دکتر سید حسین موسویان استاد دانشگاه پرینستون امریکا با درج یادداشتی در اقتصاددان نوشت : بعد از فوت رئیسی در حادثه سقوط هلیکوپتر، انتخابات زودرس ریاست جمهوری در ایران انجام شد و نهایتا مسعود پزشکیان با حدود ۱۶٫۴ میلیون در مقابل سعید جلیلی با حدود ۱۳٫۵ رای در حالی به پیروزی رسید که مشارکت حدود ۵۰% دور دوم افزایش قابل توجهی نسبت به مشارکت ۳۹% مرحله اول انتخابات داشت. پزشکیان جراح قلب و نماینده فعلی مجلس ایران است. او در دوره خاتمی وزیر بهداشت و درمان بود.
با وجود اینکه یک رئیس جمهور نقش مهمی در وضعیت اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی و حتی در روابط خارجی ایران دارد، اما طبق قانون اساسی ایران آیت الله خامنه ای مقام رهبری، قدرت اول کشور است وبیشترین اختیارات در حوزه نظامی، امنیتی، سیاست خارجی و تعیین سیاستهای نظام را دارد.
مطالعه مناظرات و تبلیغات تمام کمپین های انتخاباتی و اظهارات مسئولین ایران دربعد از انقلاب ۱۳۵۷، نشان میدهد که دو محور “وضعیت اقتصادی مردم” و “روابط خارجی” بیشترین اهمیت را داشته است. درمورد اقتصاد ایران بعد از انقلاب ۱۳۵۷ هم چند شاخص کلیدی وجود دارد که مورد قبول همه جناحهای سیاسی ایران است. و آن این واقعیت است که بعد از انقلاب تا کنون، ارزش پول ملی از از هر دلارحدود ۷۰ ریال در سال اول انقلاب به هردلار حدود ۶۰۰ هزار ریال سقوط کرده، تورم افزایش و به بیش از ۴۰% رسیده و تولید ناخالص ملی ایران کاهش زیادی داشته است.
اما در سیاست خارجی ایران، علیرغم دیدگاه مختلف جناحهای سیاسی، همه دولتهای بعد از انقلاب اعم از اصولگرا و اصلاح طلب و اعتدالگرا تلاش کرده اند که روابط با همسایگان، جهان عرب، جهان اسلام، جهان سوم و قدرتهای بلوک شرق همچون چین و روسیه و هند را گسترش دهند. اما اختلاف دیدگاه جناحهای سیاسی در مورد روابط با غرب و آمریکا وجود داشته که همچنان چالش اصلی روابط خارجی ایران است. با این وجود بین جناحهای مختلف سیاسی ایران در چند مورد اتفاق نظر وجود دارد:
۱) تحریمهای آمریکا تاثیر مهم و غیر قابل انکاری بر اقتصاد ایران داشته و خسارتهای تریلیون دلاری به اقتصاد ایران زده است. آمریکا بعد از انقلاب چند هزار تحریم علیه ایران اعمال کرده که فقط در دوره ترامپ ۱۵۰۰ تحریم علیه ایران اعمال شد که در دوره دولتهای بایدن به بیش از ۲۰۰۰ تحریم افزایش یافت.لذا هیچ جناحی منکر تاثیر منفی این تحریمها بر اقتصاد ایران نیست.
۲) همه دولتهای بعد از انقلاب اعم از اصولگرا و یا اصلاح طلب حد اقل در یک مورد برای کاهش تشنج با آمریکا تلاش کردند و جملگی شکست خوردند که نمونه آخر آن هم توافق برجام بود که دردوران دولت اوباما صورت گرفت و بطرز بسیار آشکاری خصومت واشینگتن- تهران را کاهش داد. اما ترامپ از برجام خارج شد ودشمنی ها را افزایش داد.با وجودیکه دولت اصولگرای رئیسی برای احیاء برجام تلاش کرد اما مذاکرات مستقیم و غیرمستقیم دولتهای رئیسی و بایدن هم به نتیجه نرسید.
۳) اختیار تصمیم گیری در مورد سیاست خارجی از جمله روابط با آمریکا با مقام عالی رهبری ایران است و نه دولت یا مجلس.
