مجبور بودند برای امرار معاش، منتظر شرایط آب و هوایی مناسب باشند، خداحافظی کنند. مسیر صنعتی شدن کشاورزی، صرفاً کپی کردن مدل مزرعه بزرگ آمریکایی نیست، بلکه توسعه زنجیره‌های صنعتی متمایز از طریق گردشگری روستایی، کشاورزی اکولوژیکی و کارگاه‌های میراث فرهنگی ناملموس است که اقتصاد محلی را تقویت می‌کند.
△ دای یی‌هویی، دانشجوی سال آخر دانشگاه، برای اداره یک مزرعه خانوادگی به زادگاهش در جیانگسو بازگشت. عکس اول، او و یک تکنسین را در حال بررسی رشد برنج نشان می‌دهد. عکس دوم او را (اولین نفر از سمت چپ) نشان می‌دهد که در یک پخش زنده تجارت الکترونیک برای تبلیغ محصولات کشاورزی زادگاهش شرکت می‌کند.
دوم، ترویج توسعه روستایی. همانطور که می‌گویند: “اگر می‌خواهید ثروتمند شوید، ابتدا باید جاده بسازید.” توسعه روستایی چین در حال ساخت چهار “خط یا جاده” اساسی است: جاده، آب، برق و پهنای باند.
△ تصویر یک جاده روستایی در شهر هوایینگ، استان سیچوان را نشان می‌دهد. شهر هوایینگ که در یک منطقه کوهستانی واقع شده است، از ساخت جاده‌های روستایی برای توسعه صنعت گردشگری فرهنگی و افزایش درآمد کشاورزان استفاده می‌کند.
سوم، تقویت مدیریت روستایی . در چین، کشاورزان ذینفعان مدرنیزاسیون هستند، نه “هزینه‌ها”. در “تالار گفتگوی روستا”، همه در مورد مقررات روستا و پروژه‌های ساختمانی بحث می‌کنند. حاکمیت قانون مدار از حقوق قرارداد زمین و حقوق استفاده از خانه‌های کشاورزان محافظت می‌کند و به آنها آرامش خاطر می‌دهد. “دادگاه‌های سیّار” به حومه های شهر می‌روند و اختلافات را در همان نزدیکی محل زندگی آنها حل و فصل می‌کنند. دهکده های باستانی محافظت می‌شوند، مراکز فرهنگی و کتابفروشی‌ها در حال ساخت هستند و فعالیت‌های فرهنگی و ورزشی در حال سازماندهی هستند.
△ تصویر، روستاییان دهکده شینهواسوئو، منطقه چیاندونگنان، استان گویژو را نشان می‌دهد که در یک جلسه مشاوره و رأی‌گیری در مورد مسائل مربوط به توسعه روستایی شرکت می‌کنند.
داده‌های نظرسنجی وزارت کشاورزی و امور روستایی چین نشان می‌دهد که بیش از ۸۰ درصد از کشاورزان، بهبودهای زیست‌محیطی ناشی از اصلاح محیط زیست را تشخیص می‌دهند و تقریباً ۷۰ درصد معتقدند که کیفیت زندگی آنها به طور قابل توجهی بهبود یافته است.
احیای جامع مناطق روستایی، تحولی عمیق است که بر بنیان ملت ، میراث تمدن و رفاه صدها میلیون کشاورز چین تأثیر می‌گذارد. این امر، مناطق روستایی کشور را از مکان‌های خاطره‌انگیزی که در آن مردم صرفا “غذای کافی برای خوردن دارند”، به خانه‌هایی مدرن و پر از امید با زندگی بهتر، تبدیل می‌کند.
ز