این موارد حاکی از اهمیت موضوع روابط ایران و آمریکا درسیاست داخلی و خارجی ایران است. بهبود اقتصاد ایران نیازمند موارد متعددی است از جمله: رفع تحریمها، بهبود روابط خارجی، رفع فساد، بهبود حکمرانی و کارآمدی سیستم و خصوصی سازی اقتصاد ایران. پزشکیان در صورتی در حل این معضلات موفق خواهد بود که بتواند یک دولت “وحدت ملی” تشکیل دهد و از حمایت مقام رهبری، سپاه پاسداران و قوای قضائیه و مقننه برخوردار باشد.
من معتقدم که دولت پزشکیان بطور جدی مسیر توسعه روابط با همسایگان، قاره آسیا، قدرتهای بلوک شرق و جهان سوم را دنبال خواهد کرد اما در مورد روابط با آمریکا و غرب با چالشهای متعدد داخلی و خارجی مواجه خواهد بود. همچون دولتهای قبلی، پزشکیان نیز بدون تشنج زدایی با آمریکا، قادر به عادیسازی روابط با جهان غرب نخواهد بود.
روشن است که رفع تحریمها نیز بدون گشایش در روابط ایران وآمریکا ممکن نخواهد شد. مذاکرات و توافقات ایران و آمریکا در چهل سال گذشته شکست خورده چون همیشه راجع به یک موضوع مثل موضوع هسته ای بوده در حالیکه دوکشوردرموضوعات متعدد اختلافات مهم دارند. لذا مذاکرات و “توافقات تک موردی” در چند دهه گذشته شکست خورده و در آینده هم شکست خواهد خورد مگر اینکه دو طرف “گفتگوی جامع” در مورد همه موضوعات مورد اختلاف طرفین داشته باشند.
حل دو مشکل اساسی اقتصادی و روابط خارجی چند دهه گذشته ایران، نیازمند تصمیمات کلان مقام رهبری است که لازمه چنین تصمیماتی نیزوجود وحدت و اجماع ملی در داخل است. آیت الله خامنه ای رهبر قدرتمندی است که توان ایجاد اجماع ملی برای رفع مشکلات بزرگ را دارد. دوران ریاست جمهورجدید یک فرصت است. هیچ شکی نیست که آیت الله خامنه ای و پزشکیان رئیس جمهور منتخب، هردو خواهان بهبود اوضاع اقتصادی و رفع تحریمهای ایران هستند.
برجام یک نمونه روشن بود که ایران به تمام تعهداتش عمل کرد اما جهان غرب زیر قولش زد. دولت بایدن هم در مورد احیاء برجام شکست خورد و تا انتخابات ماه نوامبر امسال هم قادر نخواهد بود که قدمهای جدیدی در روابط با ایران بردارد.
پزشکیان در مناظرات انتخاباتی گفت که برای رفع تحریمهای آمریکا و جهان غرب و احیاء برجام تلاش خواهد کرد. به فرض حمایت مقام رهبری از ابتکارات آتی او، باید دید که بعد از انتخابات چند ماه آینده، دولت جدید آمریکا سیاست “تعامل” با ایران را در پیش خواهد گرفت و یا “تقابل”. برای تحول مهم در روابط ایران و غرب، توپ در زمین آمریکا و غرب است.
Will Iran’s new president bring reconciliation with the West?
https://www.middleeasteye.net/opinion/iran-president-new-bring-reconciliation-west-will
۱۶ July 2024
Pezeshkian says he wants to lift US sanctions and revive the nuclear deal, but much will hinge on the upcoming American election
Newly-elected Iranian President Masoud Pezeshkian speaks during a visit to the shrine of the Islamic Republic’s founder Ayatollah Ruhollah Khomeini in Tehran on 6 July, 2024 (AFP)
Following Iranian President Ebrahim Raisi’s death in a helicopter crash, an early election this month led to a victory for the only reformist candidate, Masoud Pezeshkian, who won 16.3 million votes to defeat conservative Saeed Jalili, who received about 13.5 million.
The final turnout of about 50 percent was a big increase on the record-low turnout of 40 percent recorded in the first round.
Pezeshkian, a heart surgeon and parliamentarian who served as health minister in the Khatami government from 2001 to 2005, now faces a number of challenges as he takes on the country’s top job.
Although the president plays a crucial role in the economic, social, cultural and foreign relations of Iran, Supreme Leader Ayatollah Ali Khamenei, who has held his role since 1989, wields the most power with regards to the country’s military, security policy and overall governance.
Studying the debates of all election campaigns in Iran since the 1979 revolution shows that two main issues, the economic situation and foreign relations, have held the utmost importance. Since then, the national currency’s value has plummeted from around 70 rials per dollar in 1979 to around 600,000 today; inflation has soared past 40 percent; and the GDP has stagnated.Top of Form
Bottom of Form
Top of Form
Bottom of Form
On the foreign policy front, since the 1979 revolution, all conservative, moderate and reformist administrations have tried to develop relations with the Arab and Islamic world, the Global South, and eastern bloc powers such as China, Russia and India. The main difference and challenge has revolved around relations with the West, especially the United States.
But despite the fundamental differences among political factions on the extent and quality of relations with the West, they agree on three main points.
Damaging sanctions
Firstly, there are the negative impacts of US sanctions, which have inflicted trillion-dollar damage on Iran’s economy. Since the revolution, the US has imposed thousands of sanctions on Iran. Under the Trump regime, Washington imposed 1,500 sanctions, and the Biden regime has added hundreds more. No faction denies their negative effects on Iran’s economy.
Secondly, all post-revolution administrations have attempted to reduce tensions with the US, but all have failed. The most recent example was the nuclear deal, implemented during the Obama administration, which visibly reduced tensions between Washington and Tehran.
The ball for any major change in relations between Iran and the West is now in Washington’s court
Former President Donald Trump’s withdrawal from the agreement, however, escalated hostilities to maximum levels. Despite efforts by Raisi’s conservative administration to revive it, direct and indirect negotiations with the Biden government have also failed.
Thirdly, the authority to make final decisions on relations with the US lies with the supreme leader, not with the government or parliament.
These points underscore the importance of US-Iran relations in both the domestic and foreign policy spheres, despite the divergent approaches among political factions within the country.
Overall, improving Iran’s economy will involve multiple factors: lifting sanctions, improving foreign relations, combatting corruption, enhancing governance and system functionality, and privatising the economy.
Pezeshkian’s administration will be able to solve these problems only if it can form a national unity administration backed by the supreme leader, the Revolutionary Guards, the judiciary and parliament.
Relations with the East
Pezeshkian’s government is likely to pursue the path of developing relations with Asia, the East and the Global South without internal challenges, but it will face numerous internal and external challenges when it comes to resolving issues with the US and the West. Pezeshkian, like previous leaders, will not be able to normalise relations with the broader western world without resolving the hostilities between Washington and Tehran.
Removing sanctions cannot happen without a thaw in Iran-US relations. Forty years of direct and indirect negotiations and agreements have failed because they have focused narrowly on one issue, such as the nuclear programme, while the two countries have significant differences on myriad important issues.
Piecemeal deals will continue to fail in the absence of a comprehensive dialogue covering all contentious issues.
Meanwhile, addressing the fundamental economic and foreign relations challenges of the past few decades in Iran requires decisive leadership, which necessitates national consensus and unity.
Khamenei is a powerful leader capable of creating national consensus. The new presidential term presents a fresh opportunity for this. There’s no doubt that Khamenei has the same interest as Pezeshkian in improving Iran’s economy with sanctions relief.
The nuclear deal was a clear case in which Iran delivered on its commitments, and the West broke its promise.
US President Joe Biden may not be able to take any further action on his country’s Iran policy before the US election this coming November.
Pezeshkian has said he would try to lift US sanctions by engaging with the West and reviving the nuclear deal. Assuming Khamenei endorses this initiative, we would still need to wait and see whether after the November election, the US president will choose a policy of engagement or confrontation with Iran.
The ball for any major change in relations between Iran and the West is now in Washington’s court.
مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.
ع
